64 ITEKNiK BiLGi dürücülerine ek olarak yanıcı sıvı ve elektrik/elektronik cihazlarda yangın çıkabileceği yerlere de, buna uygun yangın söndürücüleri ve özel otomatik sistemler sağlanmalıdı r. 4. imalat işletmelerinde , özellikle tek katlı büyük ambarlar için çatı vantilasyon sistemlerine yani alev-duman yönlendirme sistemlerine önem verilmelidir. 5. Uzun, dar binalarda korunma ve yangın savaşı büyük kare binalara göre çok daha kolay olmaktadır. Yangının yayılmasına engel olmak için en iyisi çok miktarda malı yangın bölümlerine ayırmaktır. 6. Depolama ve imalat alanları birbirlerinden yeterli yangın dirençli duvarlarla ayrılmalıdır. Genelde bir tek yangın bölgesi 4500 m2'yi aşmamalıdır. 7. Ülkemizde hemen hemen tüm sanayi tesislerin ortak diyebileceğimiz sıkıntı depolamadır. Kapasite hesapları yapılırken depo için yeterince yer ayrılmadığ ı anlaşı lmaktadır. Her işletme için; Ham madde girişi , tesellüm ve depolama yapı lır. halde İlk müdahale yapılmamış bir yangın olabildiğince büyümüş ve kesif siyah dumanı ile görüşü engelleyerek ve doğayı kirleterek yayılmaya devam ediyor olacaktır. Bu durumda İtfaiye birimi olay yerine gelinceye kadar bırakın malzemeleri, bulunduğu yapının dahi kurtulması zorlaşır. Çünkü plastik yangınlarında yaklaşık olarak ortam sıcaklığı 660 ile 750 dereceye varmaktadır. Bu sıcaklıklarda alüminyum gibi maddelerin eridiğini çeliğin ısı karşısında dayanımını kaybettiğini görüyoruz. Yani yapının bütünlüğü bozulmuş olacaktır. İlk müdahalenin KKT esaslı ABC tipi seyyar söndürücüler, su ve/veya köpükle yapı ldığı yerde maddi ve manevi kayıplar azalacaktır. Bu uygulamanın yapılamadığı ve yangın olayının tamamen itfaiyeye bırakıldığı yerlerde, itfaiye konuş merkezi ile yangın yeri arasındaki mesafeye bağlı olarak gelmesi beklenecek itfaiye, gelinceye kadar büyümüş olacak yangındaki maddi ve manevi kayıpları "kader böyle istedi" diyerek sinemize çekip Plastik yangınlarında yanma sonucunda duman, zehirli gazlar, ısı ve alevler ortaya çı ktığı için yangına müdahale eden ekipler kendi can emniyetlerini sağlamak için her zaman koruyucu techizatlı olmalıdır. Sonuç: Tüm geciktirme ve zor tutuşma özelliklerine rağmen yanan plastikler eriyerek yayılı r. Bu arada zehirli gazlar açığa çıkması nedeniyle yangın yerinde bu gazlardan zehirlenerek yaralanma ve ölümler meydana gelebilir. Bununla beraber naylon olarak isimlendirilen ve mutfaklarımızdaki bir çok malzemeden yiyecek-içecek-paketleme vb. ambalaj maddelerine, perdeden paspasa kadar çok türü ve kullanım yeri olan ve mühendislik ürünü sayılmayan bazı plastikler hem kolay hem de çok hızlı yanıcıdır. Genelde petrol içeren bu malzemeler muhafazası ve kullanımda çok duyarlı olunmalı ve ateşle temasından kaçınılmalıdır. Depodan prosese alınan ham madde dövün-meye devam edeceğiz. işlenerek elde edilen mamul madde yine Öyle ise bunların tutuşmasını önleyecek tertip depolanarak satışı ve sevkiyatı yapılır. Bu işlemlere uygun depolamanın yapılamadığı tesislerde, depo balık istifi doldurulur. Hatta üretim alanlarının dahi depo gibi kullanıldığı görülür. Bir yangın çıktığında ise müdahale imkanı bulmak çok zor veya imkansızlaşır. Sonuçta çok büyük maddi kayıplar ortaya çıkar. Plastik Ya ngınlarının