• • • • SiGORTA SUiSTiMALLERi lnsurance Abuses Özgür Yılmaz BAYINDIR SİGORTA Sigortacılığın önemli sorunlarından biri sigorta sahteciliği ve suistimalidir. Sahtecilik ve suistimallerin son yıllarda artış göstermesinde hem sigortalıların hem de sigortacıların payı vardu� Bayındır Sigorta Sistem AR-GE Destek Birimleri Uzmanı Özgür Yılmaz bu yazısında konuyu anahatlarzyla inceliyor. Sigortacılığın başlangıcından günümüze kadar uzanan gelişim süreci içerisinde her dönemde sigorta suistimalleri olmuştur. Sektörün büyüyerek dünya ekonomisinde önemli bir paya sahip olması ile birlikte bu kayıplar büyümüş ve önemli rakamlara ulaşmıştır. Sahteciliğin gelişiminde önemli olan 3 kriter mevcuttur. Toplumdaki Sigorta Olgusu Sigorta kavramı kişilerin geleceğe yönelik görebilecekleri zararlara karşı önceden kendilerini güvenceye almalarıdır. Bireylerin sigorta güvencesi satın aldıkları dönem içerisinde başlarına bir olay gelmemesi ve ödedikleri paranın şirkette kalacak olması ihtimali; kişileri, sigorta şirketlerinden haksız menfaat sağlamaya itmektedir. Sigortanın bir ihtiyaç kabul edilmediği ve sigorta şirketlerinin müşterilerin peşinden koştuğu ülkemizde bu yolsuzluk olgusu daha ela önem kazanmaktadır. Ödedikleri primlerin belki ele hiçbir zaman geri alınamayacak olması bazı sigortalıları sahteciliklere yönlendirmektedir. Toplumun her gelir düzeyinden pek çok insan sigorta şirketlerinden alınacak hasarın yüksek gösterilmesi veya olmayan hasarın varmış gibi gösterilmesi olgusuna sıcak bakmaktadır. Bunun sebeplerinin başında sigoıta şirketinin sahteciliği ispat yükümlülüğü ve sahteciliklerin ispatının güç olması gelmektedir. Olayın ihtilaf durumlarında mahkemelere intikalinde ise ispat güçlülüğü sebebi ile kararlar sigortalı lehine çıkabilmektedirler. Suistimal olaylarının resmi makamlarca incelenmesi ise tamamen bir prosedürden ibarettir. Sigortalının beyanı doğrultusunda pek çok belge alınıp, işlemler yapılabilmektedir. Buna toplumun suistimal olaylarına sıcak bakmasını, hatta kişileri teşvik etmesini eklediğimiz zaman durumun önemi daha da artmaktadır. Kişilerin sigorta sahtekarlığı yapıp toplum gözünde itibar kaybetmemeleri ele hukuki açıdan yaptırımın olmaması dürüst insanları bile olumsuz davranışlara itebilmektedir. Sigortalının Yaşadığı Çevre Pek çok sigorta yolsuzluğu incelendiğinde, temelinde kişinin yaşadığı çevrenin büyük etkisinin olduğu görülmektedir. Bu etkinin temelinde de değişim yatmaktadır. Özellikle gelişmeye hızla devam eden ve refah düzeyi artan toplumlarda, etik değerlerde bir değişim söz konusudur. Bu gelişim ise toplumun büyük bir kesminin ahlaki değerlerindeki değişimi ele beraberinde getirmiştir. Artık toplumda birliktelik kavramları değer kaybederken kişilerin bireysel çıkarları ön plana çıkmıştır. Gelişmemiş ve az gelişmiş ülkelere bakıldığı zaman sigorta kavramı ayrı birönem kazanmaktadır. Çünkü bu toplumlar için Yangın ve Güvenlik aı Sayı 60 Ocak - Şubat 2002 sigorta ihtiyaçlar sıralamasına alınmamakta, en önemlisi lüks sayılmaktadır. Çünkü bu toplumlar için sigorta ihtiyaçlar sıralamasına alınmamakta, en önemlisi lüks sayılmaktadır. Birçok sigortalı ise ödedikleri primin şirkette kalmaması için ellerinden geleni yapmaktadır. Toplumların geçmişteki ihtiyaçları ile günümüzdeki ihtiyaçları farklılık göstermektedir. Önceleri açlıktan, doğal afetten, hastalıktan korunma ihtiyaçları yerini ekonomik ve sosyal ihtiyaçlara bırakmıştır. Bireylerin yaşadıkları çevrenin refah düzeyinin yükselmesine rağmen; güvenlik ihtiyaçları aynı ölçüde artmış, güvensizlik ve yalnızlık duygusu gündeme gelmiştir. Bu ise özellikle gelişmiş ülkelerde sigorta talebinin patlamasına sebebiyet vermiştir. Değişen ahleki değerler, ihtiyaçlar ve toplumsal yapısı kişileri sigortalamaya yönlendirirken; kişilerin bireysel menfaatleri ön planda tutan zihniyetleri neticesinde sigorta sahtekarlıklarında bir artış olmuştur. Sigortacılar Son yıllarda hasar sahteciliklerincleki artışta sigortacıların katkısının olduğu da bilinen bir gerçektir. Çünkü sigortacılar tedbirleri zamanında almayarak, bu tip olaylara duyarsız kalmışlar ve müşterileri kaybetmemek için aykırı durumlara göz yummuşlardır. Sektör içerisinde bu tip olayları yakından takip eden ve haksız
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=