+ Article ihtiyaç duyulduğu kararına varıldı. Diğer önemli alan ise Northridge deprem verilerinin yer hareketleri, yapısal hasar, yangın çıkarma ve mevcut deprem kesim cihazları üzerinde derinlemesine incelenmesiydi. Bu iki saha içinde bir araştırma yapılması önerisi Standart Komitesi'nce ASCE için hazırlandı ve bu proje Federal Acil Yönetim Ajansı (FEMA), doğal gaz alet ve kesim cihazı imalatçılarında ortaklaşa sermaye olarak desteklendi. Araştırma projesi 1995 yılı Mart ayında başlatıldı ve Kasım 1995 tarihinde tamamlandı. Testi yapılan cihazların performans karakteristikleri belirlendi ve hem ayrı ayrı kısımlardan oluşan dinamik mukavemetler ve hem de simulasyonu yapılmış depremler gibi karmaşık hareketler için değerlendirilme yapıldı. Söz konusu ASCE 25-97 standardı 1 Nisan 2000 tarihinden itibaren Kuzey Amerika'da mecburi hale getirilmiştir. Kuzey Amerika'da State of Architect'in tek akredite kıldığı Uluslararası Test ve Standart Merkezi olan "CSA lnternational Approval Services 15.02.2000 tarihinde yayınlamış olduğu "Notice-to Manufacturers of Certified Eartquake Actuated Automatic Gas Shutoff Systems" başlıklı bildiride 1 Nisan 2000 tarihi itibarıyla sadece ASCE 25-97 standardının geçerli olduğu ve ANSI Z.21 .70.1 981 'e göre onay alınmış bütün ürünlerin yeniden teste (retest) tabi tutulacakları bildirilmektedir. ANSI Z.21. 70-1981 standardına göre bu tür gaz kapatma sistemlerinin deprem anında vermesi gereken tepki (1) aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Gaz Kapatma Sistemlerinin Deprem Anında Vermesi Gereken Tepki (1) Max. Frekans Yanıt İvme(g) (Hz) 0,3 2,5 Kapatmalı 0,4 10 Kapalınaınalı 0,08 2,5 Kapatmamalı - 0,08 1 Kapatmamalı Tabloda yer alan deneme sonuçları 0°, 45°, 90°, 135° için ayrı ayrı ölçülmeli ve tepki her seferinde tablodaki gibi olmalıdır. Yatay düzlemde tabloda belirtilen periyotlu sinüzoidal ivme verilerek özel test düzeneğinde (shaker table) 5 saniye süre ile yapılan deneylere ilişkin ASCE 25-97 standardı ise iki kısımdan oluşmaktadır. Kapatma sisteminin harekete geçme (2) ve geçmeme durumları (3) ayrı ayrı incelenmektedir. Buna göre; Harekete Geçme Koşulları (2) Max. Frekans Yanıt İvme(g) (Hz) 0,7 7,69 Kapatmalı 0,4 5 Kapatmalı 0,3 2,5 Kapatmalı 0,25 1 Kapatmalı Harekete Geçmeme Koşulları (3) Max. Frekans Yanıt İvme(g) (Hz) 0,4 10 Kapatmamalı 0,2 5 Kapatmamalı 0,1 5 2,5 Kapatmamalı 0,1 1 Kapatmamalı ASCE 25-97 standardında yukarıdaki koşullar yatay düzlem için olup, dikey düzlem için bölüm 3.2 (Deflection limits)'ye göre hiç bir kapamaya izin vermemektedir. Söz konusu ASCE 25-97 standardı tüm mekanik, elektromekanik ve elektronik sismik algılama üniteleri için geçerli olup elektromekanik ve elektronik tabanlı üniteler için kullanılacak "Solenoid Vanalar Otomatik Caz Kesme Vanası" için ':ANSI Z.21.21.1995 no'lu Automatic Cas Shut-off Values" standartı bulunmaktadır l / \ 1 m ff l y Tablolardan görüldüğü gibi ASCE standardı daha hassas bir ölçüm aralığına sahiptir. Aslında ANSI standardını da kapsayan bu standart Northridge depreminin gerçek verilerinden yola çıkı larak elde edildiğinden ANSI standardına nazaran çok daha güvenilir bir sonuç vermektedir. Özellikle de insan hayatının söz konusu olduğu deprem gibi felaketlerde, hayat kurtarmak isteyen üretici firmaların ve yetkili işletmelerin bu gibi gelişmelere çok dikkat etmeleri gerekmektedir. Her yeni veriler değerlendirilmeli ve güvenliğin maksimum olacağı nokta yakalanmaya çalışılmalıdır. Amaç, deprem zararlarını en aza indirerek insan hayatının emniyetini sağlamaksa ülkemizde de bu konu çok ciddi ele alınmalıdır. Hiçbir ticari kaygı hissetmeden bu yöndeki tüm ürünleri ile ilgili henüz Türk veya Europe Standartı bulunmadığı için şu anda yürürlükteki uluslararası standartlara ( ASCE 25-97 ve ANSI Z21 ,21 .1 995 )göre TSE ve gaz dağıtım firmalarınca denetlenmeli ve insanımız için en olumlu sonucu verecek kararlar alınmalıdır. KAYNAKLAR: 1. ASCE 25-97, ANS/ Z21. 70.1981 ve ANSI 221.21. 1995 Standartları 2. AKFEL -FISHER FRANCEL Doğal Gaz Regülatörleri Notları, 1999 3. EQE fnternotional Kabe Deprem Raporu, Nisan 1995 4. SWJSS SEISMOLOGJCAL SERVICEUSGS I CRGHT \ GSHM 5. Yangınla Mücadele El Kitabı, iGDAŞ Yayınları 6-2000 ---------------- Yangın ve Güvenlik m Sayı 53 Kasım - Aralık 2000 ----------------
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=