82 ITEKNiK BiLGi Kaza Yönetimi, • Aptalca Kazaları Onlemek Bağcıkları sıkı sıkı bağlı olaıı botıııııııı içiııe kalıve dökeıı ada1111 dııydıııııız 11111? İıısaıı böyle olayları dııyııııca giiliiıııseıııedeıı ede111iyor ama "aptalca" kazalarla ilgili öııle111 a/111ak şarttır. Moderıı giiveıılik yöııeti111 yöııteıııleriııi kııllaııaıı şirket ve kıırııınlar sağlık ve giivenlik/e ilgili perfor111aııslar1111 arttırmayı siirdiirseler de, "aptal" kawlarda da nedeııse artış gör/ilmektedir. 811111111 nedeııi makineler ve kııllamlan gereçler yiiziiııdeıı yaşanaıı kaza/arııı kökiiııiiıı kazmması ama kötii işlemler veya yaıılış anlaşılma yiiziindeıı yaşaııaıı ve dalıa az sayıdaki kazaların siirmesidir. Kaza sayısı genelde azalır ama yine de yaşaııaıı kaza/arııı çoğıııılıığıı artık "aptalca" kazalardır. Asıl mesele, kazalarla ilgilenen yetkilileriıı bıı "aptalca" kaza/arııı eııgel/enebileceğine iııandırı/ması olacaktır. Kaza performansıııda değişim yolııııda öııe111li bir adım atılabilmesi içiıı bıı yetkilileriıı diişiinceleriııe karşı çıkıp oııları farklı yöııde diişiiıımeye ça/ış111ak olacaktır. Neil Bııdwortlı SHP Mayıs 2004 YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 81 A ptalca Kazaları Engellemek Yetkililerin asıl öğrenmesi gereken şey aslında kazaların kökünde yatan asıl nedeni saptamayı bilmek ve kazalardan ders almaktı r. Bu kişilere basit kalite yönetim araçlarını nasıl kullanacaklarını öğretmek ise gerekli dersi alabilmeleri için etkin bir yöntem olacaktır. Örneğin, bu kişilerin 'neden?' sorusunu peşpeşe beş kez sormaları sağlanırsa, inanılmaz sonuçlar elde edilebilir. Elbette bahsettiğ imiz yöntemleri öğretmek madalyonun bir tarafıdır ama yetkililerin bu yöntemleri engellenemez ya da önüne geçilmez olduğunu düşündükleri kazalar karşısında uygulamaları madalyonun öteki yüzünü oluşturmaktadır. Makalede de listelenen tipteki kazalardan herhangi biriyle karşılaşan yetkililer genellikle kazanın nedenini incelemeye gerek görmemektedir. Bahsedilen "aptalca" kazaların çoğu incelendiğinde, göze çarpan iki hususun tasarım (hem araç gereçlerin hem de görevlerin tasarlanması) ve bilinçli olma kültürüne sahip olmak olduğu anlaşılacaktır. Kazaları engelleyebilmek için tüm yeni ve elden geçirilen tesisatlara modelleme üzerinden risk değerlendirmesi uygulamak gerekecektir. insanların boy ve yapıları, en önemlisi kullanılan yeni cihazlar, kullanım alanları ve tesislerin konumu göz önünde bulundurulursa pek çok kaza engellenebilir. Örneğin, tasarım aşamasında antropometrik veriler toplanmış olsaydı ya da yaklaşıld ığında hareket eden kapılar gibi bir alternatif kullanılmış olsaydı, Phil elektronik anahtarını kullanırken kazayla düşüp kaburgasını kırmayacaktı. Ayrıca sistem tesisatlarının hem çok kısa hem de çok uzun insanlara göre yapılması gerekir. Eğer tuvaletteki yerleşim tasarlanırken daha dikkatli olunsaydı, Stan kafasını havlu makinesine çarpmayacaktı. Kazaların azaltılmasında tasarım büyük rol oynar. Eğer gereçlerin ve görevlerin orijinal tasarımı kötüyse dünyanın en iyi güvenlik yönetim sistemi bile yeterince etkili olamayacaktır. Aynı zamanda görev tanımı ve tasarımının da fiziksel tasarım kadar önemli olduğunu söylemeye gerek bile yok. Görevi üstlenecek kişinin fiziksel ve zekayla ilgili kapasitesini göz önünde bulundurmayan bir görev tanımı, kazaya davetiye çıkarmakla aynı anlamı taşıyacaktır. Eğer görevi üstlenen kişi fiziksel anlamda kendisine verilen görevi tamamlayamayacak durumdaysa, o zaman görevin asla tam anlamıyla gerçekleştirilemeyeceği gün gibi aşikardır. Aynı şekilde, eğer görev bireyden mantı ksız ve gereksiz taleplerde bulunuyorsa, bu bireyin kaza riski yaratarak görevi tamamlamak ve bu gereksiz talepleri atlatmak için daha kısa bir yol bulmaya çalışması çok normal olacaktır. Ayrıca unutulmamalıdır ki, görevler tasarlanırken belli bir davranış biçimi ödüllendirilirse, güvenli olsun ya da olmasın o davranış biçimi desteklenmiş olacaktır. Ödüllendirilen davranışların sürdürüleceğini herkes bilir. Kazanılan ödül zaman tasarrufu olabilir, grubun onayını almak ya da mali bir ödül de olabilir. Kazaların gerçekten önüne geçebilmek için hangi tür davranışların ödüllendirildiğini incelemek yararlı olacaktı r. Hareketli otobüste dökülen kahveyle ilgili kazaya gelince, iş arkadaşlarını geciktirmek istemeyen bir kişinin işletmeyi kızdırmak ve grup içinde şimşekleri üstüne çekmemek için otobüse geç kalmamaya çalıştığı açıkça ortadadır. Daha Dikkatli Olmalı Verilen örneklerin en azından üçündeki kişinin bir tür tehlikeli ortam yarattığını , sonra da o tehlikenin bir sonucu olarak kaza yaşandığını görüyoruz.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=