yayılmış olduğu hacim içerisinde özelliğine uygun şekilde hava ile uygun karışım yapması durumunda, bir kıvılcım veya çıplak alevle o hacim içerisinde patlamasıdır. Bu patlamanın şiddeti oluşan basıncın boşalma olanağı ile oluştuğu hacmin mukavemetine bağlıdır. Dayanıklı malzemeden yapılmış ve zemin altında bulunan bir hacmin boşalma ağzı küçük ve boşalma yolu uzunsa patlama tahribatı yüksek olacaktır. • Gaz Patlaması: Büyük hacimlerde, boşalma olanağının yüksek olduğu yerlerde, gaz kaçağının henüz başladığı durumlarda veya kıvılcım kaynağının gaz kaçağına yakın olduğu hallerde gazın ani ve şiddetle parlama yaparak, fazla güçlü olmayan bir basınç ve alevle çevreyi yalamasıdır. 4. SIVILARIN YOL AÇTIĞI TEHLİKELER Sıvılar normal koşullarda maddenin ara halidir. Kendine has özelliği olan bazı kimyasal maddelerin haricinde katılar sıcaklık karşısında sıvı halden gaz hale, gazlar ise basınç altında ve soğutulduklarında sıvı halden katı hale geçerler. Her sıvı madde normal şartlar altında buharlaşma baskıları nedeniyle mutlaka az ya da çok miktarda gaz hale dönüşürler. Su ve asetonun aynı sıcaklıkta farklı buharlaşmaları gibi. Bu özelliklerinden ötürü sıvıları eşit düzeyde olmasa bile, gazlar gibi değerlendirmekte yarar vardır. Gazlarda olduğu gibi sıvıları da çeşitli özelliklerine göre sınıflandırmak mürrıkündür. • Parlayıcı sıvılar: Parlamanoktası 37.8°C ve buhar basıncı 2.8 atm'nın altında olan sıvılardır. Bu sınıfa giren sıvılar en tehlikeli grubu teşkil ederler. Bunlar da kendi aralarında üçe ayrılırlar. • Yanıcı Sıvıl.ar: Parlama noktaları 37.8°C'nın üstünde veya eşittir. • Yanıcı Olmayan Fakat Çok Düşük Sıcaklıkl.arda bile Uçucu Olan Sıvılar: Kapalı kaplarda bulunuyorlarsa, kabın mukavemetine bağlı olarak, artan sıcaklıkla beraber bir "kap yırtılmasına veya kappatlamasına sebepolaraktehlike yaratabilirler. • Yanıcı Olmayan ve Sıcaklık Karşısında Zor Buharlaşan Sıvılar: (yüksek sıcaklıklarda buharlaşabilen sıvılar) Bu son iki sıvıl ar canlılar için bir tehlike teşkil etmiyorsa söndürücü olarak kullanılabilirler. Özellikle parlayıcı sıvılar ve yanıcı sıvılar, artan sıcaklıkla beraber, yanıcı ve parlayıcı gazlar gibi hareket ederler. Serbest ya da bir kap içinde bulunmaları halinde, tıpkı gazlarda olduğu gibi "sıvı buharı patlamasına hacim patlamasına, kap patlaması veya kap yırtılmasına sebep olurlar. Ancak bu etkiler genellikle gazlara göre daha az şiddette olur. 4. TEHLİKELİ KATI MADDELER Genellikle günlük yaşamımızda yanma etkisiyle karşılaştığımız katı yanıcı maddeleri fazla korkutucu olarak görmeyiz. Ancak endistride ve özellikle ihmalkarlıkların en üst düzeyde olduğu atölye ve imalathanelerde, hem oldukça çok sayıda, hem de büyük boyutlarda katı madde tehlikeleri yaşanmaktadır. Katı maddeleri de gösterdikleri tehlikelere göre aşağıdaki gibi sınıflandırmak mürrıkündür. • NormalKatı YanıcıMaddeler.·Günlükyaşamımızda kullandığımız veya herhangi bir maksat için işlediğimiz yanıcı katı maddelerdir. Ağaç, tahta, mobilya, akğıt, üretilmiş teksitl maddelir, plastikler v.s. • Hafif ve Aktif Metaller.· Oldukça tehlikeli katı maddelerdir. Bulunmuş oldukları fiziksel büyüklüklerinden başlayarak, saflıkları ve içinde bulundukları koşullara göre tehlike yaratan maddelerdir. Sodyum, potasyum, magnezyum, kalsiyum gibi metaller suyla bile şiddetle reaksiyon girerek patlama şeklinde tehlike yaratırlar. Başta alüminyumolmaküzerehafifmetallervealaşımları özellikle yonga halinde şiddetle yanarlar ve yüksek ısı nedeniyle söndürülmeleri güçlük yaratır. • Yanıcı Katı Madde Tozları: Günlük yaşamımızda iç içe bulunmamız ve çok sayıda olayına rastlamamız dolayısıyla, patlayıcı katı maddelerden sonra, tehlikeli sayılabilecek ve üzerinde dikkatle durulabilecek önemli bir yanıcı, parlayıcıvepatlayıcı katı madde grubudur. Genellikle karşılaşılan yanıcı katı madde tozları şunlardır; Tekstil tozları, gıda tozları, metal tozları, katı yakıt tozları, ağaç ürünleri tozları, bitkisel tozlar, çeşitli yanıcı kimyasal madde tozları, plastik, lastik ve kauçuk tozları. Yapılan araştırmalarda katı yanıcı madde tozlarının yangın sebepleri açısından önemli bir yüzde teşkil ettiği anlaşılmıştır. Başta metal tozları olmak üzere yukardaki ve diğer tozların yanmasına, parlamasına ve patlamasına neden olan en önemli enerji kaynağı ise elektrik olarak tespit edilmiştir. Bunun haricinde yanıcı tozlar sürtünme, kızışma, ısı, nem, basınç, darbe, statik elektrik ve çıplak ateş gibi başlangıç enerjileriyle barut gibi yanarak oldukça hızlı bir yayılma eğilimi gösterirler. Kısa aralıklarla yapılan periyodik vakumlu temizlikler, bu konunun en sağlıklı mücadelesidir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=