� Article GİRİŞ İnsanlığın en önemli ve vazgeçilmez gereksinimlerinden birisi şüphesiz enerjidir. Günümüzde kişi başına enerji tüketimi kalkınmışlığın ölçüsü olarak değerlendirilmektedir. Çeşitli enerji kaynaklarının başında ise fosil yakıtlar gelmektedir. Petrol, kömür ve doğal gaz fosil yakıt denilince akla gelen ilk enerji kaynaklarıdır. Dünyanın bugünkü birincil enerji tüketiminde petrol, o/o 40'lık pay ile ilk sırayı alırken, doğal gaz o/o 23 ile o/o 28'lik payı olan kömürün ardından gelmektedir. Önümüzdeki yıllarda da petrol ve doğal gazın birincil enerji tüketiminde önemini koruyacağı aşikardır. Dolayısı ile bu stratejik enerjiye yönelik politikalar geliştirilmekte ve zamanın şartlarına uygun yatırım planları yapılmaktadır. Dünya petrol politikasını yönlendiren organizasyonların başında OPEC (Petrol Üreten ve İhraç Eden Ülkeler), UEA (Uluslararası Enerji Ajansı) ve bu alanda faaliyet gösteren çok uluslu petrol şirketleri gelmektedir. Dünyada yaşanan politik ve ekonomik olayların da son yıllarda dünya petrol arama ve üretim faaliyetlerine yön vermekte etkin bir rol oynadığı görülmektedir. Doğal gaz 19S0'li yıllarda Dünya toplam enerji tüketiminin o/o10'undan daha az bir kısmını karşılar durumdaydı. Günümüzde ise Dünya enerji tüketiminin o/o24'ü doğalgazla karşılanmaktadır. Doğal gaz saııtrali Doğal gazın dünya birincil enerji tüketiminde en hızlı büyüyen bileşen olmaya devam edeceği düşünülmektedir. Gaz kullanımının 1997 ile 2020 yılları arasında iki kattan fazla artarak toplam enerji tüketimindeki payının o/o24'ten o/o29'a çıkacağı tahmin edilmektedir. Ayrıca, elektrik üretiminde kullanılacak enerjideki toplam artışın o/c,41 'inin doğal gaz ile karşılanacağı öngörülmektedir. Birleşik-çevrim gaz türbinli güç santrallerinin verimlerinin oldukça yüksek olması ve doğal gaz kullanımının petrol ve kömür kullanımına kıyasla daha az kükürt dioksit, karbondioksit ve partikül açığa çıkarması bu yöndeki beklentileri kuvveti e n d i rmekted i r. Endüstri I eşmiş ülkelerde doğal gaz kullanımının çevresel ve ekonomik faktörler nedeni ile elektrik üretiminde yaygın olarak kullanılacağı, gelişmekte olan ülkelerde ise buna ek olarak şehir ısıtması ve endüstriyel yakıt ihtiyacı için de tercih edileceği tahmin edilmektedir. 1. DOĞAL GAZIN YAPISI ve ÖZELLİKLERİ Doğal gaz, isminden de anlaşılacağı üzere, petrolün oluşumu gibi doğal gaz olarak yer altında oluşur. Doğal gaz yeryüzünün alt katmanlarında başta Metan (CH4) ve Etan (C2H6) olmak üzere propan (C3H8) ve Azot (N2) gibi çeşitli hidrokarbonlardan oluşan yanıcı bir gaz karışımıdır. Doğal gazın yanma hızı 0,35 m/s değerindedir. Birincil enerjidir, yani çıkarıldığı haliyle kullanılabilir. Doğal gaz renksiz, kokusuz ve tatsız bir gazdır. Bu sebeple, herhangi bir gaz kaçağının kolaylıkla fark edilebilmesi için doğal gaza sarımsak kokusu veren THT (Tetra Hidro Teofen) maddesi ve TBT(Tetra Butil Merkoptan) maddesi katılmaktadır. Doğalgazın, özgül ağıdtğı 0.65'-dir. Bu doğal Yangın ve Güvenlik m Sayı 61 Mart 2002 gazın havadan daha hafif olduğunu gösterir. Bu yüzden doğal gaz bulunduğu kaptan veya gaz hattından sızdığında atmosferde yükselir. Kapalı yerlerde ise tavanda toplanır. Ticari kullanıma sunulan doğal gaz takriben o/c,85 metan, %9 etan, %3 propan, o/o2 azot ve o/o1 bütan içerir. Doğal gazda etan bulunması, bir bilinmeyen gazın ne gazı olduğunun anlaşılmasında, yangın eksperleri için çok değerli bir yardımcıdır. 1.1. Doğal Gazın Avantajları t Doğal gaz her an için kullanıma hazırdır. t Doğal gaz ekonomiktir. Zaman ve işgücü tasarrufu sağlanır. t Doğal gaz çevre dostudur. Kalıcı atıklar bırakmadan yanar. t Doğal gazlı cihazlarda ısı geçişi kısa sürede olur. t Doğal gazlı cihazlarda sıcaklık kontrolü çok hassas olarak yapılır, konfor ve enerji tasarrufu sağlanır. t Stok yapma, önceden sipariş verme gerektirmez. Doğal gaz birincil enerji olarak borular ile, taşıma kayıpları, nakliye termin yeri olmadan, ulaşım yollarını meşgul etmeden ve trafik oluşturmadan kullanıcıya gelir. t Doğal gaz uzun süreli bir enerji kaynağıdır. Büyük rezervlerden, on yıllar ötesine kadar uzanan ya al ya öde anlaşmalarıyla emniyete alınmıştır. t Doğal gaz depolama yeri gerektirmez, böylece binalarda boş alanlar elde edi l ir. t Doğal gaz kullanıldıktan sonra ödenir, önceden ödeme gerektirmez. t Bir apartmanda her dairenin ayrı gaz sayacı monte ettirmesi halinde ne kadar gaz tüketildiği kolaylıkla belirlenir. t Modern doğal gaz cihazları her türlü ihtiyaca karşılık verir, istenildiği şekilde ye rleşti ri l e b i l i r. t Doğal gazlı sistemlerde yanma hassas olarak kontrol edilebildiği için yakıt kaybı çok azdır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=