News Vali Çakır'ın Deprem Önlemi Uyarısı İstanbul Valisi Erol Çakır, "İstanbul Deprem Erken Uyarı ve Acil Müdahale Amaçlı Kayıt Sistemi Projesi"ne, elektrik, doğal gaz ve kimyasal madde üreten tesislerin bağlantılarııım da dahil edilmesini istedi. Vali Çakır, projeyle ilgili çekincelerini, Başbakanlık, İçişleri Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'na gönderdiği yazıyla bildirdi. Çakır, yazıda, Boğaziçi Üniversitesi (BÜ) Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü'nce hazırlanan "İstanbul Deprem Erken Uyarı ve Acil Müdahale Amaçlı Kayıt Sistemi Projesi"nin İstanbul için "memnuniyet verici" olduğunu belirtti. Ancak Vali Çakır, ilgili projenin bileşenlerinden olan "deprem erken uyarı sistemi"nden İGDAŞ, BOTAŞ, TEK, METROve büyük sanayi kuruluşlarının "nasıl yararlanacağı ve hizmetlerin hangi kurumca verileceği konusunun açık olmadığını" kaydetti. Çakır, BÜ'nün de kendilerine "erken uyarı amaçlı olarak, deprem yaratma potansiyeline sahip fay hatlarına yakın 1 O adet kuwetli yer istasyonu kurulacaktır. Proje kapsamında kurulacak veri işlem ve değerlendirme merkezinde, bu istasyonlardan gelecek olan veriler değerlendirilecek. Bu, tüm kurum ve kuruluşlara bildirilecek. Bir bilim kuruluş olarak bizim sorumluluğumuz burada sona ermektedir" yanıtı gönderdiğini vurguladı. "Yıkıcı bir depremin İstanbul'da yaratabileceği tahribatı görebilmek için öncelikle kaynak olabilecek verilerin temin edilmesi, zemin karakterleri bilin miyorsa deprem dalgalarının acil müdahale amaçlı istasyonlar tarafından algılanmış, yani depremin meydana gelmiş olması gerektiğini" ifade eden Çakır, yazısında şunları kaydetti: Deprem Öncesi Çalışmalar "Oysa esas olan deprem olmadan önce yapılacak çalışmalarla (mikro bölgeleme, bina envanteri, altyapı etüdü ve yapıların hasar görebilirliklerinin tespiti vs.) sorunlu ve riskli bölgelerin tanımlanarak al ınması, gerekli koruyucu ve önleyici tedbirlerin hayata geçirilmesi ile deprem sonrası meydana gelebilecek olan beşeri ve maddi kayıpların minimize edilmesidir. Sonuç olarak İstanbul Deprem Uyarı ve Acil Müdahale Amaçlı Kayıt Sistemi Projesi'nin İstanbul'un ihtiyaçlarına hizmet edebilmesi için; • Erken uyarıya esas olabilecek deprem sinyalinin, erken uyarı hizmetlerinden yararlanacak kurum ve kuruluşların kullanımına şifrelendirilmiş güvenli bir şekilde sunulmasının proje kapsamına dahil edilerek projelendirilmesi ve ilgili kuruluşlarla mutabakatın sağlanması, • Acil müdahale amaçlı kullanımıyla ilgili olarak yapılacak ön değerlendirmeye esas olabilecek bina envanteri, demografik yapı, kritik tesisler, kritik ulaşım noktaları ve bu elemanların depremde hasar görebilirlik matrislerinin sağlıklı bir şekilde belirlenerek projenin bu kapsamda yürütülmesi kanaatimizce uygun olacaktır. Aksi takdirde son kullanıcıya ulaşmamış deprem erken uyarı sinyalinin, 5-8 saniye öncesinden tespit edilmesinin erken uyarı amaçlı hiçbir faydası olmayacağı gibi gerçekçi verilerle desteklenmemiş acil müdahale amaçlı hasar dağılım değerlendirmesinin doğru luk derecesinde yanılma payını yükseltecektir." "Yararlanacaklar da Projeye Dahil Edilmeli" Vali Erol Çakır, yazısıyla ilgili soruları yanıtlarken de, olası İstanbul depremi için bir sistem kurulduğunu ve bundan yararlanacakların da projeye dahil edilmesi gerektiğini vurgulayarak, şunları söyledi: "Biz projeye, depremden sonra geçecek kısa süre içinde online sistemi ile durdurulacaklar arasında yer alan elektrik, doğalgaz ve kimyasal madde üreten tesislerin bağlantılarının yapılmasını arzu ediyoruz. Eğer sistemi kurmuşsak, o sistem çalıştıktan sonra elektrik idaresi, gaz şirketi ve fabrikalar karşı tedbirleri almıyorsa ne olacak? Sistem yeterli faydayı sağlamayacak. Bu tesislerin projeye dahil edilmesini istiyoruz." "Boğaziçi Üniversitesi Görüş Almadı" İstanbul Gaz Dağıtım Sanayi ve Ticaret A.