Article 1. GİRİŞ Yangın pompaları, NFPA 20'deki nominal debi değerlerine uygun yatay veya dikey monte edilebilen pompalardır. Yangın koruma sistemlerinde santrifüj pompa ve pozitif deplasman pompası olmak üzere 2 tip pompa kullanılır. Yangın koruma sistemlerinde en çok kullanılan pompalar santrifüj tip pompalardır. l lsasma --� Emme Mil_/ Şekil 1. Tek emişli pompa Basma Çark � 1------_..J Mil Emme Şekil 2. Çift emişli pompa Diğer tip pozitif deplasman pompalarında su basıncını arttırmak için pistonlar veya döner dişliler kullanılır. Pozitif deplasman pompaları, santrifüj pompalara göre daha az kullanılır. Bu tip pompalar köpük sistemlerinde köpük konsantresini pompalamak için kullanılır. Ayrıca su sisi sistemleri için kullanılan tipleri de vardır. Santrifüj pompalar çarkların dizaynına bağlı olarak tek veya çift emişli olabilir. (Şekil 1,2) Kademeli santrifüj pompalar: Gövdesi içinde aynı mil üzerinde birden fazla çark olan pompalar kademeli pompalardır. Çark sayısı kademe sayısını tanımlar. Kademeli pompalar paralel ve seri olmak üzere iki ayrı tipte tertiplenebilir. (Şekil 3,4) Pompalar paralel çalışırken aynı kaynaktan emiş yaparlar. Her iki çark, sanki tek çark çalışıyormuş gibi aynı miktar basıncı sağlarlar. Ancak paralel çalışmada daha büyük akışlarda çarklar basıncı yükseltecektir. Seri çalışmada bir çarkın bastığı debi sonrakinin emişine gider ve pompanın toplam basıncı artar. İtfaiye arabalarında genellikle kademeli santrifüj pompalar kullanılır. İtfaiye arabalarında yangın esnasında artan basınç veya debi ihtiyaçlarına bağlı olarak paralel ve seri pompalama arasında devreye girip çıkabilmesi için transfer valfleri vardır. Sabit kademeli (Stasyoner) pompaların nadiren transfer şalterleri vardır. 1.1. Santrifüj Pompa Tipleri En çok kullanılanlar; milleri yatay pozisyonda olan yatay pompalar ve milleri dikey pozisyonda olan dikey pompalardır. Daha spesifik kategori olarak, uçtan emişli, yatay split-case, in-line, dikey milli türbin pompaları sayılabilir. (Şekil 5,6,7,8) 1.2. Pozitif Deplasman Pompaları Bu pompalar pistonlar veya döner dişliler arasından suyun hareketi vasıtasıyla çalışırlar. Bu tip pompalar yangın koruma sistemlerinin ilk yıllarında çok kullanılırdı. Santrifüj pompaların daha sürekli bir akış sağlaması pozitif deplasman pompalarının kullanımını azaltmıştır. Bu tip pompalar artık itfaiye arabalarının ve köpük/su yangın koruma sistemlerinde kullanılmaktadır. 1.3. Yardımcı (Booster) Pompa Genelde yangın pompası herhangi bir kaynaktan (örneğin kamu şebekesi, özel şebeke, rezervuar, tank gibi) suyu alırve herhangi bir yangın koruma sistemine akışı sağlamak için basıncını arttırır. Bundan dolayı yardımcı pompalar kamu veya özel su şebekelerine bağlanır. 1.4. Jockey Pompalar Bu tip pompalar yangın koruma sistemlerinde yangın pompası çalışmadığında sistem basıncını muhafaza etmek için tesisata yerleştirilmiştir. Yangın koruma sistemleri daima basınç altında kalamaz. Sıcaklıktaki Yangın ve Güvenlik III Sayı 63 Mayıs 2002 Mil Basma ----, Çac< , �17 ' 1 � ,M : �� j Giriş Şekil 3. 2 Kademeli pompa (seri) Mi l � ---J L Basma Çark� Giriş Şekil 4. 2 Kademeli pompa (paralel) Çark değişikli kler ve çek valfteki sızı ntılardan dolayı basınç düşmeleri olur. Örneğin bir sistem sıcak su ile dolu ise su soğurken basınç azalacaktır. Bu basınç değişimleri, yangın koruma sistemi harekete geçmese dahi yangın pompasının çalışmasına sebep olabilir. Sistem basıncını korumak için yangın pompasının sık sık kısa süreli çalışması istenmez. Jockey pompaları genellikle yüksek basınç ve düşük akışlı pompalardır. Bu pompalar istenen yangın koruma sistem basıncını muhafaza edecek basma basıncına sahip olmamalıdır. Primer ve destek yangın pompası Jockey pompa olarak kullanılamaz.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=