NATO STOCK NUMBER 4210 27 006 2487 Mft DKııl ,.,.,.. ,., Nil -- . """' ... NATO STOCK NUMBER 421O 27 006 2488 lloff ......... -- - -�-. ,.,... ... ·- •.uaı...ı ' -�-_,,_J.W WJI ıc,,u,ı,,t•.. ' �--ııea.t,t.,,.. = .... �-��-=- =.. _,.,., ' =l'ÇI...... _;g_, � ' , •• NATO STOCK NUMBER 421O 27 004 2938 \t_!l.l)fllftAW'-tl�,cı,-.1.i'IOIY�A.'•�AA ..............................u.....,-......-.U••- ::!�:-ı--=�-=-�.!.::=;
•• •• 1 1 YANGIN SONDURME SiSTEMLERi Sprinkler Sistemleri Köpüklü Söndürme Sistemleri FM 200 ve CO2 Gazlı Söndürme Sistemleri ANSUL R-1 02 Mutfak Davlumbaz Söndürme Sistemleri Sistem Dizaynı, Projelendirme, Malzeme Temini, Süpervizyon, Elektrik/ Mekanik Montaj, İşletmeye Alma, Satış Sonrası Servis. EI-E-K-b#R O T O M A S Y O N SANAYİ VE TİCARET A.Ş ıso 9002 TUV MERKEZ: ESENTEPE KASAP SOK. HiLMi HAK HAN NO: 22/6 • 80280 • ŞİŞLİ • ISANBUL TEL: (0212) 274 89 50 PBX • FAX: (0212) 274 82 90 e-mail:ekurotomasyon@ekurinsaat.com.tr ANKARA ŞUBE: UĞUR MUMCU CAD. MEHMET AĞA APT. NO: 73 GAZIOSMANPAŞA. ANKARA TEL: (0312) 446 69 16 -445 07 19 -446 69 31 • FAX: (0312) 445 07 42 Grinnell SALES & DISTRIBUTION
2 SIEMENS Düşüncelerinizde hangi binanın yangın ve güvenlik sistemleri ile ilgili planlar olursa olsun, düşüncelerinizin hayata geçirilmesi bizim işimizdir. Tamamen projeye özel entegre çözümler üreten Siemens Cerberus, engin deneyime sahip kadrosu ile 50 yıldır sizlerle birlikte. Cerberus Division Novak Koruma Hizmetleri A.Ş. Itri Sokak No:2/2 80700 Balmumcu Be ikta - STANBUL Tel: 0-212 275 36 69 Fax: 0-212 274 36 69 Mesnevi Sokak No:12/18 06690 ankaya - ANKARA Tel: O 312 440 01 49 Fax: O 312 440 73 95
Değerli Okurlar, İlk aylarını yaşadığımız 2000 Yılı'nda "Yangın ve Güvenlik Dergisi" de, sektörün tYüamy ı nkcuı l rı ğuımn ,g ef irrçme kat evne ççoakl ı zş aonr tl aşraı rytllaa r bai rl ltiıkntdea, ys ea pk tı öl drıdğeı küil k7e.myiızl ıdneı , ds ioz li dn udr ems ut eşğ ionl idzul e. daha nice "yedi"li yıllara ulaşacağımıza inanıyoruz. Hep felaketleriyle hatırlayacağımız 1999 Yılı, kötü vesilelerle de olsa yangın e o ve n ld d u g ü . ü s v Y t a e ri n n le g li ı r k n i , v ö e e n l l e g e ü k m t v r e l o e n n r l i i i n k k l i en g , i ü lg dv i e o li n l y a l a y ik t ı ı s rı v ı y m e la la y s r a e ın n k g ö tö ı n n r e ü mön n ü in l n e i nm g d ü e a n h sdi a e s t i m e yi m e a l n o e l t r a u i ş n r ı m l e m a v a s e s ı ı n , ga g ü ü nv v e e e d n n e l l i i n k k otomasyonuna yönelik talepleri arttırmaktadır. Böyle bir dönemde, güvenlik endüstrisi sektörünün ön�e gelen firmalarını büny�sinde barındıran Güvenlik Endüstrisi Sanayicileri ve lşadamları Derneği -GESIDER'in, satış, tasarım, montaj ve servis hizmetlerini verdikleri ürün ve . sistemlerin daha iyi tanıtım olanağını bulacakları bir fuar organize edilmesi hus�sunda INTERTEKS Uluslararası Fuarcılık AŞ. ile yaptığı işbirliğini bir önceki sayımızda duyurmuştuk. GESIDER ve INTERTEKS yetkililerinden aldığım1z bilgilere göre, "Güvenlik 2000 Fuarı" kısa adıyla, 9-12 Mart 2000 tarihleri c!.rasında yapılacak olan "lstanbul Uluslararası Güvenlik Endüstrileri, Elektronik Güvenlik ve Yangın ünleme Sistemleri ve Güvenlik Otomasyon Fuarı"na katılım için yoğun bir ilgi var. Bu fuarın sektör için büyük bir atılım fırsatı olacağını tahmin ediyoruz. Güvenlik sektörünün iki önemli oluşumu GESİQER ve GÜSOD arasındaki buluşma, sektör_ün sağlıklı geliş_ G E S IiDmEi Rv eY öi şnbei rtliimğ i aKçuı sr ıunl du a nB açş ok ak nsıe vSianydı ni r i Oc i rohladnu . AGKUS ES OeDb iYröpnleatki me t Ks uunr udluuğ uB atşokpalnaınSt ıanyı nı n hOa rbyearli nUi N" HV EaRb'ei nr ", L' sayfalarımızda okuyabilirsiniz. 1-2 GAürvaelınklik19se9k9tötraürmihülezrdiekairag_şeılnişdmaenin, yurtdışındaki firmaların da dikkatini çekmE;sinin sonucu olarak, The British Security lndustry Association, lstanbul'daki lngiliz Konsolosluğu'nda "Güvenlik Urünleri ve Hizmetleri Sergisi" düzenlemişti. Bu sayımızda BSIA Sergisi'ne katılan uluslarararası güvenlik firmalarının ayrıntılı tanıtımlarını ve iletişim kanallarını veriyoruz. yönGetetiçğei n"SsapyrıimnkılzedraSbisitreinmcliebriölümplüannütıssıu" nndoutğlaurmınuı,z bvue sYaayyıımn ıDzdaanışmanımız Prof.Dr. Abdurahman Kılıç 'ın To "Sprinkler Sistemlerindeki Gelişmeler ve Uygulama Problemleri" başlıklı ikinci bölümüyle sonlandırıyoruz. önlTemÜlYeArKi 'bıne,lirülelkyeemn iyzödneemtmeeyldikalneari gbeirleacraeyka ygaentgirıenr,ekdeoplrueşmturvdeuğduiğer afetlerden korunmak için alınacak "Türkiye Yangından Korunma Vakfı Yönetmelikler Kitabı"nın hazırlıkları tamamlandı. Her zaman bir başvuru kaynağı olarak kütüphanenizde bsöuzlulenşmmaesımgeertenkineininbcuekleityaepbtailiryleerr.almak isteyen firmalar, dergimizin 105 ve 106. sayfalarındaki duyuru ve Sektörümüzün hareketliliğinin bir başka göstergesi de Ankara Altınpark Fuar Alanı'nda 1-5 Mart 2000 tarihleri arasında gerçekleştirilecek olan "Bina Otomasyon ve Güvenlik Sistemleri Fuarı 2000". Fuar özellikle, Ankara'nın, Anadolu pazarı odağında bulunmasıyla önem kazanıyor. Yeni binyılın tüm sektörümüze başarılar getirmesini ümit ve temenni ediyoruz. En derin saygılarımızla, �Süleyman�BULAK TEKNİK YAYINCILIK, TANiTiM A.Ş. Yön. Kur. Bşk. / Chairman Dear Readers, "Fire Security Magazine" left 7 years behind, serving for the sector. On this way, we be/ieve that we reach another 7 years by your support. Year 1999, been talked for its catastrophes, inevitably,has brought "Fire Security Precautions" on the agenda. Understanding of the importance of fire security investments contributes to the demands for security industries, electronic security and security automation. We alsa tike ta publish detai/ed /ist of foreign sector firms participated to The British Security İndustry Association's "Security Products and Services Exhibition", held on 1-2 December 1999 in British Cansu/ate. 7
