106 ITEKNiK BiLGi Duman ,laınperleri sistemlerdeki trafik polisi gibidir; dumanın zarar vereceği alaıılardaıı dumanı uzaklaştırarak binadan dışarı çıkmasını sağlar. Duman damperi ayrıca HVA C ve yangın güvenlik sistemleri arasında, bu iki sistemi birbirine bağlayarak elçi görevi görür. Geoff Weisenberger Consıılting - Specijj,ing Engineer Nisan, 2004 YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 81 Duman Damperlerinin Kullanımı S prinkler sistemleri, yangın alarm sistemleri ve yangın söndürme sistemleri yangın güvenliği ilgili süregelen tartışmanın başlıca konuları olmasına rağmen, gözden kaçan bir başka önlem duman damperleridir. Bu cihazın ticari/sanayi yangın güvenlik alanında ne kadar önemli olduğu yeni anlaşılmaktadır. Duman damperleriyle ilgili yönetmelikler yıllar boyunca değişmedi ve U luslararas ı Bina Yönetmeliği'nde de olduğu gibi, kalmayı sürdürdü. Birçok uygulamada ise en iyi özellik ve niteliklere sahip damperlerin kullanılması şart koşulmaktadır. Sınıflandırma damperin sızdırmazlığına bağlı olarak izin verdiği sızıntı miktarıyla belirlenmektedir (feet kare başına düşen dakikada akacak feet küp cinsinden duman miktarı). Tasarım açısından bakıldığında ise, UL-555 yoluyla test edilen duman kontrol sistemleri ve damperler pek çok farklı kanatçık tipi ve şekline sahip olacak şekilde piyasada mevcut bulunmaktadır. Bu nedenle tasarım esnekliğine sahiptir. Bununla birlikte, bina sistemini oluşturan bir-çok başka parçada olduğu gibi, asıl mesele yönetmeliğin yorumlanmasıyla ilgilidir ve her yetkili duman damperlerini aynı şekilde değerlendirmez. Houston'daki Smith Seckman Reid Şirketi'nden Pat Banse şöyle diyor, "Bu konu yerel yetkililerin sızma ve duman bölmelerinin karşısında yangına bir saat ve iki saat dayanıklı duvarların olması hakkında, veya sadece yangın damperi korumasına mı yoksa duman damperi ile korunmasının mı gerektiği konusunda ne düşündükleriyle ilgili. Çünkü dumanın çıkış yollarına ve başka yerlere yayılmasını istemiyorlar". Damperin nereye yerleştirileceği de üzerinde düşünülmesi gereken bir konudur. Banse "Kimin karar vereceği belirlenmeli, çünkü yerel bina yönetmeliği genellikle damperlerin kanal sisteminde nereye yerleştirileceği konusunda çok kısıtlayıcıdır" diyor. "Binadaki havayı bina dışına yerleştirilmiş bir fanla dışarı atan sistemler olan egzoz sistemleri kullanılarak duman damperi kullanımı gerekmeyebilir çünkü duman damperlerinin koridor veya merdiven girişlerinde bulunan çıkış yollarına açılan pencereleri yoktur. Oysa bu noktalarla normal hava girişi ve geri dönüşü sağlanarak koridorda rahat bir ortam yaratılabilir" diyor. Banse'a göre NFPA'in 2003 baskısı Can Güvenliği Yönetmeliği , o mekanda insan yoğunluğunun nerede olduğuna bağlı olarak duman damperlerinin sistem içinde nereye yerleştirilmesi gerektiğini gösteriyor. Ancak, bina gözetilen otomatik bir sprinkler sistemiyle tam anlamıyla korunduğu sürece, yönetmelik sayesinde duman damperleri, tasar-lanan duman kontrol sistemlerinden kaldırılabiliyor hatta hiç bir şekilde tesis edilmesi gerekmiyor. Elbette, bu tür bir durum sistemin uygun bir şekilde basınçland ırılmas ı veya işletimi için gerekmediği sürece geçerli olabiliyor. Can Güvenliği Yönetmeliği ayrıca damperlerin yangın durumunda dışarı atılan havanın yeniden dolaşıma girmesini engellemek için kuruldukları sistemlere yerleştirilmemeleri ya da sistem dışında bırakılmaları gerektiğini belirtiyor. Oysa, Banse'nin de belirttiği gibi yerel bina yönetmeliklerine göre bir bölmeden geçen her kanal sisteminin bir dampere sahip olması gerekiyor. işte tartışma da bu noktada çıkıyor. Banse damperlerin gerekli olduğu yerde kullanılmalarının önemli olduğunu söylüyor çünkü duman damperlerinin sistem içinde tesis edilmesi ne kadar çok gerekiyorsa, hata olasılığı kadar binanın yapım maliyeti de bu durumda o ölçüde etkileneceğine dikkat çekiyor. Banse "Yerel yetkililerle konuşup bina ve işleyişi hakkında olabildiğince bilgi vermelisiniz. Duman damperlerinin sistemden çıkarılmas ı veya sisteme dahil edilmesi konusunda neyin daha iyi olacağını anlayabilmeleri için tasarım konularına eğilmelerini sağlamak gerekecektir" diyor. İşte sorun da, bunu süreç içinde ne kadar erken yapacağınızdır. Çünkü bu sayede planın yeniden gözden geçirilmesi gerekmez. Aksi takdirde bina sahibi 'Bütün damperleri yerleştirmediğinizi görüyorum' dediğinde projeye birdenbire 100.000 dolar daha eklemek zorunda kalabilirsiniz. Elbette hiç kimse böyle bir durum yaşamaktan hoşlanmaz. Tasarım açısından baktığımızda ise, çalışan sistemin başarısından hakkınıza düşen payı alabilmeniz için ne kadar erken başlarsanız o kadar iyi olacağını göreceksiniz.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=