1KAPAK KONUSU Duman ve Yangın Bariyerleri 1 Yeni akt(l dıııııaıı ve yangın bariyerleri yangın ıııiilıendisliğinde deıırim yaratıyoı: _______________ _ Binalar için yangın mühendisliğinin üret tiği çözümler bugünlerde sıradan şeyler, ancak yangının yayılmasını önlemenin en iyi yolu, binayı bölümlere ayırmak olmaktadır. Geçtiğimiz yarım yüzyılda, bi nalar için gerekli kavramsal ihtiyaçlar algılamamızın çok ötesinde değişmiştir. Teknolojik gelişmeler mimarların, müşterilerin ve tüketicilerin bina tasarımları ile ilgili radikal biçimde farklı ve sürekli değişen yaklaşımlara sahip olmaları ge rekliliğini artırmıştır. Bunun açık ifadeleri son zamanlardaki bina tasarımlarında rastlanan geniş açık bölümler ile cam ve cam bölmelerin kullanı mıdır. Bunların hepsi bir yangın mühendisliği çözümün sde birleşmelidir. Bu açık tasarımlar tanım olarak yangına, ısıya ve dumana karşı, yangın durumunda binayı içindeki insanlar ve acil müda hale timleri için güvenli bir şekilde tutmak amacıyla aktif yangın korunum sistem lerine daha fazla görev yüklemektedir. Yangın mühendisleri artık, daha büyük bölümlerve geleneksel yangın duvarlarının, yangın kapılarının, asansör boşluk larını kaldırılmasıyla mimarlara ve bina sahiplerine ihtiyaçları olan ek esnek açık alanları sağlayacak gelişmelerle tamamen yeni bir yangın mühendisliği çözüm leriyle, ısı ve duman zonlama yöntemleri sunabilmektedir. Yangın mühendisliğine göre yapılan binalarda daha geniş yangın zanlarına, örneğin sprinkler ve du man tahliye sistemleri kullanarak izin verilmektedir. Yangından korunma cephesinde, bir di ğer önemli araç duman kontrolüdür, ben de dikkatimi bu konuya yöneltiyorum. Önemli olan ve belki de yeterince vurgulanmayan duman tahliye sistemleYANGIN ve GÜVENLİK SAYI 88 56 rinin, sprinkler yangını kontrol altına alır ken daha verimli çalışacağıdır. Duman tahliyesinin ana amacı, yangın ekip lerine yangının yerini tespit etmede yardımcı olurken binalardaki insanlar için daha net görünen kaçış yolları sağlamaktır. Duman tahliyesinin özünü oluş turan parçalardan biri olduğu halde aktif bariyerler (perdeler) genellikle hafife alınmaktadır. Aktif bariyerler duman egzost sistemi çalışmadığı zaman devreye girmek üzere tasarlanmıştır. Böylece gerekli duman toplanmasını sağlaya caklardır. Yangın ve Duman Bariyerleri Peki, 'bariyer' nedir? Geleneksel olarak perde olarak bilinen Avrupa kökenli bir sözcük olan 'bariyer' daha sık rastlanır olmaya başlandı, çünkü 'perdeler' genellikle cam, çelik, yangına dayanıklı şekil de ve statik, aktif veya ikisinin karışımı olabilmektedir. Temel olarak, iki katego riye ayrılmaktadırlar: 'statik' ve 'aktif'. Statik bariyerler; hareketetmeyen, sabit, sürekli göz önünde olan cam, çelik, yangın dayanımlı paneller (fire rated boards) gibi basit bariyerlerdir. Aktif bariyerler bir yangın durumunda kendi yangın pozisyonlarını almak üzere hareket eden bariyerlerdir. Geleneksel olarak rulo şeklindedirler. Aktif bariyerler 600 °C'den (duman bariyerleri) tam dört saat yangın dayanımı olanlara (yangın bariyerleri) kadar değişmektedir. Bunlar dan bazıları bile iki saat yalıtım sağlayabilmektedir. Peki, bu ürünleri, örneğin yangın kepenkleri ve yangın kapılarından daha özel ve farklı kılan nedir? 50 m genişlikler, 12 m açılma yüksek liğiyle konut tipi büyüklüğünden (558 m2 yangın korunumu sağlayan), ciltsiz bir Geojf' Harris, FSE 05/2005 roman kadar küçük bir bulvar gazetesi kadar küçük kadar değişen büyüklükleri bu ürünleri diğerlerinden farklı kılmak tadır. Bariyerlerin Çalışması Duman kontrol sistemleri ilk geliştiril diğinde bölme büyüklüğü, dumanın daha uzun mesafeler hareket etmesine, soğuk havanın birikerek hacminin artmasına ve en tehlikelisi, sıcaklığının düşerek du man dolu alanların oluşmasına izin verdiği için bir problem olarak düşünülmek teydi. Bu nedenle dumanın biriktirilmesi en önemli problemlerden biriydi ve du man perdeleri dumana bariyer oluşturma amacıyla geliştirilmişti (Şekil 1 ). Du man perdeleri (otomatik veya statik) sadece dumanı soğuyana ve havalandırma sistemiyle dışarı atılana kadar depolayan hazneler oluşturmuştur. Duman haznelerinin oluşturulması baş ka avantajlar da sağlamıştır. Duman dışarı atıldığında onun yerine hava gelir. Bu 'yapay hava' dumansız hacımlardan sağlanmaktadır. Daha küçük bir alanda biriken dumanın sıcaklığı artar, hafifler ve böylece kaçan insanlardan uzağa yükselir ve daha kolay dışarı atılır, Gösterilen örneklerde (Şekil 2 ve 3) boş luk kenarı duman bariyerleri duman yangın katından dışarı atılıp, avludan yapay hava sağlanırken, dumanı depo eder. Şekil 3'te duman, yangın katından dışarı atılabileceği avluya yönlendirilirken gösterilmektedir. Ayrıca, ek koruma sağla mak için duman perdeleri yangın olmayan katlara da yayılmalıdır. Duman bariyerleri, duman tahliyesi ile birlikte kullanıldığında sistemin kritik bir bileşeni haline gelmektedir. Eğer duman (@='
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=