ITEKNiK BiLGi gibidir çünkü diğer sistemleri birbirine bağlar, ayrıca bina ile bina sakinleri arasında bir arayüz işlevi görür. Bu bağlamda bina yangın alarm sistemi projelendirme sürecini toplam bina güvenlik sisteminin aşağıdaki koşullara uygun olmasını sağlayacak, gerekli kontrolleri ve dengeleme işlemlerini gerçekleştiren bir takım etkinlikler olarak düşünebi liriz. Toplam bina yangın güvenlik sistemi: O Asgari yönetmelik koşullarına uymalıd ır. O Bina sahibinin iht iyaçları na cevap verir. O Diğer bina sistemleriyle uyumlu bir şekilde işler. O inşaat belgelerine uygun şekilde kurulur O Amaca uygun çalışır. O Binanın ömrü boyunca işletimi sağlanabilir ve ça lı ştı rıla bilir. Projelendirme DTB'ye (denetim, test ve bakım) karşı "Projelendirme" kavramı Uluslararası Bina Yönetmeliği (2003 baskısı), NFPA 5000 Bina Kodu (2003 baskısı) veya Ulusal Yangın Alarm Kodu (NFPA 72, 2002 baskısı) gibi yayınlarda adı bile geçmezken, yangın alarm sisteminin denetim test ve bakımı ile ilgili koşullar bu yönetmelik ve standartlarda açıkça telaffuz edilmektedir. NFPA 72 her bir parçanın, bağlantının ve frekansın nasıl test edilmesi ve testlerin nasıl belgelenmesi gerektiğini kapsamlı bir şekilde anlatmaktadır. Yeni yangın alarm sistemlerinin onaylanması için gerekli olan testler, genellikle yangın alarm sistemi ve diğer bina sistemleri arasındaki bağlantılar tamamlandıktan sonra inşaat süreci sonunda yapılır. İnşaatın tamamlanması için az zaman kaldıysa, bu tip projelerde yangın alarm sisteminin uygun bir şekilde test edilmesi için projedeki iş ve etkinliklerin farklı yükleniciler tarafı ndan yürütülmesi zorunludur. Belirli etkinliklerin tamamlanması için yapılan zamanlamalarda kayma olursa veya tüm yüklenicilerin aynı tarihte işlerini bitirmeleri sağlanırsa, yangın alarm sisteminin test edilmesi sonu kaosa varabilecek bir çabaya dönüşecek, bu arada çok gerekli olan arayüzler süreç içinde kaybolabilecektir. Projelendirme sürecinin IYANGIN ve GÜVENLiK SAYI 82 44 öncelikli amaçlarından biri tüm sistem parçalarının uygun şekilde tesis edildiğinden ve sistem arayüzlerinin işlediğinden emin olmaktır. Projelendirme terminolojisinde bu tür etkinlikler, tesisat yete rlili ğ i (installation qualification-lQ) ve işlemsel yeterlilik (operational qualification-OQ) olarak anılmaktadır. Bu tür etkinliklerin belgelenmesi ayrınt ıl ı ve kapsamlı bir süreçtir. Ayrıca pek çok tarafın onayını gerektirir. Kısa bir örnek olay incelemesi bu etkinliklerin önemini gösterecektir. Tesisat Yeterl iliği ve işlemsel Yeterlilik üstüne bir çalışma Birbirine bağlanan cinsten, eylem öncesi harekete geçen tek bir sprinkler sistemi müşterilerden birine ait olan bir binanın belli bir kısmını koruyordu. Bu sistem yüklenici bir firma tarafından birkaç yı l önce tesis ed ilmişti ve müşteri o güne kadar herhangi bir sorun yaşamamıştı. Sistemde sadece bu iş için ayrılmış su bırakma kontrol paneli ve adreslenebilir duman detektörleri bulunuyordu. Duman detektörleri genellikle çapraz kurulmuştu. Bu yüzden eylem öncesi harekete geçen vana çıkışını kontrol eden ve bu suretle vananın açılmasına ve suyun sistemdeki boru tesisatından akmasını sağlayan manyetik vanayı çalıştırmak için bitişik bölgelerdeki iki detektörün harekete geçmesi sağ lanmal ıyd ı. İkinci bir yüklenici firma sistemde alışılagelen denetim test ve bakımı sürecini uyguladı. Bu yüklenici firma bir teknisyeni sistemin alarm kısmında, ikinci bir teknisyeni de sistemin sprinkler kısmında çalışmak üzere görevlendirdi. Teknisyenler farklı günlerde ça lı şt ı lar ve bu uygulama en az iki yıl sürdü. Yanlış bir alarmdan sonra sistemdeki boru tesisatında su olmadığı anlaşıldı. Eylem öncesi harekete geçen vana hiç çal ışmamıştı. Ayrıntılı bir araştırmadan sonra manyetik vananın arızalandığı ve eylem öncesi harekete geçen vanayı çalıştırmadığı anlaşıldı. Teknik sorunlar bir yana, bu olay denetim test ve bakımı sürecinin olası eksikliklerini ortaya çıkarmaktadır. Bu eksikliklerden biri bina yang ın güvenlik sisteminin farklı bölümlerinin bakımı ndan sorumlu olan teknisyenler aras ı ndaki iletişim ve koordinasyon eksikliğidir. Sistemin yangın alarm ve sprinkler bölümleri arasında gerçekleşmesi gereken paslaşma gerçekleşmemişti. Böylece bina sahibi ancak yanlış alarm sayesinde olaydan haberdar olabildi. Bir başka önemli hata da denetim test ve bakımı sürecinde yaşanan gözetim eksikliğiydi. Projelendirme en azından sistemin onaylanması sürecine daha fazla yapıyı ve insanı dahil eder ve sistemde ortaya çıkabilecek bu tip sorunların giderilmesini sağlar. Projelendirme Ne Zaman Gereklidir? Önemli bina yönetmelikleri yangın alarm sistemi projelendirmesini şart koşmasa da, birçok kurum ve şirket can güven liği sistemlerinde projelendirme sürecini devreye sokmaktad ır. Muhtemelen bunların en çok kullan ılanı duman kontrolü sistemlerinde uygulanan projelendirme olmal ıdır (ASHRAE Rehberi 5-1994, RA 2001 ). Her türlü bina içi duman yönetim veya kontrol sistemi kullandığı yangın alarm sistemi ve egzoz fanları, destek fanları, damperler, kapılar, pencereler, asansörler ve yang ın söndürme sistemleri arasında bir çok potansiyel arayüzün olmasını şart koşar. Projelendirme sürecinin tesisat yeterlil iği(IQ} ve işlemsel yeterlilik(OQ) kısımlarına ek olarak projelendirmenin üçüncü ve önemli bir parçası daha vardır: performans yeterliliği (PQ). Performans yeterlil iği genellikle işlevsel performans testi (FPT) olarak bilinir. Performans testi, stres testi veya sistemin sağlaml ığ ı nı n sınand ığ ı testtir. Yasama yetkisi bulunan merciye bağlı olarak, bunun için duman testlerinin yapılması gerekebilir. Ne olursa olsun, duman kontrol sisteminin işlevsel performans testlerini gerçekleştirmek için bina yangın alarm sisteminin çok yönlü
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=