9.8 dir. tutuşanların yüzde 20.7 ile yatak ve şiltelerin olması da sürpriz olmamakla birlikte, mobilyaların oranı ise yüzde Aşırı yorgunluk halinde, yemek pişirmekve diğer ısıtıcıları kullanmak da epeyce tehlikelidir. Bu nedenle uykuda yakalandığımız bu tip kazalarda ilk tutuşan madde yüzde 43.3 ile yemek pişirme gereçleri, yüzde 4.3 ileve mikro dalgalar,yüzde 26.1 ile sağlam çalışan elektrikli ev aletleri, yüzde 23.9 ile gazla ev aletleri ve yüzde 4.5 ile mumlardır. BİLİNÇSİZLİK, ZAYIFLIK, İLAÇ VEYA ALKOLUN ETKİSİ ALTINDA OLMAK Bilinçsiz, zihinsel ve de fiziksel yönden zayıf, ilaç veya alkolun vücut fonksiyonlarını yitirmiş insanların, 1992 ile 1996 yılları arasında yolaçtıkları yangınlar sonucunda her yıl 98 sivil hayatını kaybetmiş, 192 sivil yaralanmış ve tahmini 8.6 milyon dolarlık maddi kayba uğranmıştır. Bu yangınlar toplam ev yangınlarının yüzde 0.2'sini, sivil ölümlerin yüzde 2.7'sini, sivil yaralanmaların yüzde l 'ini ve mülk kayıplarının da yüzde 0.2'sini oluşturmaktadır. Bu tip ev yangınlarında ilk tutuşmanın ısı kaynağını yüzde 23.6 ile sigara oluştururken, bu yangınlardaki ölüm oranı yüzde 45.8 olup; kibritin ilk tutuşturucu olma oranı yüzde 9.4, çakmağın ki iseyüzde 4.9 dur. Düzgün çalışan elektrikli ev aletlerin sebebiyet oranı ise yüzde 22.9 dur. Bu yangınların ilk tutuşan maddeleri yüzde 1 5.1 yine yatak ve şilteler olurken, mobilyaların oranı ise yüzde 11 dir. yangınların oluşumunda rol oynayan bir diğer gereç ise yüzde 32 ile sobalar ve yüzde 30.2 ile yemek pişirme gereçleridir. HİKAYENİN ANAFİKRİ Bu altı tutuşma etkenini incelersek daha birçok örneklere rastlayabiliriz. Şüphesiz en belirgini, birçok insanın çevrelerinden bihaber olmaları ve çevrelerinde oluşan değişik hal ve durumlara nasıl tepki vereceklerini bilmemeleridir. Sahip olduğumuz çok çeşitli şeylerin tutuşabileceğini ve hergün kullandığımız yığınla aletin yangın çıkartabilecek gerekli ısıyı üretebileceği gerçeğini unutmak mümkündür. lsıyı bir değişim için örneğin sıvı yağı kızartma ısısına getirmek içinkullandığımızda, herhangi birinin müdahalesi olmadan bu değişim gerçekleşir. Üzerinde durduğumuz çoğu yangın insanların kolayca unutabileceği maddeler yüzünden oluşur. Evimizin içindeki güvenlik gereklerini geliştirmemiz için, kendimize bir dizi soru sormalıyız. Ne tür objeler veya ekipmanlar ısı, alev veya sıcaklık üretir? Lambaları yada kurutucuları yeterli ısı üretmeyeceklerini düşünebiliriz, fakat bunlar da tutuşma etkenlerinde ÇEVİRMENLERİN NOTU Yazar, burada günlük yaşantımızdaki her davranışın altında gizli risklerin varolduğunu, bu riskleri tamamen yokedebi/menin imkansızlığına rağmen risk faktörlerinin azaltılabileceğini dile getiriyor.Bu detaylı araştırmanın temel öğesi yangına sebep olan davranış zinciri ve bunların sebep sonuç ilişkileridir.İnsan/arın rutin davranışları incelendiğinde çıkan sonuç yangın o/aylarında basit hataların ne derece etkili olduğudur. Yazar, yangına sebep olan davranışların en aza indirilebilmesi için birtakım somut çözümler sunmaktadır.Bun/arın başında da hataların tekrarlanmaması gelmektedir. listenin baş sırasındadır. Ve hangi objeler ve maddeler tutuşabilir? lsı veya alev üreten maddeler çabuk tutuşanlara yeterince uzaklıkta duruyorlar mı? Bir mum küme halinde duran üstüne yanlışlıkla düşerse ne olur? Veya çocuğunuz yağ dolu bir tavanın altındaki ateşi açarsa neler olabilir? Daha önce kullanıma açtığınız ve da kontrol etmeyi unuttuğunuz aletlerinizde olabilir. Ne tip atık maddelerinizi ısıtıcılarınıza atabilirsiniz? Şöminenizden külleri yada iplik parçalarını nasıl temizliyorsunuz? Bu artık maddeler bir yangına sebebiyet vermek için yeterli ısıya sahipler mi? Ve , solventleri ve diğer parlayıcı sıvı ları nerede ve nas ı l kullanıyorsunuz? Bunları kullanırken etrafta ısı üretebilecek herhangi bir kaynağın olup olmadığını kontrol ediyor musunuz? lsı üreten bir madde kullanırken aklınızın başka bir yere gittiği oluyor mu? Ocağınızı açık bıraktığınızı nasıl hatırlıyorsunuz? Ailenizdeki herkes evdeki sobanın doğru kullanma şeklini biliyor mu? Umarız bu soruları, yani bu analizi, yangın senaryoları oluşturmadaki çabalarınız için yararlı bulacaksınız. Açıkçası, kullandığımız araç ve gereçlerin nasıl işledikleri dikkatle izlendiğinde birçok yangının oluşması engellenebilir. Veya talimatlara uyulduğunda. Ya da sağduyulu olunduğunda. Tüm o öncesinde, Yangından Korunma Haftası'nda, beni odamda durduran bayana içtenlikle teşekkür etmeliyim. İnsanların riski anlayışındaki eksiklikleri daha yakından incelemem için ilham kaynağı oldu. Umarım, benimle konuştuktan sonra artık röfle makinasını yatağının üzerine bırakmıyordur ve umarım bu mesaj diğer herkese ulaşır. . . YG Yangın ve Güvenlik m Sayı 44 Mayıs-Haziran '99 --------------- "
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=