Söndürülmesi Özellikle plastik tesislerinde depolama ve tedbirlerle kullanmak hedef olmalı , kurallarına titizlikle riayet edilmesi ve depo- muhafaza ve kullanım yerleri sınırlandırı llanan plastikler arasında ara boşluğu bırakıl- malıdır. Bunun kolay yollarından biri kolay ve ması gerekmektedir. çabuk yanıcı bu tür malzemelerle süsleme dekorlar yapılmaması, ateş kaynaklarından İyi bir sabit sulu ve köpüklü söndürme sistemi uzak tutulmasıd ır. yanında Seyyar söndürücülerden suluköpüklü ve KKT'li söndürücülere ağırlık veril- DİKKAT: Lütfen iş yerlerinizde olduğu gibi meli, iyi eğitilmiş çalışan personel tarafı ndan evinizde ve arabanızda yangın tüpü bulunmevcut seyyar yangın söndürme cihazlarıyla, durun. 2 kğ'lık KKT esaslı yeterli olabilir. "Türkiye Yangından Korunma Yönetmeliği" yangın dolabı ve yangın hidrantından açılacak gereğince Bina Tehlike Sınıflandırmasında yüksek tehlike sınıfı içine dahil edilen ve yangın sınıfı olarak da A Sınıfı yangınları içerisinde kabul edilen plastikler, 200 -39 °C'de alev alarak yanma fazına geçerler. Yanarken akarak ve damlayarak yanar ve jelleşerek sıvı şekline dönüşüm gösterir. Plastik yangınlarında plastiğin eriyip akar duruma geçmesi nedeniyle yayılma ihtimali yüksektir. Bu sebeple bir alt kat yada eğimli yer varsa dikkat etmek gerekir. Böyle bir durumda yang ın ın komşu binalara sıçrama ihtimali yüksektir. Plastik yangınlarının en ideal söndürücüsü su olduğundan, su sıkılan yerde ani soğutma sonucu eriyen plastiklerin üstü kabuk şeklini alır ve suyun alt ve iç kısımlara gidişi zorlaşır. Yangın başlangıcında çok hızlı ilk müdahale yapılmalıd ır. Bu müdahale de ise en yakın şahıslar tarafından gerçekleştirilmeli, aksi YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 80 su ile yangına çok kısa sürede müdahale edilerek yangın büyümeden söndürülmelidir. Söndürülmez ise de itfaiye gelinceye kadar kontrol altında tutulması sağlanmalıdır. En azından büyümesini engelleyerek ve yangını çıkan bölgede sınırlandırılarak itfaiyeye zaman kazandırılmalıdır. Unutulmamalıdır ki? Plastik yangınlarında en öncelik bol su bulunmasıdır. Bu nedenle Su ikmal yollarının iyi hesap edilmeli, sistemin tanker ve itfaiye araçlarını besleyecek şekilde dizayn edilmeli, işletmenin etrafı daima araç trafiğine açık tutulmalıdır. Sulu söndürme sistemlerinden yangın dolap sistemi, hidran! sistemi, sprinkler sistemi, yangın pompası ve su deposunun kapasitesi hesaplanırken "Türkiye Yangından Korunma Yönetmeliği" esas alınmalıdır. Kaynaklar: 1. Endüstriyel Yangın Tehlikeleri (Muzaffer ÖZER) 2. Yangın Savunması Bilgidir.(Yıldırım GÖK) 3. www.kadinlar.com/cevre 4. www.kimyamuhendisi.com 5. Prof. Dr. Abdülkadir KUYULU Yıldız Teknik Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü Ders Notları 6. Plastik ve ambalaj dergisi (sayı 17) 7. TSE yayınları (TS 11923) 8. TÜBİTAK Yayınları Not: Bu yazının hazırlanmasında araştırma ve temel çalışmaları lıazırlaya11 sn. Seyfeıli11 ERDEM, sn. ı\ıl Ali TANRIVERDİ, s11 H.Hiiseyi11 K.AZDAL ve yazımızı sektöre/ açıdan inceleme nezaketi ile destek sağlayan BEMAG AŞ. Yönelim kıırıılıı başkanı sn. Behrıız ŞETTARZADE'ye katkılanndaıı dolayı teşekkür ederim. •
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=