90 ITEKNiK BiLGi Kumanda merkezlerinin ergonoıııik tasarımındaki yeni ISO standardı (JSO 11064), ilk kez kapalı devre televizyon sistemleriyle yapılan gözetimle ilgili etkinlikler açısından kumanda odalarının plaııla11ması ve tasarıııımda tasarııııcı/arın, damşmanlarııı ve kullanıcıların yararlaııabilecekleri ilkeleri içermektedir. C/1(/r/es Eveti Jolııı Woo<I CCTV lıııage, Balıar 2004 YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 81 Kumanda Odası Tasarımı Kontrol istasyonlarının tasarımı ve kumanda odalarındaki yerleşim, kumanda odası için belirlenen performansa yönelik amaçları gerçekleştirmeye katkıda bulunmalıdır. Cihaz seçimi, işletim uygulamaları, çalışma ortamı ve mobilya seçimi gibi konularla ilgili kararların işletim taleplerine göre belirlendiği bir çerçeve sunabilen yaklaşım, "yukarıdan aşağı" yaklaşım olacaktır. Bahsettiğimiz bu yukarıdan aşağıya yaklaşımda operatörün karşılaştığı kısıtlamalar otomatik olarak düşünülerek sisteme dahil edilmiştir. Ayrıca operatörün yapabilecekleri ile sistemin talepleri arasında ortaya çıkabilecek olası yanlış eşleştirmeler bu "yukardan aşağı" yaklaşım kullanılarak en aza indirilmiştir. Tasarım açısından bakıldığında, kumanda merkezinin amaçlarını ayrıntılı bir şekilde listelenmesiyle işe başlanabilir. Bu amaçl arı n hangi sistemler kullanılarak gerçekleştirileceği belirlenmeli ve 'işlev tahsisatına' başlanabilir. Bunun için de hızlı hesap yapabilen makinalar gibi makinelerin daha üstün olduğu işlevlerle insanların operatör olarak daha üstün olduğu işlevler sıralanmalıdır. Aşağıda yer alan akış şeması ergonominin şematik olarak uygulanabilmesi için "idealleştiri lmiş" bir yöntem sunmaktadır. Pratiğe dökülen uygulamalarda pek çok karar zaten alınmış olur. Yine de, şu nokta unutulmamalıdı r; istasyon ne kadar iyi tasarlanmış olsa da, operatörlere aşırı yüklenilirse, üstlendikleri görevle ilgili çok iyi eğitim almamışlarsa veya okunaksız görüntüleri okumakta zorlan ı yorlarsa bütün sistem çökebilir. istasyon Tasarımı Ergonomik bir istasyon tasarımı sık sık kullanılan cihazların kolayca idare edilmesi, görülmesi gereken görüntülerin normal çalışma konumundan kolayca ve net bir şekilde görünmesi sağlanmış olacaktır. Lojistik değeri olan bir tasarım aşağıdaki koşullar sayesinde gerçekleştirilebilir komutların işleve göre gruplandığı , iyi belgelenmiş kural listeleri olmalıdır, cihazların fiziksel düzeni rahat erişimi 600 - 900 mm 30' En yüksek Göz Rotasyonu 15' Normal Görüş Hattı hesaba katmalıd ır ve ekranlar operatörler tarafından en iyi şekilde görüntülenecek şekilde yerleştirilmelidir. En kısa boylu operatörün, ekranlar veya paneller gibi çalışma ortamında, istasyonun tepesine yerleştirilen her türlü cihazın üzerinden çevreyi görmesi gerektiğinden, istasyonun yüksekliği buna göre tasarlanmalıdır. İstasyondaki tezgahın altında yer alan açıklık ise en uzun boylu operatörün rahat oturmasını sağlayacak şekilde olma lı d ı r. Elektronik olmayan ci hazl arın da kullanılacağ ı göz önünde bul undurulmal ıdır. Tasarım yapılırken dosya, harita, pano ve kahve fincanı gibi ayrı ntı ları da hesaba katmak gerekir. Telefon, bilgisayar klavyesi ve yazı alanı gibi unsurların yerleştirilebileceği esnek bir alan yaratılmal ıd ı r. Böylece operatörler vardiya sırasında yorgunluklarını azaltmak için duruş pozisyonlarını değiştirebileceklerdir. Monitörlere gelince, operatörün etrafında kaç tane monitör olacağını hesaplamak yerine idari amaçlar göz önünde bulundurularak hareket edilmelidir. İ stasyonu seçerken ış ığı fazla yansıtmayan, kaymayan malzeme tercih edilmelidir. Eşya seçiminde koyu renklerden kaçınılmal ı , orta karar grimsi renkler önerilmektedir. Bir kişinin kontrol edeceği en fazla sayıdaki kapalı devre televizyon sistemi ekranı hesaplanı rken operatörün performans hedefleri, her görüntüyle ilgili hareketin miktarı ve tespit edilmesi gereken ayrıntı büyüklüğü gibi birbirine bağl ı pek çok unsura bağlıdır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=