Dr. Kazım BECEREN, 1964 yılında Samsun'da doğdu. İlk, orta ve lise eğitimini lamsun'da tamamladı ve 1981 yılında İ.T.Ü Makina fak ültesine girdi. 1985 yılında İ.T.Ü Maki na fakültesini bitirerek aynı yıl İ.T.Ü fen Bilimleri Enstitüsünün Makina Anabilim Dalı Enerji Programında Yüksek lisans öğrenimine baıladı. 1988 yılında Enerji Programına baıladığı öğrenimini tamamlayarak Yüksek lisans derecesi aldı ve 1989 yılında aynı programda baılad ığı doktora çalıımasını 1996 yılında tamamladı. ÖZET Bu çalışmada, yangın merdivenleri yuvalarının basınçlandırılarak dumanın kontrol edilebilmesi için uygulanacak sistemlerin tasarımına etki eden faktörler ve tasarım kriterleri i ncelenmiştir. Basınçlandırma sistemi dizaynında ku llan ılan hesap yöntemlerinden bahsedilmiş vedizayn için önerilerde bulunulmuştur. ABSTRACT inthis study, factors and design criteriawhich effect the design of smoke control system via pressurization of thestai rwell have been investigated. Calculation methods of pressurization systems design have been mentioned and design suggestions have been made. Stairwell Pressurization 1. Giriş Duman kontrolü için kullanılan bir yöntem olan bası nçlandırma sistemlerinin amacı, binadaki insanların bir yangın durumunda binayı güvenli bir şekilde tahliye edebilmelerini ve itfaiye ya da eğitilmiş personelin yangına kolay müdahalesini sağlamaktır. Bazı kaynaklar iki tip basınçlandırma sisteminden bahsetmektedir. Birincisi, binanın tahliyesi için basınçlandırma, ikincisi ise yangınla mücadele için basınçlandırmadır. Basınçlandırma ile duman kontrolü, baca etkisi, rüzgar etkisi ve yangın (sıcaklık) etkisi gibi sebeplerin oluşturduğu kuwetleri yenerek başarılır. Bir binadaki yangın esnasında kaçış yollarının bir parçası olan merdiven yuvaları, bina sakinlerinin binayı tahliyeleri sırasında kullanılabilir durumda olmalıdır. Merdiven yuvası içerisine duman g irişinin önlenmesinin yolu bir üfleme fanı ile dış havanın merdiven yuvası içerisine bas ı lmasıdır ki bu işlem basınçlandırma olarak adlandırılmaktadır. Basınçlandırmanın tarihine çok kısa göz atacak olursak, basınçlandırmanın ilk kullanımı 60 yıl öncesine dayanmaktadır. Basınçlandırma yöntemi, altmış yıl önce odaları toz ve öldürücü mikroplardan korumak ve ameliyathanelerde steril bir ortam sağlamak amacıyla kullanıldı. Duman kontrolü için basınçland ırma sisteminin kullanımı ise 1950'Ii yıllarda İngiltere ve Avustralya da düşünülmüştür [1]. Yangın korunum yöntemi olarak basınçlandırmanın kullanımına izin veren ilk kod 1957 yı lında Avustralya da yayınlandı. 1960 ve 1970'Ii yıllarda İngiltere'de çalışmalara devam edilerek 1978 yılında BS 5588 Part 4 [2] yayı nlanmıştır. Basınçlandımıa fanı Çatı .,.,.,.,-:::::rBc-c~s,..c.l-ı , seviyesı Dış kapı Şekil 1. Tek noktadan iifleıııe ile basınçlandırma 2. Merdiven Yuvaları Basıçlandırma Sistemleri Merdiven yuvaları basınçlandırma sistemlerinin ilkleri, genellikle binaların üstüne yerleştirilen fan ile yapılan tekli üfleme sistemidir (Şekil 1 ). Genellikle denilmesinin sebebi, fanın mutlaka bina üstüne yerleştirme gibi bir zorunluluğu olmamasıdır, fanı binanın alt kısmına yerleştirerek de, alttan üfleme ile de basınçlandı rma yapmak tabii ki mümkündür. Dışarı tahliye kapısının açık tutulduğu tekli üfleme sistemleri ile yapılan testler, üfleme yapılan noktaya yakın bölgelerde merdiven ile kullanım alanı arasındaki basınç farkının kapıların açılmasını engelleyecek seviyede aşırı olduğunu ve uzak noktalarda ise duman girişini engellemede yetersiz kaldığını göstermiştir ki özellikle yüksek binalarda bu durum daha da belirgin olarak hissedilmektedir. Tekli üflemenin olumsuz yanlarını ortadan kaldırmak için çoklu üfleme yöntemi ku llanılmıştır. Çoklu üfleme, fana bağlantılı bir kanal ile merdiven yuvası içerisine, farklı noktalardan açılan menfezlerden havanın üflenmesidir (Şekil 2). Bu yöntemde merdiven yuvası içerisinde çok daha dengeli basınç dağılımları oluştuğu gözlenmektedir. 3. Basınçlandırma Kriterleri Basınçland ırma sistemi ile duman kontrolü için tanımlanan iki temel prensip vardır. Birincisi , eğer ortalama hava hızı yeterli ise hava akışı duman hareketini kontrol edebilir. İkincisi ise bir engelin önündeki basınç farkı da duman hareketini kontrol Çatı sevi;;;ye;;:,s;ı ---t--- Dış kapı Şekil 2. Çok noktadan lifleme ile basınçlandırma Yangın ve Güvenlik m Sayı 71 Mayıs-Haziran 2003
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=