içiınclel<i� OCAK - ŞUBAT 2000 SAYI 48 Sahibi ve Yazı İşleri Md. Teknik Yayıncılık, Tanıtım A.Ş. adına Founder and Editor in Chief an behalf af Teknik Yayıncılık, Tanıtım A.Ş. Süleyman BULAK YAYIN KURULU BAŞKANI Head of Editorial Board Prof.Dr. Abdurahman KILIÇ YAYIN DANIŞMA KURULU Editorial Board of Advisors Aydın ÖZKAYA, Ayşegül CAYMAZ, Berk DALVER, Bülent CEDETAŞ, Cafer ÜNLÜ, Cem EĞRİKAVUK, Cengiz YENER, Doğanay SAMURAY, Fatih ALABAŞ, Güner YAVUZ, Haldun ÜLGEN, Hikmet AKIN, İrfan ÖNER, İsmail TURANLI, Kevork ÇİLİNGİROĞLU, Korhan IŞIKEL, Levent CEYLAN, Mahmut HORASAN, Murat EĞRİKAVUK, Necmettin AKOVA, Numan ŞAHİN, Okan TOKER, Orhan KALAFATOĞLU, Osman Levent CELASUN, Osman ŞAYLIMAN, Ömer DİNÇ, Recep YAMANKARADENİZ, Renan DİKEL, Resul DİLEK , Saffet KOŞUT, Serdar ÇELİK, Serhat UYSAL, Sermet ŞATIR , Sezer KAYALIBAY, Seydi Rıza GÜNEY, Talat SAĞIROĞLU, Yalçın DURMUŞ, Yekta NİZAMOĞLU, Yıldırım GÖK YAYIN KURULU Editorial Board Genel Yayın Yönetmeni- İdari Executive Editor • Administrative . Reklam Müdürü / Advertisement Manager Emine BANKOĞLU Genel Yayın Yönetmeni - Teknik Executive Editor - Technical Muhittin TEKMAN ( İşi. Mak. Müh.) Yazı İşleri Sorumlusu Responsible O.( Editing. Hakan TORE Grafik Tasarım / Graphic Design Semiha REÇBER Bilgi İşlem / �dp_ Mehmet MENETLIOGLU Abone Sorumlusu / Responsible of Readers Figen BULAT TEZEL YÖNETİM MERKEZİ EXECUTIVE EDITORIAL OFFICE: TEKNİK YAYINCILIK, TANITIM A.Ş. Bolmumcu, Barbaros Bulvarı 131/1O 80700 Boıikıoı / İstanbul e•posta:tokyoy@turk.not Tel: 212· 275 B3 59 Faks: 212· 288 26 14 Ankara Temsllclmlx: HmroOlu Tanıtım • Ercan Hızıro{ılu Tel: 312· 427 09 65 Fox: 312· 427 54 91 Esklıehlr Temsilcimiz: Sadık YURTMAN 0·222·230 88 24 Horun GÜNEL 0•222•230 75 44(pbx) BASKt/PRINT: Uniform Fiyaıı :1.500.000 TL. (Posta ücreli dahil) Yıllık abone: 9.000,000 TL.(Posto ücreti dohit) Single copy pricc: Eı.ırope $20 (Postoge inclvded)I O.,erscos $25 (Posloge induded) Annvol svbscriptions: Europe $ 100/0ver.seos S 100 C Ya nQııı:� ;:::,n��e,�����-"fzi::r,ı:�a a"d:li/;;y��zı zımıerln gösıuJlerek de o/sa iktibas •dllemu. Yayınlanan ilanların .sorumluluğu Uan .s ahlpl•rln• a ittir. ta.ble of contents Gözlem Observation "Türkiye Yangından Korunma Yönetmeliği" Hazırlanıyor .................................................................................12 Prof . Dr. Abdurahman KILIÇ Dosya - Sprinkler Sistemleri - 2 File Sprinkler Sistemlerinde Gelişmeler ve �ygulama Problemleri . ......:. .......�.......................................................16 Prof. Dr. Abdurahman KILIÇ, Ulus KAVAZ., lsmail TURANLI, Doğan USTUNDAG, Muhittin TEKMAN Yangın Tesisatında Kullanılan Yivli Kaplinler.......................................................................................................30 Filiz MUMDĞLU S kt" T. 1 t I Sec tor e Of ı0p an I afi Meetings Sprinkler Sistemlerinde Gelişmeler ve �ygulama Problemleri.......:. .......�.......................................................16 Prof. Dr. Abdurahman KILIÇ, Ulus KAVAZ, lsmail TURANLI, Doğan USTUNDAG, Muhittin TEKMAN Ç .. eVlfl Translation Yangın Alarm Sistemlerinde DACT Kullanımı.......................................................................................................40 Allan B. COLOMBO Makale • Artic le Yakıt Tanklarının Havuzlanması........................................................................................................................46 Orhan KALAFATOĞLU Koruyucu Güvenlik Önlemleri 4.........................................................................................................................74 Ahmet MERİÇLİ Söyleşi lnterview Yangın Sektöründe Yeni Bir Yüz: FOKUS...............................................................................................................58 Cem HOZAN, Adalet NUZUMLALI T. k .k e·ı . Technical 18 nl 1 91 lnformation CCTV Digital Kayıt ve Görüntü Transferi Sistemleri............................................................................................64 Feridun TEPİLTEPE Otomatik Sabit Söndürme Sistemleri................................................................................................................70 Metin DEMİR Dijital Sistem Devrimi........................................................................................................................................86 R. Harun ÖZERDEM 4 ı- - -- 1 - - -
Haberler N e\NS GESİDER'den Haberler.................................................................................................................................92 EEC - VESDA Laser COMPACT Semineri.......................................................................................................94 EMO - 3M "Yangın Söndürme Köpükleri" Semineri....................................................................................96 Bilgi Elektronik'in 2000 Yılı Eğitim Programı Belli Oldu.............................................................................97 Bina Otomasyon ve Güvenlik Sistemleri 2000............................................................................................98 "İşçi Sağlığı ve Güvenliği Konferansı" Yapıldı...........................................................................................100 Security Essen 2000'e Doğru .....................................................................................................................101 Serpa'dan Çok Kapsamlı Bir Uygulama....................................................................................................102 "BSIA Güvenlik Ürünleri ve Hizmetleri Sergisi" Yapıldı............................................................................104 U .. 11 T. fı Product RJn ,ant ffll I ntroduction Kanox - NWJ ve NWG Çok İşlevli Yangın Battaniyeleri..............................................................................108 Sanyo VPC - SX 500 Digital Kamera.........................................................................................................111 Linescan 215 XIşınlı Güvenlik Tarayıcı Sistem.......................................................................................112 PT - K 402 Tom Kalem Tur Kontrol Sistemi..............................................................................................114 Acil Çıkış ve Aydınlatma Üniteleri............................................................................................................116 Standartlar Standards NFPA 101- Can Güvenliği Kodu...............................................................................................................117 BSI Standartları ................. ......................................................................... ................... .......................... 122 Firma Ürün Seçim Tabloları....................................................................................................................130 Sergi / Fuar Expo / Fair BSIA Sergisi - İngiltere'den Misafirlerimiz Vardı....................................................................................132 F• T. t Firm Jrffla ,ani lffll lntroduction BSIA Firma Tanıtım Bilgileri .................................................................................................................... 132 İlan Veren Firmaların Adres, Telefon ve Faksları ile Ürün/ Marka Bazında Faaliyet Konuları.............135 5 JANUARY - FEBRUARY 2000 ISSUE 48 1 Sunuş Reklam İndeksi 6 1 TUYAK Bülteni ıosl NFPA 101 J J7 Can Güvenliği Kodu BSI Standartları 1 Abone Formu .. 122 1251 Firma Urün Seçim 130 Tabloları BSIA Sergisi 132 Firma Tanıtımları Firma Tanıtımları 135 Tablo Table 1 1 [ 1 [ 1 1 1 1 J-
Reklam İndeksi Firmalar A K 3 M.........................................................................................89 ADS....................................................................................37-68 AKSAY................................................................................82 AKVAN...............................................................................84 ARTIOTOMASYON.........................................................51 KABELSAN...............................................................................49 KALAFATOĞLU................................................................55 KSB POMPA....................................................................... 1 1 M ATC...............................................................................38-39 MAK..................................................................................28-29 B MARMARATANITIM...........................................128-129 MAVİLİ..................................................................................9 BAREKS...............................................................................62 MİS SECURITY...................................................................90 BİLGİELEKTRONİK..........................................................27 BTS.......................................................................................1 5 N BURSAN..............................................................................54 NORMEKS......................................................................................91 NOREL...................................................................................85 C NORMTEKNİK.........................................................23-95 CEBSAN....................................................................................... 14 NOVAK..................................................................................2 o D ODES.................................................................................61 -63 DEKA....................................................................................76 p E PALMET................................................................................ 103 EDS.......................................................................................56 EEC.......................................................ArkaKapak-1 38-140 EKİN........................................................................................7 POLİTEKNİK..............................................................lO1-1 1 1 PROJE İŞ GÜV. ...................................................................57 s EKUR........................................................................................... I ESSED.......................................................................................77 ETKEN.................................................................................. 1 9 ETKİN..................................................................................7 1 SENKRON............................................................................43 SENSORMATİK...........................................................................1 07 SERPA..................................................................................... 100 T F FLASHTRADE...................................................................72 FOCUS MÜHENDİSLİK.................................................8 1 H TANRIKULU....................................................ÖnKapakİçi TAYAMA............................................................................80 TEKNİKYAYINCILIK...................................................... 1 3 1 TEPEGÜVENLİK...............................................................10 TİTAŞ...................................................................................67 HAMAMCIOĞLU................................................................8 HONEYWELL.....................................................................................69 i İNTERTEKS.............................................................. 126-127 İPRAGAZ...................................................................................99 TOTAL...........................................................ArkaKapakİçi TÜYAK......................................................................... !05-106 Ü ÜÇOK...................................................................................73 y İST. İŞÇİ SAĞLIĞI............................................................ 1 1 5 YANMAR.........................................................................83 .. . . . UCRETSIZ BiLGi KARTI Ocak - Şubat 2000 Sayı 48 Reklam ya da yazı sayfalarında gördüğünüz ürün ler hakkında aynntı lı bi lgi edinmek için, lütfen sayfa numaralarını belirterek fakslayınız. İstemiş olduğunuz bilgiler en kısa sürede size ücretsiz olarak ulaşacaktır. Ürünler Syf. No : ............................................................................................................................................................. Reklamlar Syf.No:............................................................................................................................................................. İsim : ........................................................................... Soyad: .................................................................. Meslek . .............................................................................................................................................................. FirmaAdı Adres Tel . ....................................................................................................................................... , ...................... ............................................................................................................................................................... .......................................... , ........................................................................... , .................................... . : ............................................................... Fax: ................................................................................ TEKNİK YAYINCILIK, TANITIM A.Ş. Tel: 0-212-275 83 59 (PBX) Fax: 0-212-211 38 50
CCTV' Türkiye Distribütörü Danıtma Hattı (O 212) 425 26 24 Fax:(O 212 ) 425 46 60 www.sanyo.com.tr e-mall:ekl n@lbm.not ffi 24 Saat Güvendesiniz m r -----------------------------------, SANYO Güvenlik Camera Sistemleri ile ilgili detaylı bilgi için lütfen kuponu 1 doldurup (O 212) 425 46 60 nolu faksımıza gönderiniz. 1 1 Şirket:_ _ _ _ _ _ _________ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ � Adı ve Soyadı:__________________________-: Adres:________________________________ -----------------------------------� Tel.: (O....)____________ Fax: (O....)__________ı e-mail:_______________________________-1 O Ücretsiz Broşür □ Ücretsiz ekinist dergi aboneliği ı_ - - - -- --- - - - - - -- -- ---- - -- - - - - - - - -- - - : � -� ım� ISON01 REGIST'fREO AAM ..... __ ,..., ___ SJJ4I - 1
C Cumınins Yangın Dizelleri • N.F.P.A (National Fire Protection Ass.) ve· PC (Loss Prevention «::• Council) standartlarına uygun dizel y9� gın pompası motorları • 39 - 1656 kW arası geniş güç yelpazesi, ı' --� • Türkiye genelinde yaygın servis hizmetf, IL..�;;;;;=u • Her türlü yedek parça garantisi, • Radyatör veya ısı eşanjörlü soğutma. ___ --+ ... _-: '-4• O O o o ı..ı .: : :=: : :�=: :: t ............... Merkez ............... Orhanlı Köyü Yukarıdere Yolu 04 (TEM) Karayolu Yanı TUZLA /İSTANBU t=:::=:==:J HAMAJVICIOCk.ı.J Tel: (0216) 394 32 10 PBX Fax: (0216) 394 32 08 -09 � Ankara Adana Tel: (0312) 438 85 00 (3 hat) Tel: (0322) 454 78 86 (2hat) o Fax: (0312) 439 68 42 Fax: (0322) 457 33 74 İzmi 0 el: (02 Fax: (0232) 422 3 (4 hat)
1 yangan ve gaz algalanıa sistemleri • ÜRETİM • İTHALAT • MÜHENDİSLİK • • PROJELENDİRME • TAAHHÜT • • PERİYODİK BAKIM • GARANTİ • • YEDEK PARÇA • MONTAJ • SERVİS • ınavili ELEKTRONİK TİCARET VE SANAYİ A.Ş. Merkez: TFIaLx(021 6) --466 45 05 E.bx (0216) 466 45 10 Şube : Telefon (0212) 288 02 82 2 F 7 a 2 x 32 24 - 272 42 84 (0212) 288 02 20 e-mail: mavili@mavili.com.tr �lityS)'sttm Certifk.ılt' No. t64 AJl9e95ıN1 ıo 8$5750: r._rt 2/IS09002/EN 29002 ♦-- -E HOCMIKI ABD -İNGİLTERE - JAPONYA Yangın Algılama Dalında 80 Yıldan Beri Dünya Lideri C E
KSB POMPA, ARMATÜR SANAYi ve TiCARET A.Ş. ANKARA : Mahatma Gandhi Cad. No: 54 G.O.P. 06700 TEL:(312) 437 11 75 (4 HAT) FAX: (312) 437 65 37 • E-Mail :ksbankara@fornet.net.tr ISTANBUL : Perpa Ticaret Merkezi B Blok Kat 4-5 No: 103 Okmeydanı 80200 TEL :(212) 221 58 38 Pbx • FAX: (212) 222 09 94 • E-Mail : ksbistanbul@fornet.net.tr INTERNET : http : /www.ksbgroup.com l l
•• • ''TURKIYE YANGINDAN KORUNMA .. . � . YONETMELIGI'' HAZIRIANIYOR "Turkey Fire Protection Regulation" Being Prepared Prof. Dr. Abdııralımaıı Kılıç 1. Giriş Ülkemizde de, bütün ülke ıçın geçerli olan çağdaş bir "Yangından Korunma Yönetmeliği" çalışmaları başlamıştır. Bilindiği gibi, yangın tehlikesini mümkün olduğunca aza indirmek ve yangına çabuk müdahale edebilmek için, bina projelerinin çağdaş kurallara göre hazırlanması, malzeme-lerin yangına dayanıklı seçilmesi, ve binanın iyi işletilmesi gerekir. Bunları sağlamak için de ülke genelinde yürürlükte olan yol gösterici kurallara ve zorlayıcı yönetmeliklere ihtiyaç vardır. Ülkemizde, yangın güvenlik sistemlerine ilişkin kuralların yeterli olmaması nedeniyle, yangın korunum önlemlerinin gelişmesi yavaş olmakta, kaliteli üretim yapan ve uluslararası standartlara uygun proje hazırlayan kuruluşların sayısı artmamaktadır. Yangın güvenlik sistemlerinin iyileşmesi, üretim teknolojisinin gelişmesi, kalitenin artması ve kullanıcıların güvenlerinin kazanılması için standartlara ve kurallara ihtiyaç vardır. Ülkemizde, yakın geçmişe kadar, "yangın" denildiğinde hep itfaiye ve "itfaiye" denildiğinde söndürme akla gelmiştir. İtfaiye dışında, önlem ve eğitim hep ikinci planda tutulmuştur. Binalarda bulunduru iması gereken yangın önleme, algılama ve söndürme sistemleri ve halkın eğitilmesi hemen hemen hiç düşünülmemiştir. Gelecek yıllarda, yangın nedeniyle meydana gelecek maddi zararlar, can kaybı ve yaralanmaların daha da artması beklenmektedir. Bunun nedeni; ülkemizdeki sanayinin gelişimi, toplu yerleşim alanlarının çoğalması, kişi başına tüketilen enerji miktarının artması, üretim tekniklerindeki yeni gelişmeler ve kullanılmaya başlanan yeni malzemelerdir. Teknolojideki gelişmelere paralel olarak yangından korunma ve yangın söndürme tekniklerinde de hızlı bir gelişme olmaktadır. Yangın ve Güvenlik m Sayı 48 Ocak - Şubat 2000 Abdura/ımaıı KILIÇ 2. Türkiye'de Yangından Korunma Yönetmelikleri Türkiye'de yangın ve yangın güvenliği ile ilgili düzenlemelere bakıldığında önemli diyebileceğimiz yönetme-likler Büyükşehir Belediyelerinin çıkardıkları yönetmeliklerdir. Ülke genelinde, "Kamu Binalarının Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik" dışında genel anlamda bir yönetmelik bulunmamaktadır. Binalarda yangından ötürü ortaya çıkacak can ve mal kaybını en aza indirici
önlemlerin doğru ve yeterli bir şekilde alınmasını sağlamak üzere Türkiye'de geniş çaplı ilk yönetmelik, 1992'de çıkarılan "İstanbuI Belediyesi Yangın Korunma Yönetmeliği" dir. Bu yönetmelik sadece İstanbul için geçerli olması ve sadece Belediye tarafından yürürlüğe konulması uygulama alanını sınırlı tutmuştur. Fakat, bu bir başlangıç olmuş ve daha sonra benzer yönetmelik çalışmalarına, İzmir, Mersin; Antalya ve Bursa Belediyeleri başlamıştır. Yönetmelikte, topluma açık yapılardaki yangın güvenlik önlemlerine özel bir ağırlık verilmiştir. 'İnsan hayatı herşeyden önemlidir' anlayışıyla, kaçış ve kurtarma her zaman ön planda tutulmuştur. Ancak aradan geçen bunca süre içinde yönetmeliğe ilaveler yapılmamış ve uygulamada karşılaşılan hatalı diyebileceğimiz maddeler değiştirilmemiştir. Bu yönetmelikte, binalara ilişkin genel hükümler, imar planları, kaçış yolu özellikleri, kaçış yollarının aydınlatılması, çıkış işaretlemesi, yangın merdivenleri zorunluluğu olan yerler ve yangın merdivenleri özellikleri, kazan daireleri, sulu yangın söndürme sistemleri, yangın dolapları, minumum su kapasitesi ve basıncı, yangın söndürme cihazları, yangın ihbar ve alarm sistemleri yer almaktadır. K a mKu oBr iunnaml aarsı ınnı an iYlai şnkgi nı n d a n y ö n ektamp es laiyğai nc,a kt ü şme kbi li dn ae la r ı çUayl gı gşumel n a a i m l ş a l a e r d a ti a lm b k ae a ş s r l i a ş ı n i l ç m a in ı ştır. şılan problemlerin giderilmesi ve yönetmeliğin gueylai şrtıilrai lreı nbıizl ma eishit i yi çai nc ı mö nı ze rvi av e r . Türkiye'de yangın ve yangın güvenliği ile ilgili düzenlemeler, farklı konuların mevzuatı içinde dağınık olarak bulunmaktadır ve sayısı dört-beşi geçmemektedir. 4 Kasım 1995 tarihinde resmi gazetede yayınlanarak ülke genelinde yürürlüğe giren "Kamu Binalarının Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik" dışında genel anlamda bir yönetmelik bulunmamaktadır. Yönetmeliğin çok önemli iki eksiği bulunmaktadır. Birincisi, sistemleri yaptırmayanlara herhangi bir sorumluluk yüklenmemesi, ikincisi de sadece kamu binaları için geçerli olmasıdır. Ülkemizde meydana gelen yangınların sayısına bakıldığında, devlet tarafından kullanılan binalarda meydana gelen yangın sayısı toplam yangınların sadece % S'idir. Üstelik, özelleştirme nedeniyle önümüzdeki yıllarda devlet tarafından kullanılan binaların sayısında azalma da olacaktır. 