82 ı siLIŞIM GÜVENLiĞI Giiııiiıııüzde sııç koıııısııyla birçok bilim dalı ilgileıııııekte ve çalışmaktadır. Bıı çalışmalarda da sııçıııı meydaııa geldiği, geliştiği a/aıılar arasııulaki ilişkileriıı ortaya çıkarılması ve {//,afiz edilmesi amacıyla elle veya bilgisayarlar yardımıyla olııştıırıılaıı çeşitli lıaritalar kııl/aııılmaktadır. Üretileıı sııç Jıaritalarıııııı tipi; salıa biiyükliiğüııe, veri detayıııa, çalışıll(ı amacı ve özel/iğiııe göre değişmektedir. Bıı çalışmada sııç lıarita tipleriııdeıı örııekler verilerek, olıımlıı ve olııııısıız yöııleriııiıı değerleııdirilmesi yapılacak ve lıaııgi tür veri ile ııe tiir bir lıarita çizilebileceği açıklaııııwya çalışılacaktır,----- _____ Yrd. Doç. Dı: Erdal Karakaş, Yrd. Doç. Dı: Haııdaıı Arsl<ııı, Arş. Göı: Sabri Karadoğaıı Fırat Üniversitesi, Feıı Edebiyat Fakiiltesi, Coğrafya Bölümü. I YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 89 Su� Haritalamada Alan, Veri ve Amacın Harita Tipine Etkisi 1. GİRİŞ Bugün suç haritaları birçok bilim dan yapılan suç çalışmalarında kudllaanlııltma raakf tı an dır ( 1). Bu haritalarda asıl amaç suçla onun rgi ne l ioşrtti ğa iy va eçyı ak aor lı ulmş tausğı u, aanl aanl i za er adsi l ımn deaskidi iri l.i şAkni l ea liz işleminde alanda meydana gelen suçların; artış, azalış, dağılış ve arazi kullanımıyla ilgili çeşitli bağlantıları değerlendirilmektedir. Günümüzde suç haritaları elle ve coğrafi bilgi sistemleri ile kullanılan bilgisayar programları yardımıyla bilgisayarlarda yapılabilmektedir (2, 3). Suç haritalarının yapımında haritanın amacı, sunulacağı birim, kullanılan veri tipi önemli rol oynamaktadır (4, 5). Bu nedenle haritanın yapımı ve tipinin seçiminde yukarıda sunulan faktörlerin dışında, çalışmayı yapan kişinin bağlı bulunduğu bilim dalına, çalışm nın niteliğine ve kişinin amacına göre de hari a ta farklılaşmaktadır (6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13). St eol i nğ iunçet ag öd ri ne l eoyl ui cşi t uv reuyