ITEKNiK BiLGi bilecek, çok çeşitli sistemlere entegre olabilen elektronik komut sistemleri kurabilmektedir. Bu tür komut sistemleri kontrol edilen ortamdan bilgi akışı alarak hareket geçmek üzere önceden tasarlanmış sistemlerdir. İklimlendirme ve Soğutma Teknolojileri Enstitüsü'nden Mark J. Stunder tarafından kısa süre önce yapılan bir araştırma çalışması sanayinin en son durumu hakkında ayrıntılı açıklamalar yapmaktadır. Stunder şöyle diyor: "Bina sahipleri bina sakinlerinin şikayetlerine kulak tıkayıp işletme maliyetlerini azaltmak için kıvrana dursunlar, enerji tasarrufu yapmak ve bina sakinlerinin konforunu arttırmak için gittikçe daha fazla yerde ve sayıda BAS'ları uygulamaya koymaktadırlar. Akıllı bina teknolojilerine yapılan yatırımlar artmaya devam ededursun, uyarlamalı bina yönetim sistemlerinde gerçek zamanl ı bilgi kullanma bilimi ya da sanatı göreceli bir şekilde henüz olgunluğa erişmemiş bir dönemden geçmektedir." Stunder ayrıca otomasyonlaştırılmış bina sistemlerinin şimdie dek ya hiç yerel sensor kullanmadıklarını ya da bunları sınırlı sayıda kullandıklarını belirtiyor. Ancak etkileşimli komuta sistemleri tasarlama yolunda sürdürülen tüm çabalar sıras ı nda sadece bağlantıya değil yerel zeka birimlerine de önem vermemiz gerekir. Kontrol edilen tüm sistem unsistemlerinin işletimi ve bakımı için gerekli toplam maliyet ise gün geçtikçe artmaktadır. Maliyeti düşürme isteği de aynı şekilde artmayı sürdürmektedir. Yasal düzenlemeler koyan kurumlar ve inşaat yönetmeliklerini uygulamaya koyan yetkililer enerji verimliliği ve çevreye yönelik politikalara gittikçe daha sert ve sınırlayıcı hususlar belirlemektedir. Düşük maliyetli iletişim sistemleri ve lnternet sayesinde kurulan gerçek zamanlı bilgiye ulaşabilme gibi yeni bir fırsat da eklenince, bu tür yasalar daha verimli bir zemin yaratarak inşaat endüstrisini işletim sel optimizasyona yönelik, entegre ve global bir yaklaşıma doğru hızla taşımaktadır. Bu tür bir yaklaşım "gerçek zamanlı global optimizasyon sistemleri (GOS) kullanan tahmin edici, bilgiyle-ilerleyen kontrol mekanizması" olarak da nitelebilir. Sözü edilen çözümün bir parçası da bina simülasyon gereçlerinin gerçek zamanlı bilgiye uygulanması olacaktır. San Francisco'daki CCB/ Cumali Association şirketinden Zulfi Cumalı tarafından yapılan belgeli uygulama ve araştırmalar, bu tür gereç ve yöntemlerin kullanıldığı entegre ve global bir ortamda, sistem unsurla rın ı n kontrol etmek için bir strateji olarak kullanılan gerçek zamanlı karar verme mekanizmasının proaktifve tahimin edici bir şekilde uygulanabileceği belirtilmektedir. Bu surlarının birbiriyle ya da merkezi bir işlem- tür sistemlerin tam anlamıyla kullanılabilmesi ciyle konuşmasını sağlamak bin sahiplerinin görmeyi beklediği güvenilirlik ve performansı sunmayacaktır. Günümüzde kullanılan elektronik kontrol mekanizmaları sistem içindeki bağlantı hatları herhangi bir nedenden ötürü koptuğunda mantıklı bir varsayılan görevi yerine getirebilmektedir. Ancak her bir parametre, gereç ve öğe için bir "imza" belirleyerek sisteme ek zeka yerleştirilebilir. Bu yüzden mecazi olarak sistemler ve gereçler herhangi bir nedenden ötürü "el sıkıştıklarında" BAS durumla ilgili tüm gereksinimleri, sistem becerilerini ve sınırlamaları tanımlayabilecektir. Elbette bunun için yerel sensörlerin düzenli olarak bakımdan geçirilmesi gerekir. Ancak aynı bilgiyi Internet gibi başka yollardan elde etmek ve bu şekilde önemli boyutlarda maliyetten tasarruf etmek ve verimlilik sağlamak da mümkündür. Dahası, bir BAS sistemine bir komut noktası eklemek 1980 yılında nokta başına 500 $ iken, artık nokta başına 30 $ gibi bir maliyete sahiptir ve fiyatlar gün geçtikçe düşmektedir. öte yandan çevreye olan etkileri de dahil olmak üzere bina YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 81 ,az ise araştırma, eğitim ve sanayi alanındaki uygulamalar ile sınırlıdır. Ama gerekli araçlar mevcuttur. Stunder'ın yazısına dönecek olursak şunları göreceğiz: " lnternet teknolojisi o kadar ileriye gitti ki, artık binaların yönetiminde önceden tahmin edici amaçlara hizmetedecek gerçek zamanlı bilgi kaynağı haline dönüştü. Gerçek ya da gerçekleşmesi beklenen koşullara uygun olarak bina sistemlerini proaktif bir şekilde yönetmek ve işletmek işletme maliyetlerini düşüreceği gibi mekan konforunu da arttıracaktır." Bir optimizasyon aracı olarak simülasyon motorunun sahip olduğu işlem gücünün yanı sıra, kontrol mekanizmasında yer alan tüm unsurların birbirleriyle bağlantılı olması sayesinde bakım için olduğu kadar kullanım ücretleri ve maliyetinin de azalmasını sağlayacak daha kolay işleyen bir kontrol stratejisi belirlenebilecektir. Ayrıca, simülasyonlar yardımıyla dinamik bina stratejileri (Mahdavi, 1997) ve açık ya da iletişim protokolleri sayesinde bina kontrol ve performansının entegrasyonu (Azzedine Yahiaoui, 2003) gibi uygulamalara yönelik üst düzey analtik araştı rmalar devam etmektedir. Gerçek zamanlı hava durumu bilgilerini kullanarak ısıl yük tahminlerinde bulunabilen ve geçerliliği kanıtlanmış bilgiye dayalı algoritmalar mevcuttur (Tse, 2003). Bir yandan da bina simülasyon yöntemlerine hesaplamalı akış dinamiğini verimli bir şekilde sokarak gereksiz hesaplamaları ortdan kaldıran daha hızlı simülasyon modelleri de geliştirilmektedir. Örneğin, iletişim kuran nesneler yöntemiyle, duvar veya mekanlar gibi binalardaki fiziksel unsurlar hesaplamalı nesneler olarak modellenmiştir. Bunlar bile tek başlarına uygun fiziksel denklemleri çözer ve gerekli olduğunda sıcaklık gibi yüzey değerlerindeki değişimleri birbirlerine bildirirler. Nesnelerin yapısı doğrudan bina yapısında bulunduğundan, genel olark nesneler yeniden kullanıldıklarından çok az bir emek harcanarak simülatörler üretilebilir. Nesne odaklı modelleme ve otomatik kural üretimi sayesinde oluşabilcek yeni fiziksel etkiler de kolaylıkla entegre edilebilir. Bu yöntem hızlıdır çünkü hesaplamalar sadece değişim olunca yapılır. Dışarıdaki olarylara hızlı e doğru bir şekilde tepkiler verebilmek de mümkün olabilir. Her iki özellik de BAS'ın nesne yapısı tanımı için uygulanacak gerçek zamanlı testler için gerekli olacaktır. BAS Sanayisi Nereye Doğru Gidiyor Peki şu an neredeyiz? Bu makalenin temelini oluşturmak üzere, bilgisayar yardımıyla modelleme yöntemi hakkında yapılmış bilimsel araştırmalar incelenmiştir ve kontrol mekanizması satıcısı firmaların sunduğu ürünler arasında örnekleme ve röportaj çalışmalarıyla bu incelemeler desteklenmiştir. Saanyi temsilcileriyle yapılan görüşmelerde de onaylandığı gibi, ticari ve ev tipi inşaat sanayisi henüz GOS'un bilgiyle-ilerleyen gerçek zamanlı kavramları kullanan tekno-lojilerin avantajını kullanmaya başlamamıştır. Sabahları ısınma döngüsü gibi diğer işlevlerden soyutlanmış bazı temel görevler, ısıtma sistemlerinin çalıştırıldığı başlangıç saatlerini optimize etme çalışmalarına binanın verdiği tepkilerin incelenmesi ve bunun yanı sıra her zamanki başlangıç saatlerinden öğrenilenleri kullanıp sistem içine teknolojik zeka komutları yerleştirilerek belirlenmektedir. Pek çok üretici firma artık piyasaya kablosuz termostatlar ve kontrol mekanizmaları sunmuştur. Neredeyse tüm firmalar lnternet üzerinden çalışan bir tür gerçek zamanlı
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=