!MAKALE Nerede, ne zaman, hangi büyüklükte, nasıl ve ne türde meydana geleceği bilinemeyen afetler, varoldukları ilk günden bu yana insan topluluklarının can ve mal güvenliğine yönelmiş en büyük tehlikedir. Afetler pek çok ülkede tamiri çok güç kayıplara ve özellikle gelişmekte olan ülkelerde ekonomik gelişme sürecinin yıllarca sürebilen kesintilere uğramasına neden olmaktadır. Bu çalışma, 84. l·ayımızda yayımladığımız, aynı yazarın "Afetlerden Önce Yapılması Gereken Afet Yönetimi Çalışmaları" başlıklı makalesinin devamı niteliğindedir. - -----Yrd. Doç. Dr. Abdullah YJLMAZ 1973 Ağrı Patnos doğumlu. 1995'te Ankara Üniversitesi S.B.F. Kamu Yönetimi Bölümü'nden mezun oldu. Aynı yıl Afet Yönetimi Köken itibariyle Arapça bir kelime olan "afet", sözlüklerde "büyük felaket, bela, yıkım" olarak tanımlanmaktadır (1 ). Kökbilimciler (2) afet kavramının İngilizce'deki karşılıklarından "disaster" "disaster" kelimesinin "dis" (unfavorable - istenmeyen) ve "astro" (stars - yıldızlar) kombinasyonundan gelen Latince kökenli bir kelime olduğunu belirtmektedirler (3). Antik çağ insanlarına göre afet (disaster}, kötü yıldızların neden olduğu bir olaydı (4). Arkeolojik araştırmalar da bu bilgiyi desteklemektedir. Antik çağ insanlarının gökler ile dünyadaki afetler arasında bir bağlantı olduğuna inandıklarını gösteren bilgiler mevcuttur. Kavramın sözlük anlamı ise, "Bir gezegenin veya yıldızın istenmeyen, hoşlanılmayan görünüşü; beraberinde büyük zarar, kayıp ve tahrip getiren ani ve vahim olay" (5) olarak açıklanmaktadır. e · Afet, toplumsal yaşamda sürekli karşılaşılabilen ve insanların sosyo-psikolojik hayatını derinden etkileyen bir olgu olduğu için, toplumların örgütlü bir şekilde hazırlıklı olmaları gereken çevresel ve sosyal sorunların başında gelmektedir (6). Afet olgusunun giderek ülke ve dünya gündemini daha fazla meşgul etmesinin ardındaki neden, Birleşmiş Milletler İnsani İlişkiler Departmanı tarafından açıklanan şu gerçekte yatmaktadır (7): "1991 ile 1993 yılları arasında dünyada meydana gelen afet olaylarının miktarında % 35'Iik bir artış meydana gelmiştir." "Afet" olgusunun yönetim literatüründe pek çok Cumhuriyet Üniversitesi tanımı yapılmıştır. Bunlardan birkaç yerli ve İ.İ.B.F. Kamu Yönetimi yabancı yazarın tanımlarına değinmekte yarar Bölümü'nde Araştırma Görevlisi olarak başladığı akademik yaşamını halen Dumlupınar Üniversitesi Kütahya İ.İ.B.F. Kamu Yönetimi Bölümü'nde sürdürmektedir. YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 85 66 vardır: Ergünay'a göre, "... en genel tanımla insanlar için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal yaşamı ve insan faaliyetlerini durdurarak veya kesintiye uğratarak toplulukları etkileyen doğal, teknolojik veya insan yapısı kökenli olaylara afet ..." denilmektedir (8). Gigliotti ve Jason'a göre afetler, belirli bir bölgede meydana gelen, kontrol altına alınamayan ve meydana geldikleri bölgenin dışındaki bölgeler için de tehlike oluşturan olaylardır (9). Levitt'e göre afetler; depremler, kasırgalar, hortumlar, uçak kazaları, patlamalar ve büyük çapta bombalamalar gibi, çok sayıda yaralanma ve ölümlerle beraber büyük çapta fiziksel tahriplerle sonuçlanan olaylardır (1 O). Afet tanımları kapsamında Dünya Bankası'nın tanımlamasına da yer verilebilir. Dünya bankası afet olgusunu, "... savaş veya sivil kalkışma gibi sınırlı bir sürede meydana gelen sıra dışı olaylar veya ülke ekonomisini ciddi şekilde bozan deprem, sel veya kasırga gibi doğal olaylar ..." (11) olarak tanımlamaktadır. Yukarıdaki tanımlardan da anlaşıldığı gibi, bir olayın afet sonucunu doğurabilmesi için, sadece meydana gelmesi yeterli değild ir; " ... aynı zamanda bu olayın insanlar üzerinde büyük ölçüde fiziksel, sosyal ve ekonomik kayıplar "Bir olayın afet sonucunu doğurabilmesi için, sadece meydana gelmesi yeterli değildir; aynı zamanda bu olayın insanlar üzerinde büyük ölçüdefiziksel, sosyal ve ekonomik kayıplar doğurması da gerekmektedir. "
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=