Technical Information Ayrıca karbondioksit, yangın söndürme işleminden sonra herhangi bir artık bırakmaz. Ortamdan gazlaşarak uzaklaşır. Böylece elektrik ve elektronik devreleri yangınlarının, karbondioksit ile söndürülmesi neticesi, söndürme işleminden sonra temizlenmesi gibi bir sorun olmaz. Yangının Karbondioksit gazı ile söndürülebilmesi için, havanın normalde % 21 olan oksijen oranının % 14'e düşürülmesi gerekmekte ve bu nedenle yangın bölgesindeki (ortamdaki) havanın en az % 28 oranında karbondioksit içermesi gerekmektedir. Karbondioksit havadan 1,5 kat daha ağır olduğundan hava içinde oldukça çabuk dağılmaktadır. Bu çabuk dağılma özelliğinden dolayı karbondioksitli söndürücülerin söndürme menzili kısa olur. Açık havada ani bir rüzgar esintisi, karbondioksit gazını yangın söndürmeden önce kolaylıkla sürükleyebilir. Bu nedenden ötürü Karbondioksitli söndürücüler genellikle kapalı yerlerde yangınla mücadelede tercih edilirler. 5.HALOJENLENDİRİIMİŞ HİDROKARBONLAR (Halon Alternatifleri) Halonlar, bilinen ve üretilen en etkin yangın söndürme ajanıdır. Söndürme esnasında, püskürtüldükleri ortamda her hangi bir tortu ve kalıntı bırakmadıklarından dolayı -su veya diğer kimyasal söndürme ajanları ile söndürme sırasında tahrip edilenözellikle sanat eserleri gibi değerli eşyalar ve hassas elektronik aletlerin söndürülmesinde, çok etkin olarak kullanılmaktaydı lar. Halonlar, 1980 yıllarında çok büyük miktarlarda üretilmelerine rağmen, atmosferin ozon tabakasına verdiği zararlı etkiden dolayı, Monreal Protokolü ve onu izleyen Londra ve Kopenhag Kriterleri, doğrultusunda dünyada üretimi-alımı-satımı ve kullanımı 1994 yılında yasaklanmıştır. Halonlar, insan sağlığı için bir tehlike yaratmasalar bile, çok yüksek bir ozon tüketme potansiyeline sahiptirler. Atmosferdeki ömürleri 100 yıldır. Ancak, söndürme amaçlı üretilen HalonYangın ve Güvenlik m Sayı 63 Mayıs 2002 !arın, atmosferdeki seviyeleri hızla yükselmemiştir. Çünki, üretilen Halonların çoğu henüz atmosfere salınmamış, tahminen %70 oranındaki kısmı, yangın söndürücüler içerisinde depolanmış olarak beklemektedir. Yüksek yangın söndürücü etkisi yanında, aynı zamanda endüstriyel bir gaz olan Halonların, ozon tabakasına verdiği zararlı etki nedeni ile yasaklanmasının ardından, Halonlar yerine geçecek, en uygun alternatif/eşdeğer ürünler aranmaya başlanmış ve dünya kimya devi firmalar tarafından, halan ile aynı etkinlik ve temiz niteliklere sahip, çevre dostu (clean agent) ve ekonomik gazlar "HCFC" Gaz Karışımları üretilmiş ve "Halojenlendirilmiş Hidrokarbonlar" kimyasal grubu altında yangın söndürme ajanı olarak başarı ile kullanılmaktadır. Halon ve Halojenlendirilmiş Hidrokarbon (HCFC) gazlarının ortak özellikleri, çok yüksek bir soğutucu etkiye sahip olmalarıdır. HCFC gazları, boşaltıldıkları ortamda, kimyasal reaksiyon zincirini kırarak çok süratle söndürme sağlayabilmektedirler. 5.1. Seyyar Söndürücü lerde Kullanılan Halon 1211 Alternatifi (Halo jen lendiril m iş Hidro karbon) Gazlar • NAF P iV • FE 36 • HALOTRON - 1 5.2. Merkezi Söndürme Sistemlerinde Kullanılan (Halon 1211) Alternatifi (H.K.) Gazlar • FM-200 • NAF S 3 • NAF S 227 • HCF 125 • FE 13 • FE 32 • FE 227
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=