+ Techııical Informatioıı deprem büyüklüğünü 6.9 şiddetinde almıştır. Yapılan değerlendirmelerde bu büyüklüğe kadar olan depremlerde sistemlerin korunması için alınacak kuwet faktörü 0.5 g olarak alınmıştır. İstisna olarak 0.5 değerinin üzerine çıkılması veya altına düşülmesinde 6.9'un altında ve üstünde deprem oluşabileceği noktalarda değerlen-dirilebilir. Esas olarak sprikler sistemlerinin korunmasını biz 6.9 şiddetine kadar olan depremlerde dikkate alacağız ve değerlendir-melerimiz ancak bu şiddetten küçük ölçüdeki depremlere karşı korunma sağlayabilecektir. NFPA standartları esnek boru bağlantısını boruda herhangi bir zarar yol açmadan boruya en az 1 ° lik açısal hareket imkanı veren boru bağlantı parçası olarak tanımlar ve borulamada oluşan baskıyı minimze etmek için borulamada esnek bağlantı parçalarının kullanılması gerektiğini ifade eder. Özellikle çok katlı binalarda kolonların her kat için minimum 2° lik açısal hareket imkanı sağlanmalıdır, böylece çok katlı binalarda kolonların bir üst veya bir alt kattan farklı açısal hareket imkanı yaratılmış olur, esnek boru bağlantısının bir adedi tabandan 300 mm yukarıda boruya monte edilir. İkincisi ise tavandan 100 aşağıya yerleştirilmelidir. Eğer binamız zemin seviyesinin altında devam ediyor ise -bodrum katlarımız var ise- bunlar yer altında gömülü katlar ise bu naktadaki kolonlara açısal hareket imkanı vermek gerekli değildir. Burada kolon olarak ifade edilen boru parçasının 900 mm den daha uzun ve bina içerisinde dikey monte edilen tünı boru parçalarını kapsadığını ifade etmek gerekir. Sprinkler borularının rigid olarak bağlanma gereği, deprem esnasında oluşan kaymaların boru bağlantılarının kopmasına sebebiyet vermesidir. Sorulama da deprem esnasında iki tür hareket söz konusudur. Bunların bir tanesi yanal değişimler diğeri ise boyuna değişimlerdir. Yanal değişimler ve boyuna değişimler için iki yönlü rigid bağlama gerekli iken özellikle konalar için hem yanal hem de boyuna değişimleri karşılamak için dört yönlü rigid bağlama gereklidir. Bir sprinkler borulamasında kolonlarda 4 yönlü rigid bağlama yapılmalıdır, ayrıca ebadına bakılmaksızın tüm ana besleme borularında (Feed main) tüm dağıtım borularında (cross main) ve 2 1/2" borular dahil olmak üzere daha yüksek çaplı branşmanlarda iki yönlü rigid bağlama aşağıda belirtilen şartlarda yapılmalıdır. Burada verilecek olan rigid bağlama mesafeleri yazımızın başında da belirtildiği gibi yatay veya boyuna çalışabilecek Fp=0,5 Wp kuwetine karşılık verecektir. Bu formülde Wp: Su dolu boru ·ağırlığını Fp: ise oluşan kuweti ifade etmektedir. Yanal kuwetlere karşı gerekli yerlerde max. 12 metrede bir rigid bağ kullanılmalıdır. Keza boyuna kuwetlere karşı da maximum 24 metrede bir rigid bağlama gereklidir. Rigid bağlamalar tarafından taşınacak yükleri belirlemede NFPA standartları iki opsiyon sunar, bunlardan bir tanesi "tahsis edilen yük metodu" bir diğeri ise "etki gören bölge metodu"dur. Aşağıdaki Tablo 1 (ki NFPA'den alıntıdır) tahsis edilen yükleme tablosudur. Bu tablo en kötü durumlar dikkate alınarak hazırlanmıştır. Bu tablodaki değerler Fp=0,5 Wp için alınmıştır. Aşağıda belirtilen çarpım katsayıları daha yüksek veya daha düşük yatay kuvvet faktörleri kullanıldığında ilgili tablodaki değerlerin kullanımı için çarpım faktörleri vermektedir. Bu tabloların ışığında bağ noktalarının taşıyacağı yük değeri belirlendiği için, uygun vasıfta bağlama elemanları kullanılarak sprinkler borulamasının depremde oluşacak kuwetlere karşı tahsis edilen yük metodu ile nasıl korunması gerektiğini ifade edilebilir. Sonuç olarak muhtemel depremler esnasında yangın oluşma riskinin artması nedeniyle sprinkler sistemlerinin çalışan vaziyette kalabilmesi zorunludur. Bu nedenle sprinkler 3 6 6 1 2 7,5 15 9 18 12 24 1 5 30 Tablo 2 Yangın ve Güvenlik m Sayı 55 Mart - Nisan 2001 sistemlerinde deprem koruması, gereklilikten ziyade zorunluluk ifade eder. Umarım ki depremsiz günler geçiririz ve sistemlerimizin çalışma gereği hiçbir zaman gerçekleşmez. Bu konuyu irdelerken temel dizayn kriterlerinden ziyade detay çözümlemelerde yapılan bazı yanlışlıkları ortaya koymayı amaç edindik, bu irdelemeye esas kaynak olarak ilgili Amerikan standartları baz alınmış olup değerlendirmeler bu bağlamda ele alınmıştır. Amacımız proje ve imalat aşamasında karşılaşılan olası sorunlara çözüm bulmak ve özellikle imalatçı ve projecilere katkı sağlayarak daha iyi eserlerin ortaya çıkmasına katkı koyabilmektir. Yazı içeriği pr;:ıtikte çok sık karşılaştığımız bazı konulara ait soru-cevap şeklinde açıklamalar içermektedir. Ayrıca başlık sadece sprinkler sistemi olmasına rağmen konuya yangın suyu depo çıkışından sprinkler nozullarına kadar ele almayı uygun bulduk. Yatak Kuwet Faktörü (Fp) Yük Çarpım Faktörü . 0,2 WD 0,4 0,4 WD 0,8 0,6 Wp 1,2 0,8 Wp 1,6 1,0 Wp 2,0 1,2 Wp 2,4 Tablo 1 Fp = 0,5 Wp değerine göre hazır/anmıştır. 171 178 185 196 212 295 412 342 354 367 392 423 588 824 428 441 459 491 529 734 1031 513 531 552 588 635 882 1 236 682 707 734 783 846 1175 1647 853 885 916 979 1058 1467 2059 �
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=