Ş. yetkilileri de, proje hazırlanırken BÜ'nün kendilerinden görüş almadığını kaydederek, şöyle konuştular: "İGDAŞ'ın yapısının bu projeye uygun olduğu söylenemez. İGDAŞ'ın ana hatlardaki gaz akışını kesmek için 90 saniyelik bir süreye ihtiyaç bulunmaktadır. Öncelikle 90 saniyelik bir sürede gaz akışının kesilmesinin ardından tam güvenlik için boruların içindeki gazın boşaltılması gerekmektedir. Bu işlem için de 3-4 saatlik bir süreye ihtiyaç bulunmaktadır. Söz konusu projenin detayları hakkında bilgi sahibi olmadığımız için, projeden yararlanıp yararlanmayacağımız hakkında net bir fikir sahibi değiliz." İstanbul'da Avrupa Yakası'na elektrik veren TEAŞ Trakya Şebeke İşletme Grup Müdür Yardımcısı Doğan Baran da, deprem için dizayn edilmiş röle sistemlerinin bulunmadığını ifade ederek, "Şu anda kullandığımız sistem, deprem anında sallanmaya bağlı olarak 60 saniyeden önce elektriği otomatik olarak kesiyor" dedi. Baran, olası bir deprem sırasında 5-6 saniyede elektriği kesecek bir altyapılarının da bulunmadığını bildirdi. Boğaziçi Üniversitesi'nin Proje Şartnamesi Boğaziçi Üniversitesi tarafından hazırlanan ve halen Bakanlar Kurulu'nda imza aşamasında bulunan "İstanbul Deprem Erken Uyarı ve Acil Müdahale Amaçlı KayıtSistemi"nin şartnamesine göre, proje iki bölümden oluşuyor. Erken uyarı kısmıyla ilgili olarak, İstanbul'da hasara neden olabilecek olası büyük bir deprem yaratma potansiyeline sahip fay hatlarının yakın yerlerine 1 O adet kuwetli yer hareketi istasyonu kurulacak. Bu istasyonların yerleri, istasyon emniyeti, veri nakil emniyeti ve fay hattına yakınlık gi bi lojistik kriterler göz önünde bulundurularak, Adalar, Tuzla, Yalova, Gebze ve Marmara Ereğlisi gibi mahallerde belirlenecek. Proje kapsamında kurulacak "Veri İşleme ve Değerlendirme Merkezi"nde, bu istasyonlardan sürekli gelecek veriler değerlendirilecek. Yıkıcı bir depremle ilgili uyarı sinyali, sarsıntı başladığında 5-8 saniyede öğrenilebilecek. 90 Adet Kuwetli Yer İstasyonu Projenin "acil müdahale" kısmı çerçevesinde ise, İstanbul'un yoğun yerleşim, ticaret ve sanayi bölgelerinde 90 adet kuvvetli yer hareketi istasyonu oluşturulacak. Bu istasyonların yıkıcı bir depremle teti klenmesinden sonra parametrik bilgiler (aletsel bilgiler, yer belirlenmesi, deprem süresi, spectral ivme ve spectral şiddet) anında değerlendirilerek, meydana gelen yer hareketinin spatial dağılımı tespit edilecek. 2-3 saniyede yapılacak olan ön hasar değerlendirmesi ile depremin ilde nerelerde, ne kadar hasar yaptığı , tahmini ölü ve yaralı sayıları belirlenecek. Bilgisayar ortamındaki bu veriler, eş zamanlı olarak Valilik Afet Yönetim Merkezi'nde kurulacak merkeze iletilecek. Bu sayede hangi bölgelerin öncelikli olduğu belirlenecek. ---------------- Yangın ve Güvenlik il Sayı 56 Mayıs - Haziran 2001 ----------------
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=