a) IV no'lu Sprinkler-santralındaki, elektrik motorlu pompa karakteristikleri: - Debi : 180 m3 / h - Basınç : 11.0 bar. - Pompa girişinde basınç : 6.0 bar. b) V no'lu sprinkler santralındaki elektrikli pompa karasteristikleri: - Debi : 180m3 / h - Basınç : 1.5 bar. - Pompa girişinde basınç : 5 bar. Her iki santralda ayrıca, içinde 15 m3 su bulunan, toplam hacmi 45 m3 olan, 7.5-8 barda, kopresörlü hava ile sıkıştırılmış, basınçlandırma tankları bulunuyordu. c) VI nol'u sprinkler santralındaki, dizel motorlu pompa karakteristikleri: - Çalışma debisi : 360m3 /h - Maksimum debi : 540 m3 /h - Çalışma basıncı : 1 O.O bar. - Pompa girişindeki basınç : 6.0 bar. Yukarıdaki pompaların suyu ise dizel motorlu bir pomp� tarafından, 1700 m3 'itik ve betonarme olarak yer üstünde inşa edilmiş bir depodan alınarak sağlanıyordu. Bu depoya su, şehir şebekesinden geliyordu. Sistemin tamamındaki sprinkler kafa sayısı 16.5 00 idi ve bu sistem, herbiri NW 1 5O'lik 40 adet alarm valfistasyonuna bölünmüştü. Sprinkler kafaları çoğunluğu 74 °C'de diğerleri 93 °C'açılan tipte kullanılmışlardı. O zamanki, VdS standartlarına göre, 260 m2 lik bir talep alanı için 1000 mm/dak. sprinkler boşaltma debisi alınmıştı. Ancak, Amerikan sigortacılarından gelen bilgilere göre, 462 m2 lik bir alanda 12.5 mm/dak. debi isteniyordu. Daha sonra, depo büyütme işlemleri sırasında yapılan bazı değişiklikleri müteakip, sprinkler sistemi, hem Amerikan sigorta birlikleri ve hem de VdS (Verband der Sachversicherer) Alman sigortalar birliği teknik test büroları tarafından yapılan kontrollarda onaylanmıştı. Diğer Önlemler Kaçış yolları, acil durum çıkışları, şebekeden bağımsız acil durum aydınlatması ve belli yerlerde sigara içme yasağı yangın güvenlik önlemlerini tamamlıyordu. Malzemeler yanıcılıkl arına göre ayrı ayrı depolanmıştır. Örneğin, yüksek raflar ve bloklardan meydana gelen kısımlar özellikle, çelik saçtan yapılmış, yarı mamüllere ayrılırken bu bölümler kısmen korunaklı seperatörlerle bölünmüşlerdi. Buna karşın, plastik, ağaç, karton gibi yanıcı katılar ve sıvılar, ayrı bir yangın bölmesinde depolanmış ve tam korumaya alınmışlardır. Depolanan malzemelerin risk özelliklerine göre sınıflanması, alınan diğer önlemlerin teknik performansını artırıcı yönde olacaktır ve alınan bütün önlemler birbirinin tamamlanması niteliktedir. YANGININ VEHASARIN NEDENLERİ Polis araştırmalarından sonra, açık alevle dikkatsizce çalışma ve sigara içme yangın nedeni olarak bildirilmiştir. Özellikle, yangın başlangıcındaki gelişme anlarında durum ve zaman bildirimlerindeki belirsizlikler bu büyük yangının nedenlerinin kesin saptanmasını olanaksız kılmıştır. Büyük yangınlarda, genelde yangın yerinde bulunanlar, yangınla mücadele, can ve mal kurtarma gibi işlemlere konsantre olduklarından, bu tür belirsiz bildirimler önlenemez olmaktadır. Ancak, bütün olaylar sonradan analiz edildiğinde yangının yayılmasındaki ana nedenler aşağıdaki gibi saptanmıştır. -Yangının başladığı yerde, yangın yükü yüksek malzemeyle dolu metal sepetlerin (mobil raflar) ve sabit rafların çok sıkışık bir düzenle, blok tipi yüksek raflama yapılmıştır. Bu nedenle gerek sprinkler sisteminden boşalan ve gerekse itfaiyenin sıktığı sular, yangının başladığı ve başlangıçta yayıldığı noktalara ulaşılmamıştır. - Depo binasının inşa edildiği yıllarda yapılan sprinkler sistemi böyle bir risk için yeterli görülüyordu, ancak geçen yıllarda otomobil imalatında değişen malzemeler ve şartlar, yangın yükü ile riskini giderek artırmıştı. Örneğin, son 15 yılda otomobillerde kullanılan plastik malzeme 4 kat artmış; dolayısıyla depolarda bulunan plastik malzeme de buna bağlı olarak çoğalmıştı. 1960'larda inşa edilen bu sistem, 1977'deki şartların oldukça gerisinde kalmıştır. - Otomatik olarak harekete geçen, cebri havalandırma sisteminin, esas yangın bölgesinin dışına taşıdığı sıcak gazlar, o bölgelerdeki sprinkleri gereksiz çalıştırmış; esas yangın bölgesinde çalışan sprinkler de kısa bir süre çalışarak, debinin azalmasıyla yetersiz kalmıştır. - 1 litrelik motor yağı kutuları patlayarak başlangıçta yangının yayılmasına katkıda bulunmuşlardı. (162 m2'lik bir alanda depo edilmiş bu yağlar, 55.000 m3 / m2'lik bir yangın yükü meydana getiriyordu.) - Bazı bölümlerdeki çatı konstrüksiyonunun erken çökmesiyle, buralarda bulunan sprinkler boruları, başlangıçta devre dışı kalmışlardı. - Sprinkler pompaları, cebri havalandırma, yangın güvenliği ile ilgili diğer sistemlere ait enerji besleme ve kontrol kabloları, yangına karşı korumalı olmadıklarından bu sistemlerin istenildiği gibi çalışamamasına ve randıman alınmamasına neden olmuşlardı. - Yangın başlangıcında, 4-5 şiddetinde güneydoğu yönünden esen rüzgarlar, çatı yangınlarının yayılmasına neden olmuştur. - 75.000 m2'lik büyük bir alanın yangın duvarlarıyla bölmelenmemiş olması ise bu büyük hasarın en önemli nedenlerinden biri olarak görülmüştür. KAYNAK Henning, P .; The Reconstruction and fire protection of the Central Spare Parts Depot of Fort Company; IFPEI IV Symposium Brunner/Switzerland (1984).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=