'RÖPORTAJ 5. Disiplin hükümleri kurumlara bırakılmıştır. Çünkü eski mevzuattaki disiplin hükümleri Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğünün başarısız bir kopyasıydı, izlenemiyordu. Buna karşılık İş Kanunu çok daha etkili yaptırımlar taşımaktayd ı. 6. Her özel güvenlik görevlisinin silahlı olması gerektiği varsayımı terk edildi. Silahsızlığın asıl, silahlı görevin istisna sayıldığı bir aşamaya gelindi. Ateşli silahlar dışındaki, daha az zarar verici nitelikteki teçhizatla görev yapabil5188 Sayılı Yasa, özgürlük alanını koruyamayacak durumda olanların yasaya uygun güvenlik hizmeti alabilmelerine imkan sağlamıştır. menin yolu açıldı. Bunda bireysel si- J6 Sizce bu değişiklerin felsefi bir lahsızlanma akımının etkisi vardır. temeli var mıdır? En önemli değişiklik 7. Failinin sadece özel güvenlik görevlisi hangisidir? olabileceği, genel kolluk kuvvetlerinde MG: Bu değişikliklerin felsefi temeli bile görülmeyen suçlar ve ağır cezalar evrensel hukuktur. En önemsediğim yekaldırıldı. Bunları hatırlatmak istiyorum; nilik ise özel güvenlik görevlisine örgüta) Resmi giysiyle görev alanı dışına lenme özgürlüğü konusunda getirilen çıkmak, yasakların kaldırılmasıdır. 2495 Sayılı b) Sendika dernek~ve siyasal partiye- 'r'asada açık hüküm varken, görev sıraüye olmak, sında yaşamını yitiren özel güvenlik c) Grev, toplantı ve gösteri yürüyüş- görevlisinin toplu iş sözleşmesi hükümlerine katı lmak, !erinden yararlanmasının imkansız 5188 sayılı yasa grev yasağı dışın- olduğuna dair bir Yargıtay kararı var. daki tüm yasakları kaldırmıştır. Suç Kısaca Yargıtay, sendika üyeliği yasaydığı davranışlarda ise ceza mik- saklanan özel güvenlik görevlisinin tarını düşürmüştür. TİS'den yararlanamayacağına karar 8. Özel Güvenlik Sorumluluk Sigortası veriyor. Türk Hukukuna ilk defa girmiştir. 9. Genel kolluk kuvvetleri bile bireysel 1999-2004 tasarılarının isabetli olamaözgürlükleri kısıtlayan önlemlere başvurulmasında yasal dayanağa ihtiyaç duyarlarken Özel Güvenlik mevzuatı, Anayasaya rağmen bu konuyu boş bırakmıştı. Kimlik sorma, arama, el koyma, yakalama ve zor kullanma yetkileri açık yasal dayanağa kavuşturulmuştur. 1 O. Silah kullanma yetkisi eski kanunda çok geniş olarak düzenlenmişti. Bu yetki Türk hukukunun herkese tanıdığı sınıra çekilmiştir. 11. Özel güvenlik şirketleri yasa kapsamına alınmıştır. 12. Kişi korumaya olanak tanınmıştır. 13. Kıymetli eşya ve para nakline yer verilmiştir. 14. Mütekabiliyet şartına uyan yabancı müteşebbislerin bu alana girmeleri sağlanmıştır. 15. Komisyonlarında ilgili kişi veya kurum temsilcilerinin katılması Ticaret ve Sanayi Odası temsilcilerinin de asli üye olması ile katı lımcı ve şeffaf bir yol izlenmiştir. YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 83 64 yışında başlıca iki neden görüyorum. Birincisi çalışanların katkısı ihmal edilmiştir. İkincisi bilimsel araştırmalardan yararlanılmamıştır. Avrupa'da Özel Güvenlik Sektörü için Etik ve Davranış Kuralları'nı işçi ve işveren kuruluşları birlikte düzenlemektedir. Yine, özel güvenlikte Avrupa modeli aynı kuruluşlarca oluşturulmaktadır. Sosyal diyalog, iş barışı ve toplumsal meşruiyet çalışanların da masaya oturmasını kaçınılmaz kılmaktaydı. J6 Özel güvenlik sisteminin sakıncası veya zafiyeti var mıdır? Özel güvenlik kuruluşlarının gerekliliği ve yeterliliği konusunda düşünceleriniz nedir? MG: Özel Güvenlik Kurumları endüstriyel ve ticari gelişmelerin gündeme getirdiği bir zorunluluktur. Kamu yönetimi iç güvenlikten sorumludur. Fiilen ve hukuken durum böyledir. Ancak, kamu makamları güvenlik talep edenlerin isteklerini, onları her zaman tatmin edecek seviyede yerine getiremeyebilirler de. Doğal hukuk, kişiyi özgürlük alanını korumakta hak sahibi görmektedir. Türk mevzuatında da durum böyledir. 5188 Sayılı Yasa, özgürlük alanını koruyamayacak durumda olanların yasaya uygun güvenlik hizmeti alabilmelerine imkan sağlamıştır. Özel güvenlik kuruluşlarının yeterliliği daima tartışılacaktır. Sistemin zafiyet noktası da burasıdır. Yüksek iş gücü devri, eğitim, beşeri yetersizlikler ve teknolojik hatalar düzeltilebilir. Ama sistemin kötüye kullanılması toplumsal yaşamı tehlikeye sokabilir. Buna kısaca "Çeteleşme Tehlikesi" adını veriyorum. Sözünü ettiğim tehlikeye karşı iki önlem var. Birincisi Özel Güvenlik Komisyonların ın özel güvenlik kapsamına girme taleplerini gerçekçi değerlendirmeleri, ikincisi denetim. Mevzuat; özel güvenlik birimi, şirketi, alarm merkezi ve eğitim kurumlarının denetiminde kamu yönetimine yetkiler tanımıştır. J6 Özel güvenlik elemanlarının görevleri ve yetkilerini açıklar mısınız? MG: 5188 sayıl ı yasa 7'nci maddesinde bir yetki listesine yer vermiştir. Onları tek tek saymak istemiyorum. Böyle bir listelemenin ilk kez yap ılmasını hem hukuk tekniği, hem özel güvenlik mesleği bakımından önemli buluyorum. Bu konuda şöyle bir tartışma çıkabilir. Yasaya göre özel güvenlik görevlisi yasada belirtilenler dışındaki işlerle görevlendirilemezler. Öyleyse, yasada açıkça belirtilmeyen hiçbir iş özel güvenlik görevlisine görev olarak verilemez. Bu yaklaşım isabetli sayılamaz. Çünkü yasa genel ve soyut hükümler içerir. Her işletme kendi özel şartlarından kaynaklanan işleri görev olarak tan ımlayabi lir. Örneğin halka açık çocuk parkında özel güvenlik görevlisine yetişkinlerin oyuncaklara binmelerini önleme, yaralanan çocuklara ilk yardım görevi verilmesi yerinde ve uygundur. Yasaya da aykırı değildir. Kapalı alanlarda yangına karşı ilk müdahale görevi de böyledir. Veya Emirgan Korusu'nda orman yang ınına karşı önlem nitel iğinde görevler tanımlanması adeta zorunludur. Tıpkı su havzalarında atık suya karşı görevler verilmesi gibi. Aksini düşünmek güvenlik ~
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=