normal görme yetisine sahip ve görme özürlü insanlar üzerinde nasıl farklı etkilerde bulunacağı ilk kez saptanmış oldu. Yaratıcı bir deneysel yöntem benimsenerek EEWPS'nin tam anlamıyla değerlendirilebilmesine olanak tanındı. Teste katılan kişilerin güvenliği için zehirli olmayan, fiziksel özellikler açısından standarda yakın ve diğer testlerde kullanılan tipteki dumana yakın bir duman kullanıldı. lngiltere Standartları BS 5266, Acil Durum ışıklandırması maddesinde halen yer alan öneriler dumanın var olmadığı koşullarda normal görüş yetisine sahip insanların gösterdiği performansın ölçüldüğü araştırmalara dayanmaktadır. BS 5266 Kısım 1, 2 ve 7 ise, iç mekanlarda yukarılara yerleştirilen acil durum aydınlatmasını ve bu çalışmada incelenenlere benzer yön bulma sistemleri hakkındadır. Yeni yapılan çalışma dokuz EEWPS aşamasından oluşmaktaydı. Yapılan araştırmadan elde edilen sonuçlar farklı sistemler ve teknolojilerin gösterdiği performanslararasında karşılaştırma yapılabilmesine ve bu tip acil durumlarda normal görüş yetisine sahip insanlarla görme özürlü insanlar için geçerli olması gereken standartların gözden geçirilebilmesi için geçerli verilerin toplanmasına fırsattanımıştır. Bu hususun tüm bina kullanıcıları için oldukça fazla önem taşıyan bir konu olduğu su götürmez bir gerçektir. Yapılan çalışmanın vardığı sonuçlar arasında en önemlisi, tüm sistemler arasında görme özürlülere en az güven telkin eden, diğer sistemlere göre çok daha az etkili olduğu belirlenen sistemin her yerde kullanılmakta olan iç mekanlarda yukarılara yerleştirilen acil durum ışıklandırması olduğu saptandı. Elektro-ışılışıyıcı dokunma duyusuna yönelik duvar sistemlerinin en fazla güvenilirlik taşıyan sistem olduğu, diğer sistemlerden çok daha iyi görüldüğü de elde edilen sonuçlar arasında yer alıyor. Bu sistemin alışılagelen iç mekanlarda yukarılara yerleştirilen acil durum ışıklandırma sistemlerine 17 • kıyasla tahliye hızını %41.5 oranında artırdığı da altı çizilmesi gereken bir başka bulgu olarak karşımıza çıkıyor. Karar verme noktası göstergeleri Tam teşekküllü bir duvar sisteminin yerine, kararverme noktası gösterge sistemleri (DPC) de süpürgelik hizasında yerleştirilecek sistemlerden ötürü estetikten ve pratiklikten uzak uygulama yapıldığı hissini ortadan kaldıracak yararlı sistemlerdir. Söz konusu karar verme noktası gösterge sistemleri dokunma duyusuna yönelik kapı plakalarıdır. Silinerek temizlenebilen, sert polikarbonat malzemeden yapılan bu kapı plakası farklı bilgiler içeren ve dokunmayla hissedilebilen iki tür desene sahiptir. Plakanın yukarı kısmında yer alan küreli kabartmalar acil bir durum söz konusu olduğunda, o kapının birodadanyada birbinadan çıkış için kullanılabileceği anlamına gelmektedir. isteğe bağlı olarak plakanın alt kısmına yerleştirilen ve dokunularak da hissedilebilecek diğer desen ise kullanıcılara kapıdan çıktıktan sonar hangi yöne doğru gitmeleri gerektiği konusunda bilgi vermekte, yangın çıkış işaretlerini görmemek gibi bir olasılığı da ortadan kaldırmaktadır. Kapılara yerleştirilen bu plakalar ayrıca karanlıkta ışıksal ışılışıma ile çalışan arka taraftaki bir aydınlatma birimiyle ışıklandırılmıştır. Bu aydınlatma birimi gündüz görünmez ama karanlıkta rahatlıkla fark edilir niteliktedir ve dokunmaya yönelik kabartma desene ek olarak acil çıkış kapısını belirlemede yardımcı 16 15 14a 14 1�b Yangın ve Güvenlik m Sayı 77 Mart 2004 olur. Bu ürün görme özürlü pek çok insana sadece acil durum anlarında değil, her gün yönünü bulmaya çalışan herkese yardımcı olacaktır. Ürünün arkasında yatan kavram basit ama etkilidir. Plakalar çıkış ve tahliye rotasının bir parçası olan kapılara monte edilmektedir. Acil durum söz konusu olduğunda, bir odada bulunan kişilerin vermesi gereken ilk karar hangi kapıdan koridora çıkılacağı konusunda verilecek karar olacaktır. Aşağıda yeralan planı kullanarak acil durum anında C14 nolu odada bulunan kişilerin 14 nolu kapıyı kullanarak odadan çıkmaları, sola dönerek en yakında yer alan 21 nolu yangın çıkış kapısına yönelmeleri gerekmektedir. Bu örnekte olduğu gibi acil çıkış kapısına doğru iler l erken insanların karşısına yönlerini şaşırtabilecek başka kapılar da çıkmaktadır. 14a no'lu banyoya açılan kapı ve 14b no'lu gradroba açılan kapı da aynı mekandadır. C14 nolu odanın ana çıkış kapısının iç kısmına yerleştirilecek olan kabartmalı bir plaka sayesinde oda sakin/leri dokunarak odadan çıkmak için hangi kapının doğru çıkış kapısı olduğunu saptayabileceklerdir. Ayrıca odada bulunanlar kapıya yerleştirlen plakanın alt kısmında yer alan takoz benzeri küçük parçaya dokunarak koridora çıktıklarını hangi yolu izleyeceklerini yani sola dönmeleri gerekliğini kolaylıkla anlayabileceklerdir. 21 nolu yangın çıkış kapısı koridordaki tek acil durum çıkış kapısı olduğundan koridor tarafında üstüne kabartmalı kapı plakası yerleştirilmiş tek kapılar da yine bu kapılar olacaktır. Dışarıya çıkmak isteyen kişi böylelikle koridorda bulunan 18,17, 16, 15, 14, 13, 19 ve 20 no'lu kapıların acil durum çıkışına yönelen kapılar olmadığını kolaylıkla anlayabilecektir. 21 nolu kapıya da plaka yerleştirilmesi sayesinde kullanıcı bu kapıyı kullanarak dışarıya çıkabilecek, sola dönerek merdivenlerden aşağı-ya inmeye başlayacaktır. Sonu� Günümüzün ve geleceğin binaları tasarlayanlar alternatif sistemlere kulak vermeli, tasarım yaparken sadece yasal zorunlulukları gözönünde bulundurmakla kalmayıp ayrıcapratik, geçerliliği kanıtlanmış ve geleceğe yönelik teknolojileri de uygulamaya gayret etmelidir. �
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=