iletmemesi nedeniyle tercih edilen bir çatı malzemesidir. Kolay tutuşabilen bir malzeme deği ldir. Ancak; yangın esnasında sirayetinin çok çabuk olmasından dolayı söndürülmesi zor olan bir yapı malzemesidir. Çatılarda kiriş ve diğer çatı elemanları 20-30 dakikalık yangın tesirinden sonra çökmeye neden olacak kadar zayıflayabilir. Ahşap esaslı levhalar, En 12871, TS EN 12871 ve ENV 12872 normlarına uygun olmalıdır. 2.2.Metal Çatılar Çatılarda kullanılan metal malzeme, inşaat sektörünün hemen her biriminde kullanıcısına özel avantajlar yaratmaktad ır. Deforme olsa da kırılmayan bir malzemedir. Doğru projelendirilmiş çelik yapıda çökme riski azdır. Demir, 900 °C de direncini tamamen kaybeder ve 1100 °C den sonra erimeye başlar. Anlaşıldığı gibi demir, ısı yükseldikçe sağlamlığını kaybeder. Öyle ki 350 °C de2/3, 500°C de 1/2 ve 700°C de 1/5 dayan1-Yastık 8 2-Mertek 2----t!+l-;ıl; 3-Çatı Kaplamas1 (Kiremit vs) 4-Baca 5-Alın Tahtası • -~ 6-Çatı Yalıtım Malze ,· '~i' 7-Aşık 8-Mahya Article ma gücü kalır. Çelik, 1100 °C de direncini tamamen yitirir ve 1300 °C de erir. 2.3.Beton Çatılar Çatı malzeme~ olarak kullanılan beton yanmayan malzemeler sınıfına girer. 750 °C sıcaklıklarda önemli bir ısı enerjisi açığa çıkmakta, yanma belirtisi olmamaktadır. Ancak yangında meydana gelen yüksek ısıların etkisi altında dayanım, ebat ve şekil değişiklikleri gösterebilir. Bu da betonun katkı maddesine, binanın yaşına, yalıtıma vs. bağlıdır. Beton çatıların yıkılmalarının ana nedeni betonun dıştaki ısısının hızla içeri girmesi ve farklı genleşmeleridir. 3-ÇATI ELEMANLAR! VE YANGIN İLİŞKİLERİ NELERDİR? Günümüzde sanayi yapılarında sandviç panel, galvanizli ve boyalı galvanizli saç, polyester levha, alüminyum trapez levha, süperli! (çi-mento esaslı levha)ondüline levhalar kullanılmaktadır. Konutlarda ise kiremit (TS EN 1304) ve shingle, toprak kiremit ondüline alaturka kullanılır. Çatılarda kullanılan levhaların kolay ve hızlı yanıcı malzemelerden olması nedeniyle, muhtemel bir yangın çok hızlı bir şekilde yayılması ile yangının büyümesine neden olmaktadır. Ayrıca yanma sonucu açığa çıkan zehirli gazlar da yangına müdahaleyi zorlaştırmaktadır. 3.1.Çatı Elemanları Çatı elemanları çatı kaplamaları (Kiremit, Metal kaplama, oluklu galvanize saç levha, bitümlü veya katranlı katran, galvanize trapez levha, alüminyum levhalar, oluklu çimentolu asbest levhalar, bimsbeton levhalar, Ytong çatı plakaları , Cam yüzeyler, Plastik levhalar), Yangın duvarları, Mertekler, Aşıklar, Çatı makasları ve bağlantılardan oluşmaktadır. Çatıların taşıyıcı sistem ve elemanlarının, gerek bir bütün olarak, gerekse her bir elemanıyla, bir yangında insanların tahliyesi ya da söndürme süresinde korunmaları için yeterli bir zaman boyunca stabil kalmalarını sağlayacak şekilde hesaplanarak boyutlandırılması gerekmektedir. Çatıların oturdukları döşemeler yatay yangın bölmesi niteliğinde bulunmalıdır. Bitişik nizam yapılarda, çatılarda çatı örtüsü (üst izolasyon) olarak B2 ve B3 sınıfı malzemeler kullanılması yasaktır. Düşey yangın bölmeleri ve yangın duvarları boyut ve nitelikleri ile çatı düzlemini en az 60 cm aşacak şekilde yapılmalıdır. 3.1.1.