"Sektör Toplantıları" Sprinkler sistemlerde yeni ürün olarak en önemli gelişmelerden bir tanesi yüksek basınç sprikler başlıklarıdır. Geçmişte sprinkler başlıklarının seçiminde maksimum 12 bar (175 psi) çalışma basınç sınırı vardı. Ancak artık yeni ürün olarak 17,2/20,7 bar (250/300 psi) çalışma basıncı altında koruma yapabilen yüksek basınç sprinkler başlıkları da mevcuttur. Dolayısıyla yüksek binalarda daha ekonomik sistemler kurulabilir. Son senelerdeki diğer bir gelişme ise az ve orta tehlikeli mekanları koruma altına alabilen "extended coverage" (uzatılmış kaplamalı) sarkık, dikik ve yatay duvar tipi sprinkler başlıklarındadır. Raflı depolama hacimlerinin korunmasında kullanılan popüler malzemelerden biri ise raf sprinkler başlıklarını elimine edebilen K-14 ve K25 ESFR başlıklarıdır. En yeni ürün olan K-25 ESFR başlıkları maksimum 13,7 metre çatı yüksekliğine kadar olan maksimum 12.2 metre yüksekliğindeki belirli raflı stok malzemeleri raf sprinkler başlıkları olmadan koruyabiliyor. Bu üst sınır uygulamasında akış anında maksimum 3,4 bar basıncın ESFR başlığında sağlanması gerekmektedir. Bu ise tek bir K-25 ESFR sprinkler başlığından akacak su miktarının minimum 671 Lt/dak olacağı anlamına gelmektedir. Bunun aynı basınçta ½ "sprinkler başlıklarından akacak su miktarının takribi 4,5 misli olması ve ESFR sprinkler bağlantı çapının 1" olması not edilecek ilginç gelişmelerdir. (bu basınçta ½" standart sprinkler başlığından akacak miktarı takribi 147 L/dak.) Diğer sprinkler sistem parçalarında gelişmelerden biri CPVC plastik borudadır. Bu ürünün ısıya dayanma üst sınırı son senelerde geliştirilmiştir. Ancak şu andaki teknoloji Abdurahman KILIÇ ile ticari yapılarda uygulamalarında kısıtlamalar bulunmaktadır. Bu malzemenin ilk ve en fazla uygulandığı Amerika'da bu konuyu birçok kişi ile tartıştım. Amerika'daki uygulamalar genellikle "residential building" denilen en fazla 4 katlı az tehlikeli yerleşim birimlerindendir. (Bizde ise bu tip yerleşim birimlerinde henüz bir sprinkler sistem pazarı oluşmamıştır.) Bunun yanında U.L ve F.M. onayı bu borunun orta tehlike mekanlarda kullanımını kapsamakta, İngiliz LPC onayı ise belirli orta tehlikeli mekanlarda kullanımına izin vermektedir. Bu malzemenin şaşırtıcı bir şekilde İngiltere'de bir depoda uygulandığını daha önce duydum. (Mutlaka bu mahalin tehlike sınıflaması düşük olmalı ve CPVC plastik boruların yangına dayanıklı asma tavan içinde bırakılması gibi diğer bazı özel önlemlerin alınmış olması gerektiğini düşünüyorum.) CPVC boru montaj kolaylığı dayanıklılığı ve hidrolik avantajları yanında, özel askılama sistemi gerektirmesi, kuru borulu sistemlerde kullanılmaması gibi değişik dezavantajları da mevcut. Sanırım CPVP plastik boru gelecekte daha geliştirilerek değişik mekanlarda kullanımı gelecekte sağlanabilir ise tercih edilen bir sprinkler borusu olabilir. Yangın ve Güvenlik III Sayı 48 Ocak - Şubat 2000 Malzemelerde konu en son olarak borulara gelmişken tanınmış yangın konusunda uzman sigorta şirketlerinin hasas olduğu bir konudan bahsetmek istiyorum. Boru birleşimi için kaynağın sahada yapılmasına kesinlikle itiraz ediyorlar. Kaynak işleriniz varsa atölyede yapacaksınız diyorlar. Doğrusuda bu, çünkü atölyede yapılmayan kaynağın sahada yerde veya montaj noktasında yapılması halinde ortam ve çalışma şartları nedeni ile istenilen kalitede olması pratikte mümkün değil. Abdurahman KILIÇ: Bu konuda ben müsaadenizle araya gireceğim Artık kaynaklı sprinkler sistemlerinin uygulanması gittikçe azalıyor. Ya da dediğiniz gibi atölyede yapılıyor. Bitmiş bir binada uygulama için şu yöntem deneniyor: İlk olarak asma tavanın yüksekliğinden ve kaynak probleminden dolayı plastik boru kullanabilirsiniz. Ama plastik boruların hava ile tepkimeye girme probleminin olması, bunun yanında geniş hacimlerde, herhangi bir yangın anında zarar görme ihtimalinin olması gibi büyük dezavantajları var. Ama bitmiş binalarda, özellikle asma tavanların yüksekliği yeterli değilse plastik borudan başka bir çözüm yok. Artık günümüzde sprinkler sistemlerini uygulattığımızda çoğunluğu kaynaksız bağlantılı oluyor ve hemen hemen hiç kaynak yapılmadan veya çok özel noktalarda birkaç kaynak yapılarak sistemler kuruluyor; bu konudaki görüşlerinize hem kalite yönünden hem de yangın riski bakımından katılıyorum. Doğan ÜSTÜNDAĞ: Deprem konusuna dönecek olursak, deprem kuşağında kalan öncelikli bölgelerde inşaa edilecek yapılarda sprinkler
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=