Technical Information ♦ Kuru kimyevi tozlar, yangını çok kısa sürede söndürdüğü için yanıcı maddelerdeki yüzeysel yangı nlarda da (A sınıfı) kullanıl ır. ♦ Kuru kimyevi tozun diğer bir özelliği de tane büyüklüğüdür. Tane büyüklüğünün yeterli yüzey kaplayıcı ve uygun püskürtme mesafesini sağlayıcı irilikte olması gerekir. Ortalama tane iriliğinin 40 m olması idealdir. Çok ince toz uzak mesafelere püskürtülemez. Fakat çok iri tozunda örtücülüğü azdır. ♦ Kuru bir ortamda metaller ve alaşımlar üzerinde aşındı rıcı etkiye sahip değildir. Fakat tuz yapısı yüzünden, söndürme işleminden sonra metallerin temizlenmesi tavsiye edilir. ♦ Kuru kimyevi tozlar, kum gibi aşı ndırıcı etkiye sahip değildir. Yağlı yüzeylerde uzun süre bekletildiğinde yağlı yüzeylerin bozulmasına yol açar. Bu yüzden kullanı mdan sonra bu yüzeylerin temizlenmesinde fayda vardır. ♦ Kuru kimyevi yangın söndürme tozları, normal taşıma ve kullanım koşullarında hiçbir zehirleyici etki göstermez. Bununla beraber dolum ortamının havadar olması tavsiye edilir. Gözlerde ve solunduğunda burun mukozasında iritasyona neden olur. Bu kalıcı ve ciddi bir durum değildir. ♦ Kuru kimyevi yangın söndürme tozları; yanı cı sıvıların yüzeyinde kararlı bir atmosfer oluşturmaz. Sonuç olarak, sıcak metal yüzeyler ya da devam eden elektrik arkları varsa yangın yeniden başlar. ♦ Normal kimyevi yangın söndürme tozları, yüzeyin altına nüfuz etmiş yangı nlar da etkili değildir. Ayrıca kendi oksijenini kendisi sağlayan maddelerde çıkan yangınlarıda söndürmez. ♦ Kuru kimyevi yangın söndürme tozunun kaptan boşalması ve püskürtülmesi karbondioksit veya azot gibi inert gaz basıncı ile sağlanır. ♦ Kuru kimyevi yangı n söndürme tozlarından ABC tozu ile BC tozu hiçbir zaman birbiriyle karıştı rıl mamal ıdır. Karıştırmak tehlikelidir. Buna çok dikkat edilmelidir. 3.3. Kuru Kimyevi Yangın Söndürme Toz Tipleri Kuru kimyevi yangın söndürme tozları, BC sınıfı, ABC sı nıfı ve D sınıfı yangınlarda etkili olarak kullanılmak amacı ile üç değişik tipte üretilmektedirler. B ve C Sınıfı yangınlarda etkili olan, kuru toz tipleri; • Sodyum bi karbonat esasl ı • Potasyum bi karbonat esaslı • Potasyum sülfat esasl ı • Potasyum klorid esaslı • Potasyum sülfat + kalsiyumkarbonat esaslı ABC Sınıfı yangınlarda etkili olan kuru toz tipleri; • Monoamonyumfosfat ( MAP ) esaslı D Sınıfı hafif metal yangınlarında etkili olan kuru toz tipleri; • Alkali kloridler (Sodyum Klorür, Potasyum Klorür ) • Alkali Boratlar Kuru kimyevi yangın söndürme tozları seyyar ve arabalı söndürücülerde ve merkezi söndürme sistemlerinde, yangın söndürme ajanı olarak kullanı lmaktadırlar. 4. KARBONDİOKSİT GAZI B ve C SINIFI yangınlarda etkili olan sıvılaştırılmış karbondioksit gazı o/o 99,9 safl ıkta ve kendiliğinden basınçlı bir gazdır. Son derece yüksek soğutucu etkiye sahip olup, kapalı alanlarda etkili bir yangı n söndürme ajanı olarak, hem seyyar ve arabal ı söndürücülerde hem de merkezi söndürme sistemlerinde, yangın söndürme ajanı olarak kullanılmaktadır. Karbondioksit, renksiz, kokusuz bir gazdır. Endüstrimizde fuel-oil'in yakılmasıyla elde edilebildiği gibi fabrikalarda yan ürün olarakta elde edilebilmektedir. Karbondioksit, kendisini aranan bir yangın söndürme maddesi haline getiren bir takım özelliklere sahiptir. Yanıcı değildir, birçok madde ile reaksiyona girmez ve muhafaza edildiği kaplardan boşalması için gerekli basıncı kendi yaratır. 4.1. Karbondioksit Gazının Teknik Özellikleri Karbondioksit gazı, renksiz, kokusuz, zehirsiz bir gaz olup; ağırlığı yaklaşık olarak havanın yoğunluğunun 1,5 katıdı r. Bu nedenle yanan cisim üzerine soğuk boşaltı lan karbondioksit hem yanan yüzey üzerindeki havanın yerini alarak cismin havadan oksijen almasını önler, hem de boşaltma sı rasında Yangın ve Güvenlik III Sayı 63 Mayıs 2002 soğuk tanecikler halinde düşerken havadaki su buharını yoğunlaştı rarak kuru buz tanecikleri halinde yanan cismin üzerine düşerek yangının soğuması nı sağlar. Karbondioksit gazı, çelik tüplere 50-60 bar bası nç altı nda doldurulur ve sıvı-gaz denge halinde bulunur. Ancak, kritik sıcaklık olan +31 ,88 °C 'den itibaren tamamen gaz haline geçerek basıncı çok artar. Bu nedenle Karbondioksit, test basıncı 250 bar olan çelik çekme, dikişsiz tüplerde muhafaza edilir. Karbondioksit gazlı yangı n söndürücüler genellikle B ve C Sı nıfı yangı nlarda kullanılır. Karbondioksit, gaz ya da çok küçük katı parçacıklar (kuru buz) halinde iken elektrik iletmez ve bu sayede enerjili elektriksel donanım üzerinde kullanılabilir. Fakat yüksek gerilim hatlarında "TS 862-EN 3"de belirtilen voltajlara kadar yangın ile aradaki mesafeyi gözönünde bulundurarak müdahale edilmelidir. Karbondioksit Özellikleri ÖKazygnüal amğaı rnl ı ğoık t a s ı Kritik sıcaklığı K1 rkitgiksbasıncı ıvı C02(NŞA) 1 it sıvı C0 2 (NŞA) Havaya göre ağırl ığı NŞA: Normal Şartlar Altında : : - 1 7 ,9 8 7 ,4 68 8 kg/it ·c : +31,88 ·c : :: 4 7 5 3 0 6 92 b a i i t t r ( ( g g a az z) ) : 1,5 -----------ı�
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=