3. Yeni Yönetmelik Çalışması Ülke genelinde bütün yapılarda geçerli olan bir yönetmelik hazırlığı çalışması, Sivil Savunma Genel Müdürlüğü tarafından başlatılmıştır. Bu konuda TÜYAK Vakfı'nın teklifi üzerine yönetmelik taslak olarak Türkiye Yangından Korunma Vakfı tarafından hazırlanacaktır. Hazırlanan taslak yönetmelik Sivil Savunma Genel Müdürlüğü tarafından geliştirilecek ve değişik kuruluşların görüşleri alındıktan sonra yasal duruma getirilecektir. TÜYAK Vakfı tarafından taslağın hazırlanması için, Kamu Binaları Yangından Korunma Yönetmeliği esas alınacaktır. Yönetmeliğin hazırlanması için bir çalışma grubu oluşturulmaktadır. İstanbul İtfaiye Daire Başkanlığından, Mimar lar Odasından, Makine Mühendisleri Odasından Elektrik Mühendisleri Odasından, Türkiye Tesisat Mühendisleri Derneğinden temsilciler istenmiştir. Ayrıca, yangın güveni iği konusunda çalışan uzman kişiler çalışma grubuna dahil edilmiştir. Yangın ve Güvenlik m Sayı 48 Ocak - Şubat 2000 Bilindiği gibi ülkemizde, yangın güvenliği konusundaki mevzuat bile tam olarak uygulanmamaktadır ve uygulanmadıkça bir işe yaramayacaktır. Nitekim yönetmeliklerde yer alan birçok hususun pratikte uygulanmadığı görülmüştür. Türkiye'de yangın güvenliğinin sağlanması için öncelikle yangın güvenlik önlemlerini aldırmak, kontrolünü ve denetimini yaptırmak için yaptırım hükümlerinin getirilmesi gerekir. Yaptırımın nasıl olacağı kesin belli değil. Bu konuda gelişmiş ülkelerde tüm yetkiler itfaiyeye verilmiştir. Bizim düşündüğümüz sistem de böyledir. Fakat, pratik geçerliliğinin olabilmesi için itfaiyelerin yeniden yapılanması gerekir. Ülke genelinde yangın güvenliği açısından uyumluluğu sağlamak, yangın önleme sistemlerinin kontrol ve denetimini yapmak, yangın önlemleri konusunda halkı aydınlatmak ve belediyeler arasındaki koordinasyonu sağlamak için bu yönetmelikte hükümler bulunmalıdır. Yeönni eymö lni eat mm ea l, i kb uç nı kdaarnm da ak hçao k uöyngeuml al itsı li myaösnı de tı m e l iğ i n r. Kamu g öt orpe vl ul iml e röirngi ün t yl ear ni nı ne dvae sbi uv i l k bo ün yu dü ka gç öa rl ıeşva nd ükşumreukl ut eşdl ai lr� a 4.Sonuç Belediyeler arasındaki farklı uygulaman giderecek, tasarımcılara ve uygulamacılara yön verebilecek ülke genelinde çağdaş bir "Yangından Korunma Yönetmeliği"ne kavuşabilmemiz için görüşlerinize ihtiyacımız var. Mevcut yönetmeliklerde karşılaştığınızı problemleri, istediğiniz değişiklikleri ve ilaveleri bildirirseniz bunlar mutlaka değerlendirilecektir. 0
C ® CEBSAN L•J NFPA® Elektronik Otomatik Yangın Söndürme Sistemleri • FM200 Yangın Söndürme Sistemleri • CO2 Yangın Söndürme Sistemleri • Sprinkler Sistemi - Hidrant • Dry Powder Yangın Söndürme Sistemi • Köpük-Foam Yangın Söndürme Sistemi • NafYangın Söndürme Sistemi • Sulu Yangın Söndürme Sistemi • Hidrant Sistemleri r ·� ,-. �t � j-- • Bakım-Kontrol • Otopark ı ,...._ ......._."'"'.�q,.__�i . • Sistem Kurma • Hoteller LJ i......ınn- • Projelendirme • Test • Yedek Parça • Onarım • Danışmanlık • Geliştirme • Hastaneler • Fabrika • Holdingler • Benzin İstasyonu • Mutfaklar • UPS Odaları Elektronik Yangın ihbar, Algılama ve Alarm Sistemler • Adreslenebilir Yangın İhbar Sistemi • Gaz ve Duman Algılama Sistemleri • İyonizasyon Duman Dedektörleri • Sabit Sıcaklık Dedektörleri • Sıcaklık Artış Hızı Dedektörleri • Yangın İhbar Butonları • Elektronik Sirenler ve DC Alarm Zilleri • Işıklı Levhalar (Yönlendirme) • Bakım • Kontrol • Projelendirme • Mühendislik • Yedek Parça • Onarım • Danışmanlık • Devreye Alma • Oteller • Moteller • Fabrikalar • Mutfaklar • Modern Binalar • PC Odaları • Pansiyonlar Elde Taşınabilir Portatif Yangın Söndürme Cihazları • CO2 Gazlı Cihazlar (Karbondioksitli) • Dolum - Bakım - Onarım • Halocarbon Gazlı Cihazlar • Ücretsiz Kontroller • KKT Cihazlar (Kuru Kimyevi Toz) • Yeni Ürün Çeşitleri • Köpük-Foamlı Cihazlar • Fizibilite Çalışmaları • Yangın Dolap ve Ekipmanları • Yangın Güvenlik Malzemeleri • Danışmanlık • Eğitim Çalışması ve Tatbikat • Battaniye, Pano, Maske, Elbise • Ücretsiz Servis Hizmetleri Güvenliğiniz için Bizi Arayınız.... [I �R!?�f�:BU [i] NFPA® rı �EBSAN rı CEBSAN [nşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. Elektronik San. ve Tic. Ltd. Şti. f i re v i ctor i a Türk - İtalyan İşbirliği ile mcEBSAN Yangın Söndürme Clız. San. ve Tic. Ltd. Şti. Genel Müdürlük : Muradiye Bayırı Sk. No: 59 Teşvikiye - İSTANBUL Telefon - Fax : (0.212) 258 65 39 (pbx) 14 -
Konfor kontrolünüz ve güvenliğiniz için adresiniz . . . w w w b t s C O m t r Sizi de bu kapıdan içeri davet ediyoruz. Sektörde çok önemii ve prestijli projelere hizmet veren tecrübeli kadromuz, konularında birçok yeniliğe önderlik eden üretici firmaların ileri teknolojileri ile en iyi hizmeti vermeye devam etmektedir. BTS'nin hizmet vermeye devam ettiği önemli referanslardan bazıları: • AH taattl aü rr kTHe ramvi an lai ml aB ni nı aYseı ,n iH VD ıAşC • vUen i Bl eivnear YGöenneet ilmMSüids tüer lmü kl e r i • TBhineaMsıarmara Otel • PBainmauskıbank Genel Müdürlük • HReipael rMmaarrkkeettleBruirsa ve lzmit • TOupr kecrealsl yGoen nMe leMr küedz lüerrl iü k v e • Astana lntercontinental Otel Ali::FCION Bina Otomasyon Sistemleri TECHNOLOG/€S INC -TOTAL �WALTHER ll/laJt.lL OJt. ZETTLER• Yangın Alarm Sistemleri Hemşire Çağırma Sistemleri Yangına Dayanıklı Malzemeler @ SeTISitron Gaz Alarm Sistemleri s BİNA TEKNOLOJİK SİSTEMLERİ w w w . b t s . c o m . t r Cumhuriyet Cad. Akbey Sok. No: 6 Kat: 1 81613 Kovacık, İstanbul, Türkiye Tel: (0216) 4 1 3 7 7 1 1 Fax: (0216) 4 1 3 69 08 15 b
"Sektör Topla11tıları" Sprinkler Sistemleri 2 • • • • SPRINKLER SiSTEMLERiNDEKi • GELiŞMELER VE UYGULAMA • PROBLEMLERi Projecting-Appfication Problems and Developments in Sprinl<ler Systems Toplantıyı yöneten Katılımcılar ProfDr. Abdurahıııan KILIÇ/ iTÜ Makina Fakültesi UlusKAYAZ/DEKA-TEKNİKMEKANİKVEELEKTRONİKSİST.TAAHHÜT, TİC.YE SAN.LTD.ŞTİ. İsmail TURANLI /NORM TEKNİK MAL . TİC. İNŞ. SAN. LTD. ŞT Doğan ÜSTÜNDAĞ /TEKNO YANGIN ve HAVALANDIRMA SİSTEMLERİ LTD. ŞTİ. Muhittin TEKMAN / TEKNİK YAYINCILIK TAN1TIM AŞ Soldan Sağa: Doğan ÜSTÜNDAĞ, Ulus KAVAZ, Abdurahman KILIÇ, İsmail TURANLI ve Muhittin TEKMAN Dergimizin Kasım-Aralık '99/47. Sayısında, iTÜ Maçka Sosyal Tesisleri 'nde yapılan "Sprinkler Sistemleri Toplantısı "11111, ilk böliiınii olan "Sprinkler Sistemlerinde Projelendirme ve Uygulama Probleınleri"ni yayımlamıştık. Aynı toplantının "Sprinkler Sistemlerindeki Gelişmeler ve Uygulama Problemleri" başlı.klı ikinci bölümünü aşağıda bilgilerinize sunuyoruz. Abdurahman KILIÇ: Projelendirme konusundaki görüşlerden sonra, şimdi de sprinkler sistemlerindeki yeni gelişmelerin bahsine girmek istiyorum. Doğan ÜSTÜNDAĞ: Gelişmeler müşteri açısından çok önemlidir. Müşteri bu sistemler için para harcar ve bunu yaparken ekonomik ve etkili bir sistem kurulmasını arzu eder. Dolayısıyla hem müşteri hem de satıcı, gelişmeleri takip etmek zorundadır. Bu noktada yine daha önce bahsettiğimiz gibi projelendirme konusu ön plana çıkmaktadır. Çünkü gelişmeler ve projelendirme birbirini etkileyen Yangın ve Güvenlik m Sayı 48 Ocak - Şubat 2000 kavramlar. Ülkemizde hazırlanan spri n kler sistem projelend irmeleri n i maliyet açısından etkili "cost effective" bulmuyorum.Büyük masrafların yapıldığı bir projejede, sonradan çok önemli eksiklerin ortaya çıkması sık rastlanan bir durum maalesef.
