süresinin 1 O dakikanın altına düştüğünü, kirişlerin yangınadirencinin de 10 dakikanın altına indiğini hesaba katarsak, bina neredeyse beklenen sürenin yarısı gibi kısa bir zaman içinde yıkılacaktır. Yapı malzemelerinin BS 476 testinden geçtiği zamanlara kıyasla günümüzde çıkan yangınların eskiden çıkan yangınların sıcaklığını kat kat aştığı da göz önünde bulundurulması gereken bir başka husustur. Bu tür konularla ilgili olarak pek çok araştırmacı odadaki zeminin bütün oluşunu gömme spotların kolayca uyum sağlayacağı bir durum olarak kabul etmektedir. Tadilat geçirmiş bir zeminin bütünlüğünü koruma koşulunun sadece 15 dakika civarında olduğu ise bilinmektedir. Oysa biraz da olsa sızdıran, yivli tahtalarla kaplı sıradan bir zemini bulunan, gömme spotların yerleştirildiği bir mekanda aynı korunma seviyesi zaten sağlanabilmektedir. 30 dakikalık yük taşıma kapasitesinin 15 dakikaya düşebileceği gerçeği de bahsettiğimiz bu iki yeni büyük sorundan biridir. iki katlı bir meskeni örnek verecek olursak, yük taşıma kapasitesinin 1 5/20 dakikaya düşmesi pek fazla önem taşımıyor olabilir. Ancak kent içindeki üç katlı bir evde yaşanacak sorunlar ciddiyet kazanabilir. Zira en üst katta bulunan kişilerin pencereden kaçabilmesi kulağa pek çekici gelmeyen bir çözüm olacaktır. En yüksek riski taşıyan bir saatlik dirence sahip katların yangına karşı göstereceği performans sorunun temelini oluşturmaktadır. Bir saatlik modern bir yapıda bulunan yangın direnci en az %75, en fazla %80 olan bir bina katında bu seviye tavan kaplamalarıyla elde edilebilmektedir. Aynı şekilde böyle bir durumda temel riski oluşturan yük taşıma kapasitesi ya da binanın tamamen çökmesi riskidir, alevlerin üst kata 30 ile 60 dakika arasında değişen bir süre içinde ulaşması riski değildir. Yangına dirençli olmayan gömme spotlar ise yine de kablo müdahalesi bulunan çift katlı alçıpan tavana yangından yaklaşık 1 O dakikalık bir korunma sağlayabilir, alçıpan tavanın tek katlı olması da muhtemeldir. Yani yangının kirişlere ulaşması beklenenden daha da erken gerçekleşebilir. Potansiyel de olsa böylesine korkunç sonuçlar doğurabilecekken gömme spotların ülkenin her yerinde tüm aydınlatma cihazı ve yapı malzemeleri satan dükkanlarda, yangın direncindeki değişikliklere etkileri hususunda hiç bir uyarı yapılmadan satılmasına, daha da kötüsü bu aydınlatma cihazlarının kurulum ve tesisini konuda eğitim almamış, yetkili olmayan kişilerin yapmasına izin verilmesi şaşkınlık vericidir. insanın evi kalesidir, deyişinden hareketleev sahibi olan herkesin kendi mülkünü istediği gibi yok etme hakkına elbette sahiptir ama işin içine büyük kentlerdeki apartman daireleri, yangına karşı direncin en düşük olduğu uyku sırasında hayatı tehlikeye atılan başka aileler de girince bu durum kabul edilemez bir hal almaktadır. Yangın ve Güvenlik ım Sayı 74 Ekim 2003 A dm/atına Sistemleri Lighting Systeıns Yapıldıkları malzemenin cinsi, tesis edilecekleri binada kullanılan malzeme türü ve tesisat yöntemine bağlı olarak tavanın bütünlüğüne pek az müdahale eden gömme spotları satın almak mümkün olmalıdır. Bu tür gömme spotların satışında çok azbirkısıtlama getirilmesi yeterli olacaktır. Yangın performansına doğrudan yardımcı olmayacak nitelikteki gömme spotlar ise yapılan testler de bu durumu onayladığı sürece, spotların monte edildikleri tahtanın sağladığı korumayı eski haline döndürebilecek parçalardan oluşan birsetle berabersatışa sunulma!ıdır. Yanında satışa sunulacak malzemeler yani ış bir yöntem uygulanarak test edilmiş bir aydınlatma tertibat kapağı da olabilir (asma tavanların çelik putrelleri sarmak yerine bu tip yapı unsurlarına sağlayabilecekleri korunmayı değerlendiren yangın direnç testi olan BS 476: Bölüm 23: 1987 dışındakiler kast edilmektedir), ya da bazı durumlarda kaplamaların oldukları hallerinden başka bir şekle dönüşmesini engelleyebilecek, tutuşmaz veya şişip kabaran türden bir malzeme seti de olabilir. Eğer bu basit kontrol önlemi uygulanmaya başlamazsa, o zaman coşkulu amatörlerin tavanda "rastgele" delikler açmasını engelleyebilmek amacıyla, ciddi bir girişimde bulunmalı apartman dairelerindeki bölmelerde tavan seviyesine ince bir metal zar yerleştirilmesi için gerekli işlemlere başlamalıdır. Elbette böyle bir malzemenin eklenmesiyle maliyetler çok fazla oranda artacak, pratiklik kısıtlanacak ve çok sert önlemler alınması gerekecektir. Hergeçen gün yangın güvenlik izleme işleminin riske dayalı sistemler üzerinden yapılmaya başlandığı şu sıralarda, gerçekleştirilmekte olan yangın güvenlik reformlarıyla birlikte risk analizi yapan kişiler artık yapılardaki yangından ayırmaya yönelik unsurların mekan kullanımını nezaman engelleyebileceğini belirleyebilmektedir. Bu durum özellikle perakendeveev içi kullanımda önem kazanmaktadır; örneğin dükkanların üstünde yer alan daireler gibi. Aynı zamanda da pratik uygulama olanağı sunar çünkü en azından riskin ortaya çıktığı ticari bileşken devam etmekte olan risk analizi yüzünden değişmek zorunda kalacaktır. Eğer analizi yapan kişi bu tür spotların kullanımı yüzünden doğabilecekrisklerkonusunda insanları uyarmadıysa, bir yangın çıkması durumunda beklenenden daha erken bir zamanda çökecek bir katın sebep olabileceği insan kaybı ya da yaralıları savunmak da pek güç olacaktır. .-zt,
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=