Basınçlı hacim (9a) paralel yollar Şekil 9. Sızıntı Yolları. Ayrıntılı analiz için kullanılan, hava sızıntı yolları ile ilgili aşağıda verilen şekil ve bağıntılardan yararlanılabilir. Paralel yollar için efektif akış alanı; n Ae= L, Ai (8) i=1 Seri yollar için efektif akış alanı; [ n 1 l -1,2 I.-2 i=1 Al (9) Sızıntı yolları boyunca akan debi (10) Yine ayrıntılı analiz için kullanılan fakat, burada detaylarına girilmeyecek olan bağıntılardan bir kaçı da aşağıdaki gibi ifade edilebilmektedir. Q = CA 26 Pso [ l -1/2 so so -p- (11) (12) Article ... A, Q, A, _ ~Q, 1' A, ~ L__J 'L_ Basınçlı hacim A, ~ (9b) seri yollar Merdivenden bina yoluyla dışarıya akan hava m iktarının, merdivenden bina içerisine ve merdivenden doğrudan dışarıya hava akış miktarlarını hesaplamada yukarıdaki bağıntılar kullanılabilmektedir. Tabii bina içerisinde farklı kompartımanlar ve katlar arası akışlar da düşünüldüğünde bu hesapları el ile yapma imkanı ortadan kalkmakta ve hesaplamalar için bilgisayar programları kullanmak zaruri hale gel7.Sonuç Çok sayıda faktöre bağlı olan merdiven yuvaları basınçlandırma sistemlerinin yapılardaki yangın durumunda güvenli bir şekilde kullanılabilmeleri için dikkatli bir analiz yapılması gerekmektedir. Basınçland ı rma sistemi dizaynı ile ilgili hususlardan bazıları aşağıdaki şekilde özetlenebilir. Kış şartları için, açık kapıların en üst katlarda seçilmesi en kritik durumdur. • Tekli üflemede, üfleme noktası dış kapıdan ne kadar uzak ise gerekli basınçlandırma hava debisi de o kadar azalır. Fakat, dış kapıya yakın noktadan yapı lan üfleme merdiven içerisinde daha dengeli bir basınç dağılımı oluşturur. • Çoklu üfleme gerekiyorsa, üfleme en fazla 3 katta bir yapılmalıdır. • Çoklu üfleme, tekli üflemeye göre her zaman merdiven içerisinde daha dengeli bir basınç dağılımı oluşturur. mektedir. • Hesaplamalar yapılırken açık kapılardan Bu şekilde yapılan analiz neticesinde her akış hızı olarak kapı alanının yarısı için 2 bir katta merdiven ile kullanım mahali mis hız alınması önerilir. arasındaki basınç farkını hesaplamak ve merdiven yuvası içerisine basılan havanın ne kadarı hangi kattan dışarıya ulaştığının hesabını yapmak mümkün olmaktadır. İç ve dış sıcaklık farkının basınçlandırma sistemleri dizaynını etkilediğinden daha önce bahsetmiştik. Ayrıntılı analiz yöntemi kullan ı larak bu etkinin Türkiye genelinde bir değerlendirilmesi yapıldığı nda, bütün özellikleri aynı olan bir bina için, bazı kentlerde yaz iklim koşullarına göre dizayn yapmak gerekse bile çoğu kentte kış iklim koşulları kritik durumu yaratmaktadır. Örnek vermek gerekirse Antalya, Diyarbakır gibi illerde basınçlandırma sistem dizaynı yapılırken ters baca etkisi değerlendirmeye katılmalıd ır. Bu gibi iklim koşulları için ters baca etkisi durumunda basınçlandırma sistemi için gerek duyulan debi miktarı daha fazla olabilmektedir. Yangın ve Güvenlik m Sayı 71 Mayıs-Haziran 2003 • Kapı sızıntı alanı ise 0,01 m2 ile 0,04m2 arasında değişebilir. • Hesaplamalarda en az 2 iç kapı ve dış kapının açık olacağı düşünülmelidir. Kaynaklar 1. Smoke Conırol By Pressıırizatioıı - Basics 2. BS 5588, Par/ 4: 1998 "Smoke control in protecıed escape routes using pressurization" 3. NFPA 92 A "RecomendedPracticefor SmokeControl Sysıems" 4. "Binaların Yangından Korunması Hakkında Yöııeııııelik", 12.06.2002-2002/4390. 5. J.H., Klote aııd J.A., Milke "Desigıı of Sıııoke Maııagemeııt Systeıns" ASHRAE, 1992. 6. G. T Taıııııra, "Smoke Movemeııt and Coııtrol fıı Higlı Rise Buildiııgs", NFPA, 1994. 7. W.K. Clıow, "Field Tesis ona Staircase Pressurization Systeııı fnstalled in a Coııııııercial Building" 0
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=