"Sektör Toplantıları" Sprinkler sistemlerde yeni ürün olarak en önemli gelişmelerden bir tanesi yüksek basınç sprikler başlıklarıdır. Geçmişte sprinkler başlıklarının seçiminde maksimum 12 bar (175 psi) çalışma basınç sınırı vardı. Ancak artık yeni ürün olarak 17,2/20,7 bar (250/300 psi) çalışma basıncı altında koruma yapabilen yüksek basınç sprinkler başlıkları da mevcuttur. Dolayısıyla yüksek binalarda daha ekonomik sistemler kurulabilir. Son senelerdeki diğer bir gelişme ise az ve orta tehlikeli mekanları koruma altına alabilen "extended coverage" (uzatılmış kaplamalı) sarkık, dikik ve yatay duvar tipi sprinkler başlıklarındadır. Raflı depolama hacimlerinin korunmasında kullanılan popüler malzemelerden biri ise raf sprinkler başlıklarını elimine edebilen K-14 ve K25 ESFR başlıklarıdır. En yeni ürün olan K-25 ESFR başlıkları maksimum 13,7 metre çatı yüksekliğine kadar olan maksimum 12.2 metre yüksekliğindeki belirli raflı stok malzemeleri raf sprinkler başlıkları olmadan koruyabiliyor. Bu üst sınır uygulamasında akış anında maksimum 3,4 bar basıncın ESFR başlığında sağlanması gerekmektedir. Bu ise tek bir K-25 ESFR sprinkler başlığından akacak su miktarının minimum 671 Lt/dak olacağı anlamına gelmektedir. Bunun aynı basınçta ½ "sprinkler başlıklarından akacak su miktarının takribi 4,5 misli olması ve ESFR sprinkler bağlantı çapının 1" olması not edilecek ilginç gelişmelerdir. (bu basınçta ½" standart sprinkler başlığından akacak miktarı takribi 147 L/dak.) Diğer sprinkler sistem parçalarında gelişmelerden biri CPVC plastik borudadır. Bu ürünün ısıya dayanma üst sınırı son senelerde geliştirilmiştir. Ancak şu andaki teknoloji Abdurahman KILIÇ ile ticari yapılarda uygulamalarında kısıtlamalar bulunmaktadır. Bu malzemenin ilk ve en fazla uygulandığı Amerika'da bu konuyu birçok kişi ile tartıştım. Amerika'daki uygulamalar genellikle "residential building" denilen en fazla 4 katlı az tehlikeli yerleşim birimlerindendir. (Bizde ise bu tip yerleşim birimlerinde henüz bir sprinkler sistem pazarı oluşmamıştır.) Bunun yanında U.L ve F.M. onayı bu borunun orta tehlike mekanlarda kullanımını kapsamakta, İngiliz LPC onayı ise belirli orta tehlikeli mekanlarda kullanımına izin vermektedir. Bu malzemenin şaşırtıcı bir şekilde İngiltere'de bir depoda uygulandığını daha önce duydum. (Mutlaka bu mahalin tehlike sınıflaması düşük olmalı ve CPVC plastik boruların yangına dayanıklı asma tavan içinde bırakılması gibi diğer bazı özel önlemlerin alınmış olması gerektiğini düşünüyorum.) CPVC boru montaj kolaylığı dayanıklılığı ve hidrolik avantajları yanında, özel askılama sistemi gerektirmesi, kuru borulu sistemlerde kullanılmaması gibi değişik dezavantajları da mevcut. Sanırım CPVP plastik boru gelecekte daha geliştirilerek değişik mekanlarda kullanımı gelecekte sağlanabilir ise tercih edilen bir sprinkler borusu olabilir. Yangın ve Güvenlik III Sayı 48 Ocak - Şubat 2000 Malzemelerde konu en son olarak borulara gelmişken tanınmış yangın konusunda uzman sigorta şirketlerinin hasas olduğu bir konudan bahsetmek istiyorum. Boru birleşimi için kaynağın sahada yapılmasına kesinlikle itiraz ediyorlar. Kaynak işleriniz varsa atölyede yapacaksınız diyorlar. Doğrusuda bu, çünkü atölyede yapılmayan kaynağın sahada yerde veya montaj noktasında yapılması halinde ortam ve çalışma şartları nedeni ile istenilen kalitede olması pratikte mümkün değil. Abdurahman KILIÇ: Bu konuda ben müsaadenizle araya gireceğim Artık kaynaklı sprinkler sistemlerinin uygulanması gittikçe azalıyor. Ya da dediğiniz gibi atölyede yapılıyor. Bitmiş bir binada uygulama için şu yöntem deneniyor: İlk olarak asma tavanın yüksekliğinden ve kaynak probleminden dolayı plastik boru kullanabilirsiniz. Ama plastik boruların hava ile tepkimeye girme probleminin olması, bunun yanında geniş hacimlerde, herhangi bir yangın anında zarar görme ihtimalinin olması gibi büyük dezavantajları var. Ama bitmiş binalarda, özellikle asma tavanların yüksekliği yeterli değilse plastik borudan başka bir çözüm yok. Artık günümüzde sprinkler sistemlerini uygulattığımızda çoğunluğu kaynaksız bağlantılı oluyor ve hemen hemen hiç kaynak yapılmadan veya çok özel noktalarda birkaç kaynak yapılarak sistemler kuruluyor; bu konudaki görüşlerinize hem kalite yönünden hem de yangın riski bakımından katılıyorum. Doğan ÜSTÜNDAĞ: Deprem konusuna dönecek olursak, deprem kuşağında kalan öncelikli bölgelerde inşaa edilecek yapılarda sprinkler
\ . . "· . ,,_. -� ,, ■■ � "Sektör Toplantıları" tesisatında depreme karşı önlem alınmalıdır. Tesisatın belirli noktalarında "Flexible" esnek, belirli bölümlel'inde "rigid" sabit bağlantı elemanları kullanılmalıdır. Ayrıca belirli noktalarda ana dağıtım boruları "sway bracing" depreme karşı askı lama tertibatı ile desteklenmeli, bina iç duvarlarını delen ana boruların geçişlerinde duvarda boru çapına göre "clearance" boşluklar sağlanmalı ve bu geçişler esnek özel malzeme ile doldurulmalıdır. Asma tavan bulunan mahllerde ise sprinkler başlıklarının asma tavan içine göçmesine engel olacak şekilde boruda destekleme ve ayrıca asma tavanlar açılı taşıyıcı kablo tel ile desteklemelidir. Bunun yanında sismik noktalardan geçen noktalarda, sismik ayırma bağlantılarının NFPA 13'e göre sağlanmasının pratikte bir projede uygulandığını henüz göremedim. Neticede amaç deprem anında tesisatta kopma, kırılma ve çarpma gibi nedenler ile suyun bu noktalardan boşalarak tesise ve yapıya zarar vermesine engel olmak ve sistemlerin deprem anında ve sonrasmda da çalışır vaziyette kalmasını sağlamaktır. Doğan ÜSTÜNDAĞ Abdurahman KILIÇ: Şunu hemen belirteyim; yüksek binaların hemen hemen tamamında düşey kolondan yataya geçişlerde fleksible bağlantı şartını getiriyoruz. Orada asıl iç kısım, dikey olan bina ile birlikte hareket ettiği için branşmanlara yüklenip onu kırmaması için yatay bağlantıları mutlaka fleksible istiyoruz. Doğan ÜSTÜNDAĞ: Depremlerde endüstri tesislerinde sprinkler tesisatında en çok yaşanan tipik bir problemler şöyledir: Dişli branş boruları rijit olarak çatıya yakın, ana dağıtım boruları ise daha düşük kodda uzun