Article • • • SPRINKLER SiSTEMLERiNiN • • • DUMAN TAHLiYE SiSTEMLERiYLE • • • ETKiLEŞiMi Interaction between sprinkler and smoke control systems Kazım Beceren İTÜ Makina Fakültesi Araştırma Görevlisi --------ÖZET-------- Sprinkler sistemleri ile duman/ısı tahliye açı klıklarının birlikte kullanımı konusuyla bağlantıl ı birbirine zıt görüşler yıllardan beri süregelmekte ve konu ile ilgili çok sayıda yayın yapılmaktadır. Bu yayınlardan birisi de Craig L. Beyler ve Leonard Y. Cooper [1] tarafından son yıllarda yapılan kapsamlı bir araştırmadır. Bu yazıda, Beylerve Cooper tarafından yapılan çalışmayı özetlemeye ve görüşlerimi belirtmeye çalışacağım. Beyler ve Cooper, daha önce çeşitli kuruluşlar tarafından yapılan 13 deneysel çalışmanın incelemesini yapmışlard ır. Bahsi geçen deneysel çalışmaları, sprinkler sistemleri ve duman/ısı tahliye açıklıkların ın birlikte kullanılması ile ilgili olumlu ve olumsuz iddiaları değerlendirmek için gerçekleştirmişlerdir. Bu deneysel çalışmalar; a. Sadece duman/ısı tahliye açıklılarının olduğu, b. Sprinkler sistemin mevcut fakat açıklı kları n mevcut olmadığı, c. Tavan yerine duvar çevresi boyunca açıklıkların yer aldığı , d. Sprey ve havuz yangınlarından yararlanılan sprinkler sistemli ve açıklık olmayan kısmi duman perdeli, e. A sınıfı (katı) yanıcı maddelerin de kullanıldığı sprinkler sistemli, f. Duman/ısı tahliye açıkl ı klı ve duman perdeli gibi değişik durumları içermektedir. Sprinkler sistemi ile birlikte duman/ısı tahliye açıklılarının kullanıldığı çalışmaların incelemesi net bir şekilde duman/ısı tahliyesinin sprinkler performansı üzerine olumsuz bir etkisinin olmadığını göstermiştir. Yapılan deneysel çal ışmaların incelenmesi, yangın çıkan ve duman perdeleri ile ayrılan kompartımanlardan sağlanan havalandırmanın, yanma neticesinde oluşan ürünleri dışarı tahliye etmek suretiyle bu ürünlerinin yayılımını sınırladığını göstermiştir. Bu durum, yangı nı tamamen söndürebilmek için yangının kaynağını bulmaya ihtiyaç duyan bina sakinleri ve itfaiyeciler için görülebilirliği arttırmaktadır. Sprinkler sisteminin çalışmadığı hallerde, havalandırmanın yapılması, yangını insanların müdahalesi ile kontrol altına alabilme işleminde oldukça önemli bir rol oynamaktadır. Deneysel çalı şmaların incelemesi, açıklıkların erken açılmasının sprinkler performansı üzerine olumsuz bir etkisi olmadığını ve ayrıca mevcut dizaynların aktive olan açıklık sayısını bir adete kadar sınırladığını göstermiştir. Gerçekte çok başarılı bir sprinkler operasyonunda, açıklıklar hiç aktive de olmayabilmektedirler. Bu tür dizaynlar, yapılırken açıklıkların erken aktive olabileceği yöntemler kullanılmalı ve açıklıkların avantajlarından tam anlamıyla yaralanabilmek için grup halinde aktivasyon gerçekleştirilmelidir. Açıklıklar ve duman perdeleri ile yapılan sprinkler dizaynında ise duman perdelerinin sprinkler sistemini engelleme özelliği göz önüne alınmalı ve perdeler depolama yapılan alan yerine koridorlara yerleştirilmelidir. Yangın ve Güvenlik m Sayı 66 Ekim 2002
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=