yangınlar D sınıfı : Metal yangınları B sınıfı aynı zamanda gaz yangınlarını da kapsar, zira yanan aslında sıvının kendisi değil, ısı sonucu çıkan buhardır. Buna rağmen sıvılarla gazların yangını arasında önemli bir farkı unutmamak gerekir ; sıvı yangınları diğer maddelerle de söndürülebilir, ama gaz yangınları sadece kuru kimyevi tozlarla söndürülebilir. Söndürme Mekanizması 1. A sınıfı yangınlarda Kuru kimyevi toz eriyerek bir kabuk şeklinde katı maddeyi kaplar, maddenin oksijenle temasını keser, alevin bulunduğu yerden çıkan ısıyı durdurur, ateşin kaynağını soğutur ve tekrar alevlenmeye sebep olabilecek gazların çıkabileceği bütün gözenekleri kapatır. 2. B ve C sınıfı yangınlarda Genel olarak kabul edilen bilgilere göre, alevdeki yanmayı destekleyen kısa ömürlü ara maddeler kuru kimyevi toz tanecikleri ile buluştuğunda zincir reaksiyonlarını kırar ve alevi boğar. Yanabilir buhar - hava karışımı dağılır, ısı ve alev ortadan kalkar. 3. D sınıfı yangınlarda Kuru kimyevi toz kapalı bir örtü şeklinde ateşin üstünde koruyucu bir tabaka teşkil eder. lsı emme kabiliyeti çok yüksektir. Havanın nüfuz etmesini önleme ve soğutma etkisiyle yangını söndürür. Söndürücü tozlar iki ana gruba ayrılır : BC tipi söndürücü tozlar ve ABC tipi söndürücü tozlar.Diğer faktörlerin yanında, söndürme etkinliği kullanılan hammaddeye de bağlıdır. BC tipi tozların ana maddeleri: Sodyum Bikarbonat-Potasyum Sülfat Potasyum KlorürPotasyum Bikarbonat. ABC tipi tozların ana maddeleri: Amonyum Fosfat - Amonyum Sulfat FUREX 650 gibi bazı tozlar metal yangınlarına da etkilidir ve D sınıfı yangınlarında kullanılması Almanya'da resmen onaylanmıştır. Kuru Kimyevi Tozlarda Bulunması Gereken Diğer Özellikler: Üretimi ve yangın söndürmedeki etkinliğinin yanı sıra kuru tozlarda bulunması mutlaka gerekli olan diğer özellikler aşağıda açıklanmıştır a. Dolum Dolumda toz rahatlıkla akabilmeli ve dar yerlerden geçebilmelidir. Çabuk dibe oturmalı, böylelikle dolumda vakit kaybına neden olmamalıdır. b. Depolama ve Nakliye Kuru kimyevi tozlar genellikle orijinal ambalajında veya cihaz içinde senelerce muhafaza edilmektedir. Bu bakımdan ve ayrıca nakliye esnasında değişik iklim ve hava şartlarına (ısı ve rutubet değişiklikleri gibi), ve mekanik şiddete (basınç ve titreşim gibi ) maruz kalmaktadır. Tozun kimyasal ve fiziksel özellikleri seneler sonra dahi değişmemelidir. Tozlar içinde bulundukları cihazlara zarar vermemeli ve bunları çürütmemelidir. c. Tozun Oturması Zamanla tozun içindeki hava dışarı kaçar ve toz oturarak sıkılaşır, fakat bu durumda topaklaşmaması gerekir. Cihaz kullanılırken toz fazla bir güç istemeden cihazın içindeki itici gazın yardımıyla süratle havalanabilmelidir. d. Basınç Desteği Bazı sistemlerde tozlar belli uzunluktaki tüplerin veya boruların içinden geçer ve bazı durumlarda söndürme işlemi aralıklarla yapılır, yani tozun hepsini kullanmaya gerek olmadığı hallerde cihaz durdurulur ve daha sonra kullanmak üzere içerde toz kalır. Böyle bir durumda itici gaz kullanılarak tozu yarı mayi duruma dönüştürmek mümkün olmalıdır. İtici gazın akıntısı tozla uygun bir şekilde dolu olmalıdır. Toz, havasını çok hızlı kaçırmamalıdır, öyle ki aralıklı çalışmada dahi herhangi bir tıkanıklığa sebep olmasın. e. Yoğun Toz Bulutu Oluşturma Yangının merkezinde toz bulutu etrafta belli miktarda toz zerrecikleri konsantrasyonu oluşturmalıdır. Toz bulutu cihazın çıkış yerinden uygun bir mesafeye yerleşebilmelidir. En iyi söndürme etkinliği, tozun hortumdan çıkan basınçlı su gibi alevin içine dalmasından ziyade ince bir bulut teşkil ederek bir girdap gibi alevleri içine çekip yutmasıdır. Tabii ki bu toz bulutu alevlerin büyümesini ve yanabilir gazların çıkışını engelleyecek etkiye de sahip olmalıdır. f. Söndürme Etkisi Tozun fiziksel mahiyeti ve hamYangın ve Güvenlik m Sayı 44 Mayıs-Haziran '99 --------------
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=