92 ITEKNiK BiLGi M•sateıerınve açıların ıahatça ızıenınesını ıaOfayan ·"""" peıatoriin dıUtıııtı 1 daı:)ıtmayıcık yumı.ıtakıenk ıonıaımd!.!.f)'I alızlannekl ıçın meırekaı• ınımden oda ılı I --....,ı ı,taıyond• lstH yonda ırkııdan arkaı»rı bM(ım twılum yapılaWme-tı yapıt.ıbnffı ,ç,n boıkık ıç.n~kık t Her tip cihaz için operatörün önüne yerleştirilecek ekran ve komuta noktaları gibi hususlara dair doğabilecek gereksinimleri dikkate alın. örneğin Garip açılarla yerleştirilirse ekranlar görülmeyebilir. Klavye gibi komuta noktaları operatörün kullanımı açısından uygunsuz bir noktada duruyor olabilir. Operatörle ilgili Hususlar t Kabul edilebilir mesafelerde ve görsel kıs ı tlamalara dayanan bir istasyon tasarımı yapılmalıdır. t Görev sıras ı simulasyonu da dahil olmak üzere, tasarımı kullanıcılarla test edilmelidir. Kahve içmek gibi olması muhtemel aktiviteleri de unutmamalıdır. t Denemelerden al ınan veriler ışığında, ergonomik tasarımda değişiklik yapılabilir. t İstasyonun boyutlarını belirlerken tüm kullanıcıların boyunu, en kısa kadından en uzun adama kadar sıralamaya dikkat edilmelidir. t İstasyonda bulunan büyük VDU'lar ve işlemciler gibi çalışma alanlarında kullanılan cihazların taşınması ve bakımları yapılırken oluşacak çalışma koşulları hesaba katıl malıdır. Kumanda Odasıyla ilgili Hususlar Çevresel tasarım operatörün performansına doğrudan katkıda bulunabi lir. Örneğin işyeri dahilinde sesli uyarı sistemlerinde yap ı lacak duyurularda veya mevcut radyo sistemlerini kullan ı rken , işitsel çevrenin uygun şekilde belirtilmesi gerekir. Ortamdaki ses düzeyi dekorasyon malzemesi, cihazdan çıkan ses ve dış kaynaklı seslerin kontrolü gibi YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 81 unsurlar dikkate al ınarak ayarlanmalıdır. Sabahın erken saatlerinde insan sesleri aza lı rken, iklimlendirme sistemlerinin seslerini ka rşılayacak, ortam ısı seviyesini düzenleyecek şekilde otomatik ayarlanması sağlanmalıdır. Uygun bir çalışma ortamının sağlanması, konuşmanın önemli olduğu ve görsel görevlerin baskın olduğu yerdeki kumanda odaları açısından çok önemlidir. Hava kalitesi ve ısı gibi unsurlar operatörleri uyanı k tutmada önemli rol oynarlar. Kumanda odasındaki aydınlatma tüm görsel görevlere uygun ve elverişli olmalıdır. Çok fazla sayıda kapalı devre televizyon monitörünün bulunduğu ve görsel görüntü terminalleriyle birlikte kull anı l dığı yerlerde, ekrandaki monitör yansıma l arı görüntüleri etkisiz kılabilir. Tavanın ışığı odaya yansıtacak şekilde kullanıldığı ve doğrudan aydınlatmadan kaçınılan yerlerde etkili bir çözüm sunulmuş olacaktır. Aydınlatma planı tasarlanırken operatörlerin yaşı kadar üstlenilen görevlerin n iteliğine de dikkat edilmelidir. Düşük aydın l atma seviyeleri kapalı devre televizyon sistemlerini izleme açısından kağıt üzerinde yapılan işlerdeki yerleşim sorunları hariç elveri şli olabilir. Genç meslektaşlarıyla aynı görsel işi yapan yaşlı operatörlerin daha fazla ışığa ihtiyacı olacaktır. Kumanda Odası Tasarımı Kumanda odası için doğru şekil ve boyutu seçme işlemi, çalışmaya uygun bir kumdan odası tasarımı gerçekleştirilene dek sürebilir. Mümkünse kare şeklindeki odalar seçilmelidir. Çok fazla köşeli ve çok fazla sayıda kolonun bulunduğu odalar tasarım için elverişli değildir. Operatörler penceresiz odalarda çalışmaktan hoşlanmazlar. Operasyonel amaca hizmet etmedikçe, özellikle de psikolojik nedenlerden ötürü bir kumanda odasını n pencereli olması şiddetle önerilmektedir. Bununla birlikte, cam bulunan her türlü alanda güvenlik, olası yansıma ve parlaklık kaynakları dikkate alınmal ıdır. Kumanda odası genellikle cihaz odaları , istirahat odaları, tuvalet, mutfak ve kileri içerek şekilde kumanda işlevini destekleyen bir takım odaların bir parçasıdı r. Tüm bu alanın ergonomik olarak tasa rlanmas ı yla , kumanda odasıyla bağlantılı alanların arasındaki çeşitli işletimsel bağlantıların tanımlanması amaçlanmaktadır. Ayrıca alan ku ll anım ı küçülürken işletim verimliliğin güçlenmesi için bu bağlantılarının iyi şekilde kullanılmasına çalışılır. Örneğin dikkatli yerleştiri lmiş mutfak benzeri alanlar, operatörün kendisine içecek hazırlarken gözetleme görevini sürdürebilmesini sağ l ayabi li r. •
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=