Çatı kaplamaları (Örtüleri) Çatı kaplamaları TS 12116'da belirtildiği gibi kıvılcım ve ışıma yoluyla oluşan sıcaklığa dayanıklı malzemeden yapılmış ve yangına dayanıklılık sınıfı F30 (TS 1263) olmalıdır. Bitişik nizam yapılarda, çatıların kaplaması yanıcı malzeme ile olmamalıdır. Çatıların oturduğu döşemeler yatay yangın bölmesi niteliğinde olup en az 60 dakika yangına dayanıklı yapılmalıdır. 3.1.1.1.Kiremit Kiremit; pişmiş kilden üretilen ve çatıyı her türlü fiziksel çevre etkilerinden koruyan, çatı örtülerinin genel adıdır. Kiremitler ahşap kaplama tahtaları veya latalar üzerine döşenir, bunlar-da ahşap merteklere çivilenir. Çelik mertek kullanılması halinde kiremitler, bunların üzerine kaynaklanan korniyer latalar üzerine döşenebi lir. KiremitlerTS EN 1304'e uygun imal edilmelidirler. 3.1.1.2.Metal Kaplama Metal kaplamalar kiremit görünümlü, alüminyum, saç, renkli, estetik ve uzun ömürlüdür. Teknik özellikleri ve aksesuar zenginliği ile tasarım ve uygulamada çeşitlilik sağlar. Süratli ve kolay montajı ile ekonomiktir. 3.1.1.3.Mineral Yün İzolasyonlu Çatı Kaplamaları Yüksek yangın güvenliği istenilen yapılarda veya yanıcı, parlayıcı maddelerin depolandığı yerlerde tercih edilen yün izolasyonlu paneller, metal dış kabuk ve dolgu olarak kullanılan A yanmazlık sınıfı mineral yün (taş yünü veya cam yünü) izolasyon tabakası sayesinde yangına dayanıkl ı kompozit bir sistem elde edilmiştir. Yangın emniyetinin yanı sıra, yüksek ses ve ısı izolasyonu da sağlayan paneller, çevreye zararlı madde içermemektedir. Mineral yün dolgu, tam otomatik üretim tesisinde dilimlenerek, lifleri panel yüzeyine dik hale getirilmekte, böylece panelin basınca karşı dayanıklılığı arttırılmaktadır. Hadvelerin içini de dolduracak şekilde dilimlenen lifler, panelin içine birbirine göre şaşırtılmış eklerle otomatik olarak yerleştirilmektedir. Taş yünü çatı levhaları, (yüzeydeki bitüm hariç) 750 °C'ye kadar sıcaklıklardan etkilenmez. 3.1.1.4.Poliüretan İzolasyonlu Çatı Kaplamaları Poliüretan izolasyonlu paneller, form verilmiş boyalı veya boyasız iki yüzey arasına, çeşitli kalın lıklarda , B2 sınıfı yanmazlıkta rijit poliüretan sert köpük enjekte edilmiş kompozit ürünlerdir. Poliüretan lı panellerde kullanılan alt ve üst yüzey, ürünün tipine göre alüminyum, galvaniz sac, kraft kağıdı veya PVC membran olabilmektedir. Pentan gazı ile aktive edildiğinden çevre dostu ürünlerdir. Poliüretan, ısı izolasyon malzemeleri arasında en iyi ısı iletkenlik katsayısı değerine sahiptir. Trapezlendirilmiş metal yüzeyler sayesinde yüksek yük taşıma kapasitesine sahip poliüretan izolasyonlu paneller, hafif oldukları için taşıyıcı sistemden; süratli montajı sayesinde de işçilik ve zamandan tasarruf sağlarlar. 3.1.1.5.Plastik ve Cam Çatı Kaplamaları • Shingle: (TS EN 544) APP (Atactic Polypropyln) katkılı modifıye edilmiş bitümlü, 125 gr/m2 fıbrocam taşıyıcılı, üst yüzeyi renkli mineral granülleri ile lamine edilmiş yapışkanlı bir çatı kaplama malzemesidir.Kısacası petrol türevi asfalt ürünü olan ve yanıcılık özelliğinden kaygı duyulan shingle çatı örtüsünün, yanıcılık sınıflandırması hususunda Avrupa'da değerlendirilemediği veya tartışmaların devam ettiği söylenmektedir. Çatıda shigle direkt uygulanabilmekle beraber, daha çok tek başına da uygulanabilen modelleri olan, polimer Yangın ve Güvenlik il Sayı 72 Temmuz- Ağustos 2003 ------------
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=