kontrol, merdiven yuvaları içerisine yerleştirilen ve merdiven yuvası ile kullanım mahali arasındaki basınç farkını ölçen statik basınç sensörleri ile sağlanmaktadır. Değişken devirli fan kullan ılması durumunda dikkat edilmesi gereken husus, fan basma yüksekliği değerinin hızın karesi ile değiştiğinin göz önünde bulundurulmasıdır. Eğer fan hızı yarı yarıya düşerse basıncı 4 kere azalacaktır. Sistem kanal dirençlerini yenmek için seçilen fan basma yüksekliği, düşük devirde kanal dirençlerini yenmede yetersiz kalabilir. Geri besleme kontrollü değişken debili aşırı basınç önleme sisteminde ister by-pass fanlı ister değişken devirli fan sistemi olsun ilk kapı açıldığı zaman basınç farkında ani bir düşüş yaşanır, geri besleme kontrolü ile üflenen hava miktarı arttırılır ama, basınç farkının ilk haline gelmesi için geçecek zaman yaklaşık 1 O dakikayı bulabilir. Bu duruma sistemin tepki vermesindeki gecikme, kapı kapandığı zaman da aşırı basınca sebep olur ki yapılan bir test sırasında, by-pass fanlı sistem için bu basınç farkı 365 Pa ve değişken devirli fan sistemi için 180 Pa değerine çıkmıştır. 6. Basınçlandırma Sistemlerinin Hesabı Basınçlandırma sistemlerinin hesaplamasında çeşitli yöntemler kullan ılmaktad ı r. Basit yöntemlerin yanı sıra çok karmaşık yöntemler de mevcuttur. Gerekli hava miktarı ve basınç seviyesi tahmini için bilgisayar programları geliştirilmiştir. Bu programlardan NBS/ASHRAE modeli (Klote ve Forthergill-1983 tarafından geliştirilen) kolay ulaşı labilir ve dünyanın her tarafında kullanılandır. Aşağıda hesaplama için çeşitli kodlar tarafından kullanılan bağıntılar yer almaktadır. ♦ New York -Yerel Kanun -No:84 (5) Q (ın3/s)= 11 ,33 + kapı sayısı x 0,094 ♦ Kanada Bina Kodu Q (ın3/s )=4,72 + kapı sayısı x 0,094 (6) ♦ BS 5588 üç adet iç kapı ve dışarı tahliye kapısı açı kken ortalama 0,75m/s hız alınarak bulunan değere kapalı kapılardan olan sızıntılar eklenerek basınçlandırma havası hesaplanır. Article Hobson ve Stewart bağıntısı Q (m3/s)=0,827 x AE x t.P11 " AE :sızıntı alanı (m2 ) 6P :basınç farkı (Pa) n :sızıntı faktörü büyük sızıntı alanı için n=2,0 küçük sızıntı alanı için n=1,6 (7) Aslında basınçlandırma sistemi dizaynı bina içerisindeki hava hareketleri ile doğrudan ilgilidir, bunun için dizayn yapı lırken binadaki yatay ve düşey sızıntı yollarının değerlendirilmesi yanı sıra bina içinde merdivenin konumu, iç ve dış hava sıcaklıkları, basınç profili gibi etkilerin de göz önünde bulundurulması gerekir. Bu etkilerin tamamını göz önüne alabilmek için ayrıntılı analiz yapılması gerekmektedir. T Soğuk T Sıcak - 4 Eğer bina içerisinde, katlar arası düşey sızıntı söz konusu değilse, baca etkisi Şekil 7'de görüldüğü gibi olmaktad ır. Bu durumda, kat içerisindeki basınç profilleri hemen hemen aynı olup katların birbirlerine etkisi yoktur. Ama gerçek binalarda düşey sızıntılar da mevcuttur. Düşey sızıntıların mevcut olduğu bir bina için baca etkisi ise Şekil S'de görüldüğü gibidir. Ayrın tıl ı analizden amaç bina içerisindeki tüm ( düşey, yatay) sızıntı alanları dikkate alarak duman hareketlerine engel olacak bir düzenleme yapmaktır. Yüksek binalarda duman hareketi, esas olarak sıcak gazların kaldırma kuvveti etkisi ve iç-dış sıcaklık farkının yarattığ ı baca etkisi sebebiyle olur. Bu kuwetler genellikle dumanı merdiven yuvaları, asansör kuyuları ve şaftların içine doğru sürükler. Bu şaftlardaki düşey hareket üst katlara dumanın yayılmasına sebep olur. Katlar arası 1 - - - Nötral baslllç seviyesi Mutlak baSlllÇ Şekil 7. Katlar arasında sızıntı olmaması dııruııııında baca etkisi. -~t~ S•~l~ 4 ;;; S< 3 2 }t-r ~ - Şekil 8. Düşey sızıntılı halde baca etkisi. P dış , Kat ile şaft aras basınç farkı Mut lak basınç Yangın ve Güvenlik m Sayı 71 Mayıs-Haziran 2003
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=