Translation belli bir güvence sağlamak amacıyla, bu tip hatları ya yangına karşı dayanıklı tesisat kılavuzlarına/kanallarına döşenmeli ya da aci l çıkış yollarıyla kesişen duvar veya tavanlarda koruyucu altına alınmalıdır. Bu konuyla ilgili bazı yasal düzenlemeler, eyaletlerdeki yapı düzenlemelerinde ve yangın koruma teknolojisiyle ilgili ön görülen hat tes i satl arındaki örnek kurallar (Muster-Leitungsanlagen Richtlinie MLAR) bazında bulunur (1). Burada asgari gereksinimler tanım lanmıştır. Ekonomik açıdan da, genel ihtiyaçlar doğrultusunda düşük yapı masrafları dikkate alınmıştır. Tabi bunların yanı sıra ek emniyet tedbirlerinin alınması tavsiye edilir. Hatta büyük alanlı yaşam mekanlarında veya oturma bölgelerinde her bir mekan bir diğerine karşı izoleli olm alıdır. En düşük yangın direnci sınıfıyla yapılmış izole/koruyucu iş l emleri dahi, orada bulunan kişilere oradan uzaklaşmak için yeterince zaman kazandırır. Havaalanı yangınındaki örnekte de görüldüğü gibi, bu konuya çok az dikkat edilmektedir. Resim 1, tipik bir büroda plastik alaşıml ı ucuz kablo kanallarının duvara monte ediliş şeklini göstermektedir. Bir çok yerde bunun böyle olduğunu, kana lların içinin elektrik hatlarıyla dolu olduğunu ve düşüncesizce duvarlar ve tavanlardan geçirildiğini bilmekteyiz. İzole ya da koruyucu işlemlerinden etkili bir şekilde faydalanmak için, düzenli bir şekilde bakımların yapılması şarttır. Özellikle de elektrikçilerin ya da başka kişilerin kendi kablolarını bu izole edilmiş ya da koruyucu altına alınmış yerlerden delerek, bastırarak veya genelde olduğu gibi "herhangi bir şekilde" geçirerek çektiği gibi, yaptığı işlemleri sonunda bakım yapılması gereklidir. Bu tip işlemler sonunda zayıflayan yerler, düzenli olarak sürdürülen bakımlar sonucunda, yangın dan koruma hususunda görevli kişilerce tespit edilmeli ve onarılması için gerekli talimatlar verilmelidir. Şimdi MLAR'ın ön gördüğü kabloların koruyucu altına alınmasını ve en etkili nasıl bir şekilde döşenmesi gerektiğini, koruyucu işlemlerinin taş yünü yalıtım malzemesiyle nasıl yapıldığını açıklayalım ... Kabloların Koruyucu Altına Alınması DiN 4102'nin 9. bölümün 2. maddesinde açıklandığı gibi, kabloların koruyucu altına alınmasında, elektrik hattının bağlantı yerlerindeki uçlarının, özel li kle; O Metal alaşımlı iletkenlik gösteren kablo ve hatlarda, O Elektrikli raylarda O Metal alaşımlı olmayıp da iletkenlik gösteren hatlarda, örneğin ışık dalgası dağıtım hatlarında; uygulama alanının yapı taşlarıyla kapanması gibi durumlarda, öngörülen yangın direnç sürelerine uygun nitelikte inşaat edilmelerini belirler. Kabloların koruyucu altına alınmasında etkinlik kazanan kriterler, yangın denetlemelerinde geçerli olan alev ve dumanın yayılması faktörlerini baz alır ve döşenen hatlardaki ısı artış sınırları ile yüklenebilirlik bilgilerini değerlend irir. Öngörülen unsurların yerine getirilmesi hususu, alevle teste tabi tutulan kablo koruyucusu tarafında; O Alevlenme görü lmediğinde, O Yakınları na getirilen bir pamuk demeti alev almad ığında, O Duman sızıntısıyl a ilgili herhangi bir şüphe görülmediğinde, O Elektrik hattın ı veya kabloyu taşıyan kanalın yüzey ısısı kablo koruyucusunda ilk değerine göre 180 K'lık ısınma artışı göstermediği durumlarda kabul görür. DiN 4102-9 normunda da açıklandığı gibi, kablo koruyucusının kullanılabilirliği sadece bu norm ile değerlendirilmemelidir. Uygun niteliğini ispat edebilmek için, örneğin Genel Yapı Denetimi İzni altında (kısaca ABZaGYDİ) kontrol etmek mümkündür. Aleve gösterdikleri direnç sürelerine göre kablo koruyucuları farklı sınıflara ayrılabilir. Tablo 1: S-sınıfında yangına dayanıklılık, DIN4102-9 'a göre korııyııcıı altına alınan kabloların verilerini göstermektedir. Yangın direnç Yangın direnci sınıfı süresi (dakika) s 30 ~ 30 s 60 ~ 60 s 90 ~ 90 s 120 ~ 120 s 180 ~ 180 Yangın ve Güvenlik il Sayı 67 Kasım-Aralık 2002 MIAR'a Göre Kablo Koruyucularında Aranan Özellikler MLAR'ın 2000 yılı Mart ayındaki düzenlemesi, 1998 yılı Aralık ayında ön görülen düzenlemenin yerine geçmiştir ve teknikte kullanılan yapı kurallarını örnek veriler niteliğinde tanımlamıştır. MLAR tanımları, DIBt açı klamal arında yer almıştır (1 ). Bu durum muhtemelen 2001 yılının sonuna kadar tüm federal eyaletlerde uygulamaya alınacaktır. Lippe, Wesche (3) bu konuyla ilgili detaylı ve kapsamlı bir bildiriyi kolay anlaşabilir açıklamalarla yayınlamışlardır. MLAR için geçerli olan; O Gerekli görülen merdiven sahalarındaki tesisatlarda, merdiven sahasıyla acil çıkış koridor arasında bulunan odalarda, gerekli görülen koridorlarda ve bina dış duvarına giden geçitlerde, O Hatların bulunduğu kanalların belirli duvar ve tavanlardan geçmeleri hallerinde, O Yangın koşullarında elektrik hatlarının çalışması gereken durumlarda uygu lanır. Elektrik tesisatl a rı kablolardan oluşmaktadır, özellikle elektrik hatları veya boru hatları, sabitleştirmelerle ve kaplamalarla, yalıtım maddeleriyle, armatürlerle, kontrol ve ayar tertibatlarıyla vs. bağlantılı döşenir. Elektrikli hatlarda ek olarak elektrik bağlantıları kend ileri arasında yangına karşı dayanma derecelerine göre DiN 4102 Bölüm 1 ile bağlantılı olarak DiN 4102 Bölüm 16'ya göre kontrol edilir. Gerek görü ldüğü taktirde bunlar bir kaplamayla koruma altına alınırlar, zor yanabilir niteliğe getirilirler, yapı malzemesi B1'e uygunluk içerirler ve çok az miktarda duman oluşumları gösterirler. MLAR'da açık bir ifadeyle (bkz. Madde 2.3); az kullanılmakta olan ve gerekli görülen merdiven sahlarının yerine, düşük bina yüksekliğine sahip olan merdiven sahaları şeklinde açıklanmıştır, ayrıca tüm gerekli görülen merdiven sahaları na dahil edilen; O 1Odaire, O 200 m2 'den fazla olmayan ve toplam yüzeyleri 1000 m2 geçmeyen diğer kullanım alanları eklenmiştir. ---------~
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=