Article basınç farkı en fazla 80 Pa, 30N olduğunda ise bu kompleksin alt katlarındaki büyük 88Pa olabilmektedir. Kapı açmak için, küçük alanlardan geçerken, asansör kuyuları ve çocukların uygulayabileceği kuwetin 29 N olduğu merdiven yuvalarına ulaşana kadar ve bu değerin yaşlı bayanlar için 91 N, sağlıklı seyrelmiş olmasıdır. Otel müşterileri 10-15 erkekler için 200 N olduğu unutulmamalıdır. Üst dakika içinde oteli tahliye etmişler. Kulelerin basınç fark değerleri için çeşitli kodlarda verilen değerler aşağıda özetlenmiştir. ♦ NFPA92A kapı açma kuvveti en fazla 133 N ♦ BS 5588 Par! 4 en fazla 60 Pa ♦ Avustralya Standardı-1688 kapı açma kuvveti en fazla 11 O N ♦ BOCA National Building Code en fazla 87 Pa ♦ New York -Yerel Kanun - No:84 en fazla 100 Pa, kapı açma kuvveti en fazla 11 O N ♦ BYKHY kapı açma kuvveti en fazla 11 O N Basınçlandırmada önemli olan bir başka kriter ise açık kapı sayısıdır ki basınçlandırma için gerekli olan hava debisi üzerine en büyük etki, açık kapı sayısı ve açık kapılardan hava akış hızı olmaktadır. 4. Açık Kapıların Basınçlandırmaya Etkisi Açık kapı sayısının ne olması gerekliğine karar verecek hususlardan birisi tahliye yöntemidir. Örnek vermek gerekirse; kontrol altında tutulamayan, binanın tamamının tahliyesi durumunda ki bu durum kontrolsüz tam tahliye olarak adlandırılabilir, yangın katının kapısı ve dışarıya tahliye kapısı uzun süre açık kalacak, bunun yanında sesli alarmın duyulmasını takiben diğer kapılarda açılacaktır. Kontrollü tahliyede ise yangın katı ve çıkış katı dışında sadece bir kaç kapı kısa bir süre için açılabilir. Açık kapı sayısı üzerine kullanıcı sayısı, bina kullanım amacı, itfaiye müdahalesinin de etkisi bulunmaktadır. Düşük kullanıcı yükü olan oteller ve konutlar, ofisler ile karşılaştırıldığında kapıların otel ve konutlarda daha kısa süreler ile açıldığı görülür. Açık kapıların etkisini daha iyi anlayabilmek için World Trade Center'da Şubat 1993 yıl ında meydana gelen patlamadan bahsedecek olursak, bu patlamada 22 katlı otel ve 110 katl ı ikiz kulelere duman yayılımı olmuş. O gün dış sıcaklık 2°c ve rüzgar hızı 16 km/h'miş. 1000 kişinin üzerinde insan duman teneffüs etmeden dolayı etkilenmiş fakat dumandan kaynaklanan bir ölüm olmamış. Bu duruma iki sebep gösterilmektedir. Birinci sebep yangın boyutunun küçük olması (yaklaşık 25-30 araç yanmış), ikincisi ise duman 7 binadan oluşan üst katlarından tahliyesi ise 1½ -3 saat arasında gerçekleşmiş. Patlama ile birlikte kontrol merkezi yok olmuş, güç kesintisi sebebi ile ışık yetersiz kalmış, duyuru haberleşme sistemi çalışmamış. Ancak acil durum personelinin yönlendirilmesi ile insanların tahliyesi gerçekleşebilmiş ama bu tahliye kontrolsüz bir tahliye olduğundan merdivenler insanlar ile dolmuş ve insanlar merdivene girebilmek için katlarda sıra beklemeye başlamış, tabii bu durumda merdiven kapıları açık kaldığı için katlara çeşitli düşey sızıntı yolları ile ulaşan duman da merdiven yuvaları içerisine girmiş. Daha da kötüsü dışarıya tahliyesi lobiye açılarak gerçekleştirilen merdiven kapısı itfaiyecilerin merdivene girişi ve insanların tahliyesi için sürekli olarak açık kaldığından, zemin kat lobiye gelen dumanda merdiven yuvası içerisine girmiş. Merdivenin basınçlandırma sistemi olmasına rağmen, çok sayıda kapının açık kalması merdiven içerisinde oldukça fazla basınç kaybına sebep olmuş. Doğu tarafta yer alan ve doğrudan bina dışına tahliyeyi gerçekleştiren merdivende böyle bir sorun yaşanmamış [7]. Açıkça şunu belirtmek gerekir, kontrolsüz tahliye sıras ı nda ne kadar basınçlandırma yaparsanız yapın, aynı anda kapıların tamamına yakını açılırsa sistem çöker, hele hele bir de merdivenlerin dışarıya tahliyesi bina içerisinden geçilerek yapılırsa bunun olumsuz etkisi daha da fazla hissedilir. Basınçlandırma sistemi dizaynında açık kapı sayısı ile ilgili olarak kodlarda verilen değerler ise; ♦ Avustralya Standardı -1688 iki iç kapı + dış kapı ♦ Singapur iki iç kapı+ dış kapı ♦ Kanada (1990) üç iç kapı+ dış kapı ♦ BS 5588 - Part 4 (1978) bir iç kapı+ dış kapı ♦ BS 5588 - Par! 5 yangın katı kapısı+asansörkapısı+dış kapı ♦ BYKHY bir iç kapı+dış kapı Yangın ve Güvenlik m Sayı 71 Mayıs-Haziran 2003 Kule 1 Şekil 4. World Trade Center 'da patlama. Kule 2 Açık kapılardan duman girişi nasıl önleneceği konusuna gelirsek, kapalı kapılar arkasında basınç farkları yaratarak duman girişinin önüne geçilebileceği az önceki bölümde belirtildi. Fakat, binanın tahliyesi ve yangına müdahale sırasında merdiven kapıları açılır. Bu durum etkin basınçlandırmada kayıplara sebep olur ve merdiven yuvası içerisine duman girişine izin verir. Yangın katında açık olan merdiven kapısından merdivene dumanın geri akışını önlemek için yeterli hava hızları sağlanarak bir dizayna gidilir. Çeşitli kodlarda istenen hız değerleri aşağıda belirtilmiştir. ♦ Avustralya Standardı -1688 1,00 m/s (üç kapı açıkken) ♦ NewYork Yerel Kod No:84 2,00 m/s (üç kapı açıkken) ♦ Singapur 1,00 m/s ♦ BS 5588 - Par! 4 0,75 m/s (binanın tahliyesi) ♦ BS 5588 - Par! 5 2,00 mis (yangınla mücadele) ♦ BYKHY 1,00 mis (kapının tam açık olması hali için) -
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=