Article kurum ve kuruluşlar tarafından adli yönden incelenmekte ve değerl endirilmektedir. Bu çalışmalar üniversitelerde ve enstitülerde, vakıflarda, ilgili bakanlıklara bağlı kuruluşlarda, pol is kriminal laboratuarlarda, bazı sigorta şirketleri ni n özel laboratuarlarınd a .. yürütülmektedir. Ateş ile birlikte insanoğlunun, yaşamında yer alan yangınların ardından, bu yangınları n neden çıkmış olabileceği eski çağlardan bu yana düşünülmüş, tartışı lmıştır. Ancak dünyada adli yangınkundaklama ve patlama olaylarının değerl end i ril mesi nde 1950-1960 yılları bir dönüm noktası sayılabilir. O tarihlere kadar örneği n bir kundaklama iddiası ile yangın enkazında incelenen hidrokarbonlar; kokusu, kaynama noktası, özgül ağırl ığı, patlama noktası .... gibi önemli bazı fiziksel özellikleri saptanarak tan ınm ıştı r (4). Sözü edilen testler için çok miktarda örneğe gereksinme duyulması, petrol kökenli olmayan maddelerin de ekstreye geçmeleri gibi sı nırlayıc ı unsurlar, dünyada giderek artan kundaklama olayla rını incelemek üzere, araştırmacıları bu konduda yeni yöntemler geliştirmeye zorlamıştır. Bu tarihlerde gaz kromatografisinin (GC) diğer analizler yanında, yanıcı sıvıları kapsayan karışım halindeki hidroka rbon la rın analizlerinde, mikrogram düzeyindeki tayinlerde kullanılabilmesi sonucu, "gaz kromatograf" adli kimyagerler için temel cihaz olmuştur. GC yanısıra geliştirilen GC/MS (Gaz kromatografisi/kütle spektrometresi), FTIR (Fourier Transform lnfared spektrometresi), HPLC (High performance liquid chromatography), Head Space/GC kombinasyonu, X-Ray analizörleri, termogravimetrik analizörler (DSC-Differential Scanning Calorimeter), elektron mikroskobu (SEMScanning electrone microscope, TEMTransmission electron microscope) günümüz dünyası nda ve ülkemizde yangın-kundaklama ve patlama olaylarında kullanılmaktadır. Ülkemizde yeterli düzeyde yangıngüvenlik önlemlerinin alın maması, standartların uygulanamaması, denetimlerin yapılamam ası nedeniyle birçok üzücü yangın-kundaklama ve patlama olayları yaşanmaktad ır. Artan olaylarla birlikte gün geçtikçe daha çok kişi ve kuruluş adli makamlarda sorunl a rın ın çözümünü beklemektedir (3). Ülkemizde; yasa gereği üniversiteler ilgili birimler kendi konusunda bilirki şi sayılmaktadır. Gönderilen adli yangınkundaklama ve patlama dosyası nı bu birimler inceleyerek raporunu ilgili adli kuruluşa resmen sunar. Önceleri daha çok "dosya üzerinde" incelemeler yapılı rken üniversitelerimizde artık "olay yerinden toplanan yangın-patlama materyalleri" de incelenebilmektedir. Dosya ile birlikte materyallerin incelenmesi sonucu elde edilen bulgular birlikte değerlendiri lmektedir. Ayrıca İçişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan bir yazı ile 1985 yılından itibaren Kriminal Polis Laboratuarl arı yangın artıklarından benzin-gazyağı ... gibi hızlandırcıları araştırmaya başlamışlardır. . ~ . . ....... . • - • , :"..'". 't-~. ··:1,., - -. ·; ·-:-- .· •ıı_ctli yangm-k~~<!~klama i: . ·-•·-•·---:-·· ~-.-·;:'--:: .. _~-- •·---•··--- ve patlama olaylariiıın • i • . -~. • . •.• . . ' ı- ..... . .. . . ,.. . -·- ... _......,.. . ....,......... . .. incelenmesinde ülkemizde •" • yaşamakta olduğumuz en büyük sıkıntı; olay yerinin -· zamanında. ve gerektiği fş~ki,l<{e·incel~ne,iı~me_si, µyguıt ••·-·' •· ··,. . .. . ..... ".. . .. :ı. ... ... .. • ö~n-~klerin . topİanam/f:ıası .vil.3 • -. •'. laboratuvar çalışmalarını .". . yapacak olan ilgili '.\., . kuruluşlara_ toplanan ·~ . örneklerin kısa sürede ve sağlıklı koşullarda ulaştırılamamasıdır. !J ... Aynı kriminal laboratuvarlarda gönderilen veya ele geçen bomba, patlayıcı maddeler ve patlama artıkları üzerinde yapılan fiziksel ve kimyasal incelemeler yardımıyla patlayıcının cinsi, menşei, imal ve imha tekniği belirlenerek ilgili kişilere bilgi aktarı l maktad ı r (6). Adalet Bakanlığ ı Personel Genel Müdürlüğü'nün 14.4.1999 gün ve BO30PER0000002/8-59 sayı ile yayın lanan genelgesi ile Adalet Bakan lığı Adl i Tıp Kurumu Tahliller İ htisas Dairesi'nde "Yangın Araştırma Laboratuvarı" resmen faaliyete geçmiştir. Adı geçen laboratuarda adli yangı nkundaklama ve patlama dosy ala rı dünyada aynı amaçla çalışan diğer laboratuarların standartlarında çalışmalarını sürdürmektedir. Ancak, adli yangın-kundaklama ve patlama olaylarının nedenleri araştırı l ıken, dünya standartların d a laboratuva rları n mevcudiyeti tek başına yeterli olamamaktadır. Adli yangın-kundaklama ve patlama ol ayları incelenmesinde ülkemizde yaşamakta olduğumuz en büyük sıkıntı; olay yerinin zamanında ve gerektiği şeki lde incelenememesi, uygun örneklerin toplanamaması ve laboratuvar çalışmalarını yapacak olan ilgili kuruluşlara toplanan örneklerin kı sa sürede ve sağlıklı koşullarda ulaştırılamamasıdır. Bu nedenle özellikle bazı kundaklama ve patlama olay l a rın da, davalar yıllarca uzayabilmekte ve bu uzun süren davaların ardından herhangi bir sonuca ulaş ılamamaktadır. Olay yeri incelenmesi; diğer adl i olaylarda olduğu gibi yangın, özellikle de kundaklama ve patlama olaylarında büyük bir önem taşı maktad ır. Zaman, olay yeri incelenmesinde önemli faktörlerin başında gelir. Olayın ardından mümkün olabilecek en kısa sürede o bölgeye u laşı lması gerekir. Bazı olaylarda özellikle büyük şehirleri mizde kısa sürede olay yerine u laşabiliyorsada ülkemizde genel olarak incelemeler ---------------Yangın ve Güvenlik m Sayı 54 Ocak - Şubat 2001 -----------------~
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=