Technical Information Dağılma kısa menzilli hafifsilahlarda menzilce az, yanca fazla olur ama hafif silahlarda yanca sapmanın fazla oluşu aslında insan faktöründen kaynaklanır. Dağılmaya neden olan faktörler: (1) Silahtan kaynaklanan hatalar a- Namlunun aşınması veya kısmi bakır kaplama ve namlunun aşırı ısınması b- Kundağın, yan ve yükseliş mekanizmalarının laçkalaşması. c- Geri tepme kuwetinin meydana getirdiği sarsıntılara yeterince hakim olunamaması (il) Mühimmattan kaynaklanan hatalar a-Mermi ağırlığındaki farklar b-Mermi şekillerinin farklı oluşu c- Barut miktarındaki farklar ç- Barut nem ve sıcaklığındaki farklar d- Barutun kimyasal karışımındaki ve yanma karakteristiğindeki farklar (ili) Atmosfer şartlarındaki değişim a- Rüzgar hız ve yönünün değişmesi b- Hava sıcaklığı ve yoğunluğundaki değişiklikler (iV) Nişancıdan meydana gelen hatalar a- Silahın iyi kavranamaması ya da elde tutuş şekli b- Atış yapılan ortamın aydınlatılma biçimi ışınların göze geliş yönü c- Atışta doğru nişan alınıp alınamaması Atıcının amacı, hedefi saf dışı bırakmaktır. Hedefin saf dışı bırakılması vuruş hassasiyetine bağlıdır. Vuruş hassasiyetinin sağlanması için aşağıdaki faktörler daima göz önünde bulundurulmalıdır. Vuruş hassasiyeti; • Silahın cinsine, • Nişan alma şekline, • Silahın hedefe göre hareketli olup olmadığına, • Hedefin atış yönüne göre durumuna, • Merminin aerodinaminiğine, • Rüzgarın hızı ve yönüne bağlıdır. 3. NİŞANGAH TERTİBATIARININ YAPISI: Nişangah tertibatları, mekanik ve dürbün tertibatlı olmak üzere iki çeşittir. Nişangah çeşitleri silahların cinsine göre de farklılık gösterirler. Dürbünlü nişangah tertibatları; özel güvenlik teşkilatlarını ilgilendirmediği için bu yazımızda yer verilmeyecektir. Mekanik nişangah tertibatları ise ayarlanabilir bir gez ve arpacıktan oluşur. Görevde karşımıza çıkan bir hedefi etkisiz hale getirebilmek için öncelikle nişanın doğru alınması gerekir. Doğru nişan alınabilmesi de silahların nişangah tertibatının iyi bilinmesi ve nişan hattının doğru olarak tesis edilebilmesinden geçer. A. Gez çeşitleri: (Şekil 3 -1) - .. .. a. Daire Gez b. VGez c. U Gez B. Arpacık çeşitleri: (Şekil 3-2) ..L ..L. a. Düz arpacık b. Sivri arpacık 4. DOĞRU NİŞAN ALMA TEKNİKLERİ: a. Nişan hattı; gözden, gezin ortasından, arpacığın silme tepesinden ve hedefin alt kenar ortasından geçen nazari bir hattır. (Şekil 4-1) kontrollü ve uygun bir atış yapma şansını kaybettiğini hemen anlamalıdır. (Şekil 4 -2) Şekil 4-2. c. Nişan Hattı: Gez ile arpacığın birleştirilmesi ile sağlanan hayali hattır. Atıcı; atış esnasında namlu istikametini, vurmak istediği hedef üzerine hizalar. Bu hizalamayı (nişan almayı) yaparken insan gözünün tabii yapısından kaynaklanan bir sorunla karşılaşılır. Göz merceği 200 saydam tabakadan meydana gelmektedir. Göz merceğinin çevresinde kirpiksi kaslar bulunur. Bu kasların görevi gerilmek ve gevşemek suretiyle göz merceğinin kalınlığını ayarlayarak gözün yakına veya uzağa odaklanmasını sağlamaktır. Kirpiksi kasların normal (gevşek kasılmamış) halinde, göz merceği uzağa odaklanmıştır ve -<f-·-·-·-· -· -·-·-·-·-·-·-·-·-·-· uzağı net görür. Yakındaki bir cismi net G•• Arpacok görmek için kirpiksi kasların gerilmesi G6z Hedot (kasılması) ve göz merceğini yakını görecek Şekil 4 -1. Doğrıı nişan alma şekilde odaklaması gerekir. (Şekil 4-3) b. Nişan Noktası; Hedefin alt kenar ortasını, genellikle nişan noktası olarak belirtebiliriz. Atıcı, gözü ile nişan noktası arasındaki hayali hatta silahının gez ve arpacığını usulüne uygun olarak çatıştırmak suretiyle nişan alma işlemini tamamlar. (Şekil 4 -1) Doğru nişanın ne olduğu, nasıl tesis edileceği nişancı tarafından çok iyi anlaşılmalı ve pek çok kere tekrar edilmelidir. Temelde nişan alma iki noktanın hizalanmasıdır. Çok basit olan bu olayın zor tarafı; nişancının, atış anındavücuthareketlerini bu hizalamayı , bozmayacak şekilde dondurabilmesidir. En önemli husus; mermi ateşleninceye kadar gözün arpacığa dikilmesi ve bütün dikkatin arpacıkta toplanmasıdır. Nişancı bütün dikkatini en doğru gez-arpacık görüntüsünün tesisine sarf etmeli ve ateşlemenin yapılacağı kısa müddet içerisinde de bütün dikkatini arpacıkta toplayabilmelidir. Eğer bu esnada göz kısa bir süre için dahi olsa ileri kayar ve hedef net olarak görülürse nişancı Yangın ve Güvenlik il Sayı 60 Ocak - Şubat 2002 ..-Net __ Flu Şekil 4-3. Nişan almada yanlış ve doğru bakış Gözün arpacığa odaklanmasının nedeni; Göz arpacığa odaklanırsa, nişancı hedefi net olarak tanımlayamaz. Bu durum özellikle atışa yeni başlayanlar için vücutta gerginlik yaratır ve ufak atış hatalarına neden olur (paralel hata) Ancak göz hedefe odaklanırsa arpacık net gözükmez ve daha büyük atış hataları ortaya çıkar (Açısal hata). Arpacığa yapılan odaklama, nişancıya uygun nişan hattını (gez arpacık hizalamasını) sabit tutmakta yardımcı olur. Bu odaklama atıcıya ayrıca gez-arpacık hizalamasındaki hataları fark etme şansını verir ki, bu da atıcının nişan hatasını düzeltme şansı demektir. (Şekil 4-4)
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=