Article 1. Giriş Yangına karşı güvenli bina dizaynında sprinkler sisteminin önemi tüm dünyada farkedilen bir durumdur. Bu teknolojinin gelişimi 1 S00'li yılların başından beri süregelmektedir. Sprinkler sisteminin yokluğunda, duman/ısı açıklıklarının binaların yangın güvenliği dizaynında önemli bir rol oynayacağı da çok iyi saptanan bir husustur. Duman/ısı açıklıklarının teknolojik gelişimi ise 1954 yıl ından beri süregelmektedir. 1953 yılında Livonia otomobil fabrikasını yok eden son derece büyük bir yangında, insanların müdahalesi ile ışıklıkların açılması sonucu yangına etkin müdahale ya pılmıştır. Saginaw'daki benzer bir otomobil fabrikası yangını sonrasında 1954 yılında duman/ısı açıklıkları üzerine ilk önemli araştırma başlatılmıştır. lsıya duyarlı olarak aktive olan duman/ ısı açıklıkları (tahliye kapakları) 1970'li yılların başlarından bu yana UL ve FM listelidir. Bununla birlikte, bu iki iyi yangın korunum teknolojilerinin birlikte kullanımı ile ilgili, birbirine zıt görüşler halen devam etmektedir. Beyler ve Cooper tarafından ortaya konulan çalışmanın amacı daha önce yapılmış olan deneysel çalışmaları gözden geçirerek sprinkler ve duman/ısı açıklıkları etkileşimi ile ilgili mevcut bilgileri değerlendirmektir. Yapılan incelemede, sprinkler ve duman/ısı açıklıklarının büyük depo binalarında kullanımına odaklanılmıştır. lsı ve duman açıklıkları teknolojisindeki önemli a raştırma ve geliştirm e 1954 yıl ında başlatılmıştır. İlk yapılan çalışmada sprinkler sistemi olmaksızın açıklıkların testi yapılırken, bir yıl sonraki deneysel çalışmalar açıkl ıkl a r, duman perdeleri ve sprinklerlerin etkileşimini içeren ilk incelemelerdir. O zamandan beri, sprinkler ve açıklık etkileşimini gösteren çok farklı çalışmalar yapılm ıştı r. Yayınlan a n ve daha çok da yayınlanmayan sprinkler/açıklık etkileşimi üzerine yapılan çalışmaların sonuçlarını gösteren raporlar, her iki teknolojinin birlikte kullanımının olumlu ve/veya olumsuz iddialarını ortaya koymaktadır. Ayrıca yapılan deneysel çalışmalar üzerinden yıllar geçmesine rağmen, doğrudan bu çalışmalar ile ilgili olmayan kişiler tarafından da bu çalışmaların sonuçlarının analizleri yap ıl makta ve yayınlanmaktadır. Bu analizler sonucu, yayınlanan görüşler olumlu veya olumsuz olabilmekte, görüşler kısmen ve bazen de tamamen ça lı ş manın orijinal raporu ile bağlantılı görüşlerden farklı olmaktadır. Son olarak, açıklıkl a r ile sprinkler sisteminin birlikte kullanı l mas ının etkileri üzerine yayınlanan görüşler çoğu zaman basit mantıki sebeplere dayanmaktadır. Bazen bu en son görüşler bile birbirine tezat görülebilmektedir. 2. Konu ile İlgili Olumlu İddialar Literatürde, açıklıkların sprinkler sistemi ile birlikte kullanılması durumunda, sprinkler sisteminin yalnız başına kullanılması durumuna göre, yangın güvenliğini daha fazla sağladığı aşağıdaki ifadelerl e açıklanmaktadır: a) Duman/ısı açıklıkları görüşü arttırır: Bina içerisinden tahliye edilen duman, bina içindeki görünebilirliğin azalmasına sebep olmaz. Görünebilirliğin arttırılması , bina sakinlerinin kaçışına ve yangını tamamen söndürebilmek için yangın kaynağını bulmaya ihtiyaç duyan itfaiyecilere yarar sağlar. b) Duman/ısı açıklıkları, tehlikeli gaz konsantrasyonunu ve sıcaklığı azaltır: Yangın ve Güvenlik El Sayı 66 Ekim 2002 Açıklıklardan dumanın tahliyesi ile dumanın yerini alan soğuk ve kirli olmayan hava, sıcaklığın, zehirli ve yanıcı gaz konsantrasyonun mahal içerisinde azalmasını sağlar. Yine bu durum da, bina sakinlerinin kaçışına ve yangını tamamen söndürebilmek için yangın kaynağı nı bulmaya ihtiyaç duyan itfaiyecilere yarar sağlar. c) Duman/ısı açıklıkları, hasarın perdelenmiş bölge içerisinde kalmasını sağlar: Duman perdeleri ve duman açıklıklarının birl ikte kullanımı sadece bina içerisinden duman ve ısının tah liyesine izin vermez, aynı zamanda ısı ve dumanın perdelenmiş alan dışına yayılmasını sınırlar. Perdelenmiş alan içerisine hapsedilen duman ve ısı doğrudan bina dışına tahliye edilir. Duman perdeleri ve açıklıklar yok ise duman bina içerisinde ilave hasarlar meydana getirerek yapının tamamına yayılacaktır. d) Duman/ısı açıklıkları, itfaiye teşkilatı na, yapı içerisinde yangının kaynağını belirlemede yardımcı olur ve tehlike (i bir işlem olan insan müdahalesi ile gerçekleştirilen çatı havalandırmasına olan ihtiyacı azaltır: Açıklıkların açılması yapının çatısından dumanın akışını sağlayacaktır, fakat sadece yangın çıkan perdelenmiş bölüm içerisinden duman çıkışı sağlanacaktır. Böylelikle yapı içerisindeki yangının konumu, dışardan gelen itfaiye teşkilatının tarafından kolaylıkla saptanacaktır. Perde/açıklık sisteminin yokluğunda duman yapın ın bütün hacımlarına yayılacak ve binan ın üst kısımlarından, rasgele bulduğu sızıntı açıklıklarından dışarıya akacaktır. Bu sızıntı açıklıklarından gerçekleşen duman akışı nın, itfa iyenin yangının binanın neresinde olduğu araştırmasına yardımı olmayacaktır. Bu durumun itfaiye teşkilatı na ikinci yararı ise insan müdahalesi ile yapılan havalandırma ile ilgilidir. Bir başka deyişle itfaiyecilerin yangın ortamını havalandırmak için yaptıkları işlem, yapının çatısında insan gücü kullanarak delikler açmaktı r. Bunun çok tehlikeli bir işlem olduğu çok iyi bilinmektedir. İtfa iyec ile rin kul l a nm ası için de hazır olabilecek tavandaki aç ı klıkl a r, insanlar tarafında n
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=