değildir. Doğal taşlar yangın durumunda çok olumsuz davranır. Serttir, yüksek basınç mukavemetine sahiptirve ısı iletim katsayısı düşüktür. ısınan taşların içinde bulunan kuvarz kristalleri diğer parçalar özellikle ani soğumalarda maddenin değişikliğine yol açar. Granit soğutma suyu ile karşılaştığında cam gibi çatlar. Tuğla ve birket gibi suni taş olarak isimlendirilen yapı malzemelerinin yangına karşı direnci daha iyidir. Bu malzemeler yapı malzemesi olarak kullanılmadan önce ısı altında kaldıklarından ısıya karşı mukavemetlidir. 1.2. Yapı Türleri Genel olarak kullanılan dört ayrı yapı türü vardır. Bunlar: a) Ahşap Yapılar: Kulübe, blok binalar ve yazlık ağaç yapı türünün kullanıldığı yapılardır ve genellikle birveya iki katlı olarak yapıldığı için çökme tehlikesi azdır. b) Bağdadi Yapılar: Şehirlerde ve taşrada üç ile dört kat yüksekliğindeki bu binalara sık rastlanır. Çökme tehlikesi çok yüksektir. c) Yığma Yapılar: Yığma yapı türleri eskiden sıkça kullanılmıştır. Bu yapıların özellikleri, duvarlarının ateşe dayanıklı tuğladan tavan, döşeme, merdiven ve çatısının ağaçtan yapılmış olmasıdır. Çökme tehlikesi çok fazladır. d) Kagir Yapılar: Bu tip binalarda duvarlar tuğla veya betondan, tavanlar ise çelik veya çelik betondan yapılmıştır. Bazı binalarda çatılar dahi çelik veya çelik beton konstrüksiyon ile yapılmıştır. 1 .3 Yapı Bileşenlerinin Zorlamaları Yapı bileşenlerinin önemli zorlama noktalarını çekme, basma ve eğilmedir. Binalarla eğme kuvveti çok kötü sonuçlar doğurabilir. 2. Çökme Kazanlarının Sebepleri 2.1. Taşıma Gücünün Zayıflaması Çökme tehlikelerinin başlıca sebebi; sıcaklıktan dolayı yapı malzemelerini taşıma güçlerinin zayıflamasıdır. a) Ağacın Yanması : Ağaçtan yapılmış yapı malzemeleri yanmalarından dolayı, taşıma gücünü tehlikeli şekilde kaybeder. Bunu özellikle çatılarda görürüz. Söndürme işleminde ilk başta bağlama noktalarına dikkat edilmelidir. Bu bağlantılar yanarsa çökme tehlikesi ile karşı karşıya kalınır. Bağdadi yapı şekilleri özel çökme tehlikeleri gösterir. Bağlantıların ek yerlerinden duman veya kararma görüldüğü anda hatta mekanik ayırmalarda dahi çökme tehlikesi görülebilir. Bu arada, çok katlı bağdadi yapı ve çatıların her zaman dışarı doğru itildiği hesaba katılmalıdır. Hol ve benzeri yerlerde ağırlığı azaltmak için çatılarda ağaç bağlantıları kullanılabilir. Bu bağlantılar ateşe büyük yüzeyler yaratan düz ve dikey duran kalaslardan yapılır. Bu ağaç bağlantılar, ateşe karşı dayanıklı boyalarla boyanmamışlarsa büyük çökme tehlikesi yaratır. b) Çelik Yapılarda Taşıma Gücü Kaybı: Çelik mesneti, kiriş ve çelik destekler gibi çelik yapı maddeleri ısınmadan dolayı taşıma gücü kaybeder. Destekler çok yük taşıyan yapı bölümleridir. Bir desteğin kırılması bütün binanın çökmesi demektir. Destekler, genellikle her taraftan ısı tesirine açık oldukları için, çökme olasılığı çok yüksektir. Bu yüzden destekler ateşe karşı çok dayanıklı olmalıdır. Yangın ve Güvenlik m Sayı 76 Ocak-Şubat 2004
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=