Article Yangın genelde insanın ihmali neticesinde meydana gelen bir kaza türüdür. Yangınlar pek çok ülkede olduğu gibi yurdumuzun da önemli sayıda can ve mal kaybına neden olmaktadır. Bununla beraber, özellikle ülkemizde yangınların önlenmesi ve yapıların yangından en az düzeyde etkilenecek şekilde projelendirilip uygulamaya geçilmesi, üzerinde durulması gereken bir konu olma önemini henüz kazanamamıştır. Genel olarak yangın kayıplarının gayrisafi milli hasılamızın (GSMH) %1 'i olduğu kabul edilebilir. Bu miktardaki bir kaybın kalkınma hızını ne derecede azaltacağı tartışma götürmez bir gerçektir. Öte yandan orman yangınları her yıl binlerce dönüm orman alanının yok olmasına neden olmaktadır. Bir ağacın yetişmesi için gereken zaman gözönüne alındığında zararın büyüklüğü kolayca ortaya çıkar. Orman yangını veya bina yangını hangi tür olursa olsun yangından korunabilmek için önce yangının dolayısıyla da yanmanın ne olduğunu bilmemiz gerekir. Fransa Yangın Önleme ve Koruma Merkezi tarafından "yanma" aynen şöyle tanımlanmıştır; "Yanma, biri yanıcı, diğeri yanmayı sağlayıcı diye adlandırılan iki madde arasındaki kimyevi reaksiyondur." Yanmayı sağlayıcı diye Türkçe'ye çerilmeye çalışılan "comburant" adlı maddenin en yaygını oksijendir. Oksijen, normal şartlar altında hava içinde %21 oranında bulunur. "Yanıcı" maddeler tabiatta bol miktarda mevcuttur. Bunlar genellikle organik maddelerdir ve hemen hemen hepsi karbür ve hidrojen ihtiva ederler. Yanmaları sonucu karbondioksit (C02) ve su buharı (H20) yayarlar. Bütün yanmalarda ısı meydana gelir. Her yanıcı madde, yanması sonucu meydana gelen kalori sayısı ile değerlendirilir. (1) Bir yanmanın meydana gelebilmesi için; katı j, sıvılaşma ısı l yanıcı madde 1 sıvı gaz j, Yanıcı bir madde ile bir oksidasyon unsurunun (genelde 02) varlığı; buharlaşma buharlaşma vaya Tutuşma sıcakığına erişmiş olma;koşulları gerekmektedir. Yanma esnasında görülen alevin oksijen alan dış yüzeyi parlayan, ışık saçan gaz akımıdır. Bu yanma bölgesi altında tam bir yanmanın olmadığı parıldama bölgesi ve çekirdekte ise halen ayrıştırma j, 1 :r 1 :r 1 1 yanmaya girmemiş yanıcı gazlar mevcuttur (Şekil 1). 2 3 Şekil 1: Bir cılevdeki gaz ve yanına bölgelerinin şematik gösterilişi. !. Yanma Bölgesi 2. Parlama - kısmi yanış bölgesi 3. Gaz bölgesi Yanma esnasında sadece gaz halindeki yanıcı maddelerin etkili olmaları nedeni ile, sertve akıcı maddeler önce ısısal değişime uğrarlar. Yanma olayının şematik akışı şu şekilde verilebilir (Şekil 2). (2) Yangın ve Güvenlik III Sayı 50 Mayıs - Haziran 2000 j, oksidasyon ayrışma 1 :r kendiliğinden tutuşma 1 :r yanma 1 1 :r ısı Şekil 2: !sınma sonucunda tutuşarak yanabilen maddelerdeki bünyesel değişimin şematik gösterilişi Yanma olayı maddelerin boyutlarına ve fiziksel özelliklerine göre değişiklik gösterirler. Örneğin, bir ağaç direk, ince bir tahta parçasından çok daha güç yanar. Yanma olayının meydana gelmesi için maddelerin asgari bir sıcaklığın üzerinde bulunması gerekir. Oksijenle yanıcı madde karışımının sıcaklığı arttıkça bunların uyuşumu ve birleşimi ihtimali artar. Her maddenin yanması için gerekliasgari sıcaklık oldukça değişkendir. Burada hemen maddelerin "alev alma noktası" "yanma noktası", "yanma sıcaklığı noktası", "ısı", "sıcaklık" ve "yanma" üzerinde durmak faydalı olacaktır. Alev alma (parlama) noktası : Maddenin kendi kendine yanmayı devam ettirecek sıcaklığa sahip olmadığı ancak yüzeyi üzerinde bir alevin parlamasına imkan verecek kadar gaz çıkardığı sıcaklıktır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=