rodlar ile yapıya asılıdır. Bu durumda ana dağıtım borusu binanın hareketinden ayrı olarak sallanarak rigit olarak bağlandığı branş borularını zorlar. Sonuçta özellikle dişli branş borularında dişli bağlantı noktalarında veya sprinkler başlıklarında yapı elemanlarına çarparak kırılmalar, kopmalar olabilir. Netice itibari ile boşalan su önemli derece-de maddi kayıplar meydana getirebiliyor. Deprem kuşağında bulunan ülkemizde sprinkleı· sistem tesisatlarında depreme karşı önlem yabancı sigorta şirketlerinin istekleri dışında bug(i.ne kadar fazla gündeme gelmedi. Bu önlemler başlı başına bir konu olup bunun üstüne gideceğimiz yerde zaman zaman bazı projelerde alarm veya kat kontrol tertibatının niye kullanılması gerektiği, sprinkler başlıklarının aynı zamanda bir ısı dedektörü olduğu veya bir depoda açık spray nozullu manuel bir sistem yerine termik elemanlı sprinkler kullanımınm elbette NFPA Yangın ve Güvenlik il Sayı 48 Ocak - Şubat 2000 standartlarına göre şart değil, ancak alarm, test ve drenajın sağlanmasının şart olduğunu düşünürseniz bunları sağlamak için yapacağınız tek alternatif kat kontrol vana teşkilatının sağlanması bu ise çek vana görevinin dışında benzeri amaca hizmet vermektedir. (Türkiye'de hazırlanan yüksek yapı projelerinde birçok kat kontrol teşkilatlarını besleyen riser'lara bir adet alarm vanasının zeminde kullanımını sanırım dünya'da sadece bir alışkanlık olarak Türkiye'cle uygulanıyor ve buna karşıyım. Riser tek bir zonu besleseydi doğruydu ancak çok zan olduğu zaman boşa giden masraf olarak görüyorum.) Yangın konusunda uzman sigorta şirketleri endüstri tesisleri için alarm vanaları ayrıca çek vana özelliği göstermesi ve klasik uygulaması nedeni ile kullanımını neredeyse şart koşuyor diyebiliriz. Bu şirketlerin bu konudaki talep ve bilgi birikimlerine saygı duyuyorum. Bizim gibi 50 senelik değil belki 150 senelik bilgi birikimleri var. Son depremde yaşadığımız zararların bir kısmı bizlerin ihmalkarlığı sonucu oluşmaclımı? Benzeri sonuçların yangınlarda başımıza gelmesini istemiyoruz. Ancak hala yeterli bilince ulaştığımızı zannetmiyorum. (Halen en fazla beş altı katlı bina projelerinde zaman zaman risercla gereksiz yere basınç düşürücü vananın şartnamede istenildiğini görebiliyoruz ve bu bizi düşündürüyor.) Sulu söndürme uygulamalarında yeniliklerden bir tanesi (aslında pek yenilik elenmez takribi üç senedir var.) "NFPA 14 standpipe" sisteminde "5-7* minimum Pressure far system clesign ancl sizing of pipe." 2,5"1ik itfaiye çıkış ağızlarında akış anında minimum 1 00 psi (6,9 bar) basınç istenmektedir. (istisna durum; yetkili otorite söndürme tekniklerine dayalı olarak 2,5" itfaiye
"Sektör Toplantıları" çıkış vanasında akış anındaki 6,9 bar altına izin verirse basınç 4,5 barın altına düşmeyecektir.)(Son senelerdeki diğer dikkate değer diğer bazı yenilikler şöyledir. NFPA 13 sprinkler montaj standardında sprinkler sistem su yoğunluğu ve çalışma alanı seçiminde 1 :6Iık eğimli çatılarda 30% oranında sprinkler çalışma alanının artırılması gerektirmektedir. Yine NFPA 13 bölüm 6-4.4.6uzatılmış korumalı sprinkler başlıkları ile diğer orifis çapında uzatılmış korumalı ve standard sprinkler kafalarının karıştırılmasına izin vermekte, bölüm "52.1.3" az tehlikeli mekanlarda "quick response" hızlı çalışan sprinkler başlığı kullanma zorunluluğu bulunmaktadır. Bölüm 5-2.2.1 465 1112 üzerindeki yeni mekanlarda kurulan sprinkler tesisetında hidrolik hesaplama zorunluluğu getirmiş ve eski "pipe schedule" metodu tarihe karışmıştır. NFPA 20 yangın pompa standardında (2-13.1 *) dizel motorlu yangın pompaları için ana rahatlama vanası "main relief valve" kullanımının şart olmamasıdır. (istisna; yangın pompa kapanış basıncı, sistemde kullanılan nıalzenıelerin ratingini geçmesi şart ile) bu ise genellikle nıaksinıum 12 barlık ratingde seçilen malzeme kullanımında kapanış basıncı 12 bası geçen elektrik ve dizel motorlu yangın pompalarında "main relief" vana kullanımı şart olduğu anlamına geliyor). Sprinkler sistemlerinde yaşanan tipik bir problem şudur. Örneğin bir klima veya ısıtma sistemleri kuruluyor, sistemler sürekli çalıştığı için herhangi bir şikayette projeyi yapandan, müteahhite kadar herkes kendisini sorguluyor, dolayısı ile büyük bir ihtimalle aynı hatalar başka bir projede tekrarlanmışor. Ancak yangından korunma sistemlerinin gerçek anlamda çalışması yangın anında olacağı için klima gibi çalışmada süreklilik göstermemesi nedeni ile ancak depremde yaşanan felaketler gibi iş işten geçtikten sonra sorgulama yaşanabiliyor. Dolayısı ile başından ilk doğru adını olarak avan proje ve şartname mimari proje aşamasında çok dikkatli bir şekilde doğru olarak hazırlannıalıdır. Aksi taktirde başından bazı şeyler yanlış giderse sonrasında pek çok sorun yaşanabilir ve bunların sonradan düzeltmesi çok zor ve pahalalı olabilir. Bizim gibi malzeme satışı yapan firmaların Türkiye'deki faaliyetine gelince örnek verecek olursak biz sadece malzeme satıcısı olarak kalmak istiyoruz. Belki müşterilere yardımcı olmak için sprinkler sistem "shopdrawing" uygulamasında bulunabiliriz. Anıa bazen sigortacı, bazen projeci bazende müteahhiit bazende hepsi olmak zorunda kalabiliyoruz. Halbuki bir şekilde olmamalı herkes için doğru yaparsa bizde malzeme satıcılık işini daha iyi bir şekilde gerçekleştirebileceğimize inanıyorum. Ancak bu böyle olmuyor daha teklif aşamasında bize gönderilen şartnemelerden endişe ettiğimiz için gereksiz yere zaman kaybedebiliyoruz. Bu endişelerde de ne kadar haklı olduğumuzu projeleri görünce anlıymuz. Diyelim ki sprinkler tasarımı mükemmel ancak yangın pompa teklifi isteniyor belki şartnamesi güzel hazırlanmış olabilir, fakat bir bakıyorsunuz önemli bir maliyet farkı getirecek olan yangın pompa kontrol panelinin tipi direk bağlantımı Wye-delta closed, primary resistant veya autatransfer veya "soft starnt" olmadığı yazılmamış. Bir bakıyorsunuz sayfalarca yazan yangın pompa şartnamesinde otomatik tarnsfer anahtarı tek bir kelime ile geçilmiş ve çok önemli bir maliyet Yangın ve Güvenlik m Sayı 48 Ocak - Şubat 2000 tutmasına ve ana kontrol paneli kadar büyük bir panel olmasına rağmen malzeme listesinde görünmüyor. Bunlar sıkıntı yaratıyor. Malzeme seçimine yaı·dınıcı olmak tabiki malzeme satıcısınında görevi ancak hiç olmazsa bazı projelerde aynı anda yangın konusunda sigorta ekperti, malzeme satıcısı, finansör bankacı, kontrolör ve müteahhit olmayalım. Abduahman KILIÇ: İsmail Bey sizin eklemek istediğiniz birşey var 1111? İsmai l TURANLI : Gelişmeler konusunda bir mekanik mühendisi ve literatürü takip eden bir insan olarak şunu söylemek istiyorum: 12 bar veya 175 psi-300psi ölçüleri sprinklerin dayanma basıncı ile ilgili değil. Bugün pek çok üretici firmanın katoloğuna baktığınız zaman çalışma basıncı ile test basıncı arasında çok büyük farklar vardır. Yani çalışma basıncı 12 barda, test basıncı 40 barda, 34 barda, 36 barda. . . Üç katı test basıncı olmayacağına göre oradaki
