Yangın ve Güvenlik Dergisi 85. Sayı (Mart 2005)

ITEKNiK BiLGi O alanda süregelen faaliyetler nedeniyle fondaki gürültü seviyeleri daha yüksekse sinyalin yeterli şekilde işitilebilmesi için ses seviyesi fon seviyesinin en az 5dB üzerine çıkarılmalıdır. Eğer insan sesli uyarı kullanılıyorsa mesajın işitilebilmesi ve anlaşılır olması açısından ses mesajının fon seviyesinden 1OdB yukarıda olması gerekir. İngiltere için ne yazık ki standart bir yangın alarm sinyali bulunmamaktadır. Ne var ki kullanılan sesin 500 Hz ila 1000 Hz arasında bir frekansta olma zorunluluğu vardır, fakat uygulamada istenilen ses örneği kullanılabilir. Sonuç olarak sabit ton, çift ton ve bağırma seslerinin (sinyalin zaman içinde nasıl değiştiğini tanımlamak için bazen zaman örnekleri de denir) de arasında olduğu birçok ton kullanımdadı r. Bu durumda halkın yangın sinyallerini güvenlik alarmı ya da diğer işitsel sinyallerden ayırt etmesi zorlaştığından bu noktada sorun çıkmaktadır. Farklı tesislerde kullanılan yangın alarm sinyalleri birbirinden farklı olsa da, aynı yangın alarm tesisatında kullanılan sinyalin tutarlı olması gerekir. Sıklıkla sesin bina sathında "aynı" olması gerektiği varsayılır, ancak uygulamada gereken sesin "benzer" olmasıd ı r. Bina sathında her yerde aynı sesi gerçekleştirebilmek tabii ki mükemmel olurdu, ne var ki farklı ortam şartlarıyla başa çıkabilmek için kullanılan değişik sirenler farklı akustik tasarımları (hatta aynı imalatçıya ait ürünlerde bile) nedeniyle, kısmen farklı sesler çıkarmaktadırlar. Ancak birden fazla sirenin kullanı l dığı yerleşimlerde gerçek sinyalin bastırılmaması için, bu sirenlerin sinyallerinin senkronize olması esastır. Farklı tesislerde kullanılan yangın alarm sinyalleri birbirinden farklı olsa da, aynı yangın alarm tesisatında kullanılan sinyalin tutarlı olması gerekir. YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 85 44 LED'lijlaşörler ve sirenljlaşörler Xeııoıı flaşörlere nazaran şiıııdi daha etkili, daha az eııeıji tükeıiııılidiı'. Sirenler alarm vermek için birinci yöntem olarak düşünülse de, görsel alarmlar da önem taşımaktadır, çünkü sirenler her zaman i nsanları uyarmada etkili olamayabilirler. Fondaki ses seviyesinin 90 dB(A)'yı aştığı yerlerde sirenlerin görsel alarmlarla takviye edilmesi tavsiye edilmektedir. Başka durumlarda da işitsel uyarılar kadar görsel uyarıların da kullanılması lazım gelir. İşitme engelliler ve kulak koruyucu kullandıkları için işitme duyuları engellenen kişileri uyarmak için de görsel sinyal gerekecektir. Yakı n zamana kadar yalnızca işitsel alarmların zorluk çıkardığı saptanan binalarda görsel alarm kullanılmasına izin verilirdi. Ancak bu durum Engelli Ayırımcılığı Kanunu'nun son aşaması sayesinde değişmekte. Kanun özet olarak engelli kişilerin engelli olmayanlara kıyasla dezavantajl ı durumda olmaması gerektiğini öngördüğünden kamusal alanda sirenlere ek olarak görsel flaşörler daha yaygın kullanılabilecek. RNID'den alınan (Royal National lnstitute for the Deaf /Ulusal Kraliyet Sağırlar Enstitüsü) istatistiki verilere bakıldığında flaşörlerin kullanımının ne kadar yaygın olabileceği anlaşılmaktadır. RNID'e göre İ ngiltere'de her yedi kişiden birinin bir şekilde işitme sorunu bulunmaktadır. Tümünün bildik bir alarmı işitmeleri imkansız olmasa da, söz konusu rakam görsel sinyal takviyesinin önemini kanıtlamaktadır. Siren Türleri Yangın alarm sistemlerinde kullanılan sirenler iki genel gruba ayrılır: "duvar sirenleri" ve "taban sirenleri". Bu cihazlar için kullanılan terimler üreticilere göre değ işiklik gösterebilir. Duvar sirenleri adından da anlaşılacağı gibi, genellikle duvarlara monte ediliyor olsa da tavanlara ya da diğer sabit yüzeylere de takılabilir. Bu cihazlar geçmişte hemen her yerde kullanılan çeşitli boyutlarda, çeşitli yöntemlerle çalışan zillerden ibaretti. Günümüzde ise en çok kullanılan altı inç çapında kapaklı zillerdir. Mekanizma gong tarafından korumalı ve üstü kapalıdır. Böylece gereksiz kişilerce kurcalanması önlenmektedir. Sekiz inçlik gonglar daha ender kullanılır: sesleri nispeten daha yüksektir, tonları da daha vurguludur. Yaklaşık dört inçlik gonglar ise halen yatak odaları gibi küçük mekanlarda kullanılmaktad ı r. Ziller halen düzenli kullanımda olsa da, modern elektronik yangın alarm sistemleri sayesinde çok daha fazla seçenek sunan, çok daha güvenilir ve uzun ömürlü olan elektronik sirenler zillerin yerini almaktadır. Elektronik duvar sirenlerinde, çeşitli ses seçenekleri mevcuttur ve kullanıcı tarafından seçilebilen çok sayıda ton seçeneği bulunur. Bir elektronik sirenin çıkardığı sesin, hangi tonun kullanıldığına göre değişmesi önemlidir. Bu değişkenlik, değiştiricideki rezonanslar ve siren özelliğinin akustik elemanların ın frekans karakteristiklerinden kaynaklanır. Tipik olarak, genel amaçlı bir duvar sireni 15 mA ile 18 mA arasında bir akımda 100dB(A)'dan yüksek bir ses üretecektir. Sirenin ürettiği ses birincil öneme sahip olsa da, çalışma anındaki akım tüketimi de önemli bir değerlendirme ölçütüdür. Spesifik bir siren sesi için daha düşük Taban sirenleri genellikle, arka plan sesinin düşük olduğu ve kısıtlanmış alanlar olan yatak odaları ve küçük ofislerde kullanılmaktadır.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=