1KAPAK KONUSU Duman Kontrolü Gerçekten Gerekli mi? Bu yazıda, yangın koruma sistemlerinde nelerin işe yarayıp, nelerin işe yarmıwdığ111a dair derinlemesine bir bakış bıılacaksmız. ------------------------------------- Kelviıı A. Sıııola, P.E.-Keııin A. Smola ııe Ortakları Firması _____________________ PM E11gineeriııg, 07/2003 Yüksek ofis binaları 23 m'den (75 feet) daha yüksek olan binalar yıllardır can güvenliği için özel tasarım gerektirmek tedir. Önceki can güvenliği şartları, merdiven boşluğunun basınçlandırılması ve duman boşaltımıydı (mekaniksel veya açılabilir pencereler yoluyla). Bir örnek Bina Kodları (UBC), Bölüm 905 .Duman Kontrolünü 1991 basımlı kodlara ekledi. Kod yürürlüğe girdiği yıldan bu yana birçok binada uygulanmaktadır. UBC'nin Bölüm 905'ine uymak, önceki duman kontrolü gerekliliklerince sağlanan koruma kadar ve_ bunun üzerinde ek bir koruma sağlar mı? Bu makalenin ana teması budur. Bu makalenin sadece 23 m'den daha yüksek ofis binalarıyla ilgili olduğuna dikkat edilmelidir. Açıklamak gerekirse, "duman kontrolü", 1988 UBC'sinin gerektirdiklerinin dışında kalan, sadece UBC 905'inici bölümün gerektirdikleriyle ilgili olacaktır. Bu da akılcı analiz, ek kontrol özellikleri, amor tisör pozisyonlarının görüntülenmesini ve bu sistemlerinin yıllık olarak kontrol edilmesini kapsar. Taban alınan kıyaslama, merdiven boş luğu basınçlandırılması ve bir duman boşaltım sistemi (mekaniksel veya açılabilir pencereler yoluyla) bulunan bir yük sek ofis binasıdır. Burada sunulan bilgi, duman kontrolünün acil durum sırasında yüksek ofis binalarında oturanlar için faydalı olmayacağını göstermektedir (Bu ifade merdiven boşluğu basınçlandırılması sistemini kapsamamaktadır). Aşağıdaki bilgi, Ulusal Yangın Koruma Birliği (NFPA)'nden alınan iki belgeden elde edilen verilerden söz eder: t "Yüksek Bina Yangınları", John R. Hail Jr., May 2000. t Özel Veri Bilgi Paketi, "Yüksek Ölümcül Yangınlar-Ofis Binaları", Yangın Analiz ve Araştırma, NFPA, Ağustos 1 999. Bu bilgiyi sunmanın amacı, yangın alarm sistemleri ve sprinklerli yüksek ofis bina larında bina sakinlerinin sağlık ve güvenliklerinin korunması için gerekli olan ger çek güvenlik fonksiyonlarını sağladığı tezini destekleyecek veri sağlamaktır. Veri ayrıca, önceki deneyimler dumandan kaynaklanan tehlikelerin, bina için deki bir duman kontrol sistemi ile büyük oranda azaltılamadığını gösterir. Bu veri, sprinkler yerleştirilmiş olsaydı, tehlike lerin büyük oranda azaltılmış olacağını ve benzerşekilde, bir duman kontrol sis teminin hakiki bir ek fayda sağlamamış olacağını gösterir. Tablo l. Yüksek Ofis Bina Yangınları ile İlgili Veriler Yangın Sivil Yıl Adedi Ölümler 1994 700 1995 500 1996 500 1997 500 YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 88 64 o o o o Yüksek Binalarda Sivil Direk Mal Olan Yangın Yaralanmalar Kaybı Yüzdesi 18 $ 14.8 10.2 % 55 $ 7.2 9.4 % 16 $ 15.9 8.8% 13 $ 3.9 10.3 % Bu rapor, 1993'ten 1997'ye kadar olan beş yıllık süreçte toplanan yüksek bina yangınları istatistiklerini kapsar. 1997'de rapor edilen yangınların sadece % 1 0,3'ü yüksek ofis binalarında meydana gelmişti. 1997'de tüm ofis binalarındaki top lam direkt mal kaybının değeri 3.5 milyon Dolar idi. Bu küçük mal varlığı kaybına ve hiç can kaybı olmamasına rağmen, kod bina sahibine foot (30 cm) kare başına yaklaşık 1 Dolara mal olacak bir sofistike duman kontrol sistemi gerektirmektedir. Yangınların ve ilgili kayı pların büyük ço ğunluğu yüksek apartman binalarında gerçekleşmiş de olsa, Tablo 1 yangın ların sadece % 10,3'ünün yüksek ofis binalarında görüldüğünü gösteriyor. Tablo 2'de görüldüğü üzere, 1993'ten 1997'ye kadar olan periyotta sağlanan bilgi, 7-12 katlı binalarda 6 milyon Do larlık mal kaybıyla sonuçlanan 320 yangın olduğunu gösteriyor. (Bu boyutta bir duman kontrol sisteminin maliyetinin 500 bin Dolar olduğu tahmin ediliyor.) Bu beş yıllık periyotta üç kattan daha yüksek ofis binalarında hiç ölüm olma dığına da işaret edilmelidir. NFPA'nın mevcut (2000 basım) Can Güvenliği Kodu, önceki basımlara benzer olarak, her bir dört mal varlığı sınıfı için, var olan binalar kadar yeni yüksek binalar için de tedbirler içerir. (Bu kod, mevcut binalar da dahil olmak üzere tüm binalarda yangın sprinklerinin takılma sını mecburi kılar.) Yangın sprinkleri, ölüm oranının1000 yangın başına % 90 azalması ve ortalama dolar kaybında her birdört mal varlığı sınıfı için yangın başına en azın dan % 42'1ik azalma anlamına gelir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=