"Sektör Toplantıları" uygulama şuradan geliyor. Amerikan literatürlerine baktığınız zaman 175 psi sınıfı, zonlamadaki basınç sınıflandırmasındaki birinci kademe sınıf. Dolayısıyla malzeme üretimiyle sanayi bu noktada gelişmiş ve malzemeleri iki noktada tarif etmişler. Demişler ki: çalışma basıncı 175 psi ve çalışma basıncı 350 psi olanlar. Bu anlamda "12 bar yerine 24 barlık sprinklerler var bu yeniliktir"den ziyade "dizayn şartlarında birinci basınç sınıfı olarak 1 75 PSI yerine bazı uygulamalarda 300 psi, 350 psi birinci kademe basınç sınıfına çıkabilme şansı var" demek daha doğru olur. Abdurahman KI LIÇ: Sprinkler başlıkları ıçın 12 bar önemli sınırlardan bir tanesidir. Sprinkler başlıklarında 12 barın üzerinde basıncın olmasının birçok aksaklıkları, dezavantajları var. Vanaları değiştireceksiniz, ona göre sistemi seçeceksiniz, sızdırmazlık ona göre olacak, patlama riski aynı derecede artıyor. Bunlar uygulama problemleridir. Gerçekten şuna katılıyorum: Eskiden başlıklar 7 bar basınçla sınırlandırılıyordu. Şimdi 12 bar'a herkes rahatlıkla müsade ediyor. Ancak yangın dolabı ile sprinkleri bir arada düşündüğümüz zaman, bu basınç sınırlamasını yapan faktörün yangın dolabı olduğunu görürüz. Sprinkler çok daha yüksek basınçlara iniyor. Pratikte yangın dolapları üstündeki basınç için 7 bara kadar müsaade edilir. 7 bar aldığınız zaman, yassı hortumlu ise onu tutmak pek mümkün değildir. Yani çok güçlü profesyonel kişi!erin olması lazım. İkincisi, o dolaplardaki vanalardan dolap içine sızmalar ve çürümeler hasıl oluyor. Bu yüzden biz özellikle yangın dolaplarının projelendirilmesinde basıncın 6 barı geçmemesini, 3 barın altına düşmemesini isteriz. 3 bar'ı söndürme etkinliği bakımından, 6 bar'ı da tutma kolaylığı ve sızdırma problemi bakımından istiyoruz. Doğan ÜSTÜNDAĞ: NFPA 14 Stand pipe sistemleri konusunu özellikle Amerika ile bir kıyaslama yapmak istiyorum. Amerika'da özellikle yüksek yapılarda itfaiyenin katlara ulaşacağı kat merdiven boşluklarında 21/ı" çapında itfaiye çıkış bağlantıları şart koşuluyor. Eğer yapıda sprinkler sistemi var ise genelde yangın dolap kullanımını koşmuyorlar. Yangın dolaplarını itfaiye genelde kullanmıyor kendi hortumunu ve merdiven boşluklarındaki 21/ı" itfaiye çıkış ağızlarını kullanıyor. Yaogın dolapları amatör kullanıcı diye tarif edilen ve binada bulunan müşteri veya bina personeli tarafından kullanılacağı düşünülüyor. Ancak pratikte bu gerçekleşmiyor ve söndürme işi itfaiyeye bırakılıyor. (Tabi bu tip alışkanlığın oluşmasında en büyük etken yerel itfaiyenin yangın anında yangın mahaline ulaşma süresi. Bizdeki trafik sıkışıklığı ve şehirciliği düşünürseniz bunun uygulanmasını zor görüyorsunuz. Abdurahman KILIÇ: Bizim ülkemizde de her katta en az bir tane itfaiye bağlantısının olma zorunluluğu var. Şimdiye kadar ben yüksek binalarda hem yangın dolabı koyduruyordum, hem de itfaiye vanası. Bizde itfaiyenin gelip, oraya hortum bağlayıp kullanma süresi çok uzun olduğu için, yangın dolabı bir zorunluluk olarak karşımıza çıkıyor. Biraz önce sözü edilen "yerel otoritelerin istekleri", aslında çok doğru bir yaklaşım. Çünkü önlemleri ülkenin şartlarına göre almak lazım. Biz de Amerika'daki gibi yangın-duman tahliye sistemlerinin olmasını, otomasyonu binanın girişine koyup itfaiye geldiği zaman emrine verilmesini veya yangın dolabı koymadan itfaiye bağlantı vanası koyup itfaiye geldiği zaman bağlantıyı buradan sağlayabilmesini isteriz. Yangın ve Güvenlik m Sayı 48 Ocak - Şubat 2000 İsmai l TURANLI : Şunu da eklemek gerekir: Batıda yönetmelik gereği belirli yapılarda, itfaiye bağlantı vanası ve yangın dolabı sınıflandırma olarak birbirinden çok ayrılmamış. Mevcut sınıflandırmalardaki esas amaç da profesyonel kullanım ile amatör kullanımı ayırmak için yapılmış. Profesyonel ile amatör kullanım arasındaki fark da debi ve basınç sınıfı açısından değerlendiriliyor. Ülkemize döndüğümüz zaman burada farklı bir uygulama görüyoruz ve ben bu uygulamayı tasvip ediyorum: Kırılmaz hortumlu yangın dolapları kesinlikle Avrupa normudur. Yanılmıyorsam 98 Mayıs' ından itibaren de TSE standartını yayınlamış ve zorunlu standart olarak da şu anda yürürlükte. Dolayısıyla bence bizim sosyal yapımıza ve uygulamaya dönük değerlendirmemize baktığımız zaman hocamın başta söylediğine gelmiş oluyoruz, Amerikan standartlarında da kırılmaz kauçuk hortumdan bahseder ama çok net detaylar yoktur burada. Amerika'da kırılmaz kauçuk hortumun çok yaygın kullanımı söz konusu değildir. Bu Avrupa standartıdır. Bununla beraber kauçuk hortum kullanımı, yangın dolabı; itfaiye bağlantı vanasının alternatifi değildir. Sistemleri birbirinin alternatifi olarak değerlendirmememiz lazım. Sistemlerin birbirine göre değişik şartlarda daha uygun şekilde kullanılabilecek unsurları vardır. Yani "sprinkler sistemi varsa dolap olmayabilir, dolap varsa itfaiye olmayabilir" yaklaşımı bence doğru bir yaklaşım değil. Özellikle yangın dolabı konusunda yassı hortumun amatörlerin kullanımına uygun olmadığını da dikkate alıyorsak, kullanılması gereken yangın dolabı, kırılmaz kauçuk hortumlu yangın dolabıdır. İtfaiye vanasının da amacı başkadır ve belirli şartlar içeren binalarda kesinlikle kullanılmalıdır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=