1.GİRİŞ Ateş, bulunduğu ilk günden itibaren insanlığm ve medeniyetin gelişmesinde ilk etken olmuştur. Ateş bu hizmetleri ancak insan tarafından kontrol altında tutulabildiği zaman gerçekleştirir. Kontrolden çıktığı anda da gelişmesine yardımcı olduğu medeniyetin yıkıırnna, can ve mal kaybına sebep olur. Yangmların çoğu küçük dikkatsizlikler sonucu çıkar. Bu sebeple yang111a karşı daima dikkatli olmak gerekir. Yapıların yangından korunması, yalnız yangmın meydana gelmesini önleme veya yangın sırasında yapının yangına karşı korunması değildir. Yangının söndürülmesinden sonra binanın yeniden kullanılabilirliğinin araştırılması da önemli basamaklardan biridir. Bu nedenle yangm geçirmiş ve yüksek sıcaklık etkisinde kalan yapı elemanlarında, hem taşıma gücü, hem ele malzeme yönünden meydana gelen değişikliklerin tespit edilmesi gerekir. Böyle bir değerlendirme yapılırken elbette ki güvenlik, ekonomik değerlerin üzerinde olmalıdır. 2. YANGINLA İLGİLİ GENEL FİZİKİ TANIMLAR Yangm, kendine has bir orijinden oluşmayan veya bulunduğu noktayı terk ederek kendi gücü ile genişleme eğilimigösteren ateş olarak tanımlana bilir. Ateş anlam111da yanma ise, malzemenin alev, ışık ve ısı özellikleri gösteren ve çevresine ısı vererek hızlı bir şekilde oluşan oksidasyonuclur. Bir yanmanm meydana gelebilmesi için; - Ya111cı bir madde ile bir oksidasyon unsurunun (genelde 0 2 ) varlığı, - Tutuşma sıcaklığına erişmiş olma şaıtlan gerekmektedir. Yanma esnasmcla görülen alevin, oksijen alan dış yüzeyi parlayan, ışık saçan gaz akımıdır. Bu yanma bölgesi altında tanı bir yanmanın olmadığı parıldama bölgesi ve çekirdekte ise halen yanmaya girmemiş yanıcı gazlar mevcuttur (Sekil !) __ J Şekil f: /Jır uf,·ı·ıle!. ı gu: ı·e _1·,111111,ı höfgelerinin şeıııatik gösterilişi. I. Yanma Bölgesi 2. Parlama -kısmi ya111ş bölgesi 3. Gaz bölgesi Yanma sırasında sadece gaz halindeki yanıcı maddelerin etkili olmaları nedeniyle, sert ve akıcı maddeler önce ısısal değişime uğrarlar. Yaıuna olayının şematik akışı şekil 2 'ele gösterilmektedir. Bir sıcaklığm etki alanında ısı, sıcak noktadan daha düşük sıcaklıktaki noktalara taşınır. Bu taşınma esnasında ısı iletimi, ısı akışı, ısı yayılımı gibi fiziksel olaylar bazen tek tek, bazen birlikte rol oynarlar. Isı taşınması mBHBlf ..Article ısı YANICI MAOOE sıvı SiViL A.S MA DUH.ARL A$Mt, BUHARLASMA VEYA AYRlSMA OAZ· ���--- ••-•w___....._ __, OKSlOASYôfı AYRISt�A KENOİLİ�)HDEN 1UTUSMA Y.6.NMA ısı Şekil 2: Is111ıııa soııııcııııda ıııtuşarıık yaııabileıı maddelerdeki biiııyesel değişi111iıı şe111cıtik gösterilişi zamana göre, birim zamanda sabit bir ısı akışı olan "Stationer ısı taşınımı" ve birim zamanda farklı ısı akışlarını gösteren "İnstationerısıtaşınımı" olarak iki ayrı şekilde düşünülebilir. Yangın olayuıda meydana gelen olaylaroldukça karmaşıktır ve burada belli başlı özel terimlerin ele alınması gerekmektedir. Bunlardan tutuşma sıcaklığı ve tutuşma noktası; yanıcı maddenin ısı etkisialtındakendiliğinden tutuştuğu en düşük sıcaklıktır. Isı; yabancı bir ısı kaynağından ısı iletimi, ısı akımı veya ısı yayılımı şekillerinde taşınabilir veya kendiliğinden tutuşma, maddenin bünyesindeki fiziko-kimyasal reaksiyonlar sonucu oluşabilir. Yanan maddeden oluşan buharların bir an alev görmesi ile yaım1anın devam ettiği asgari sıcaklığa, yanma sıcakl ığı Yangın ve Güvenlik m Sayı 44 Mayıs-Haziran '99 ----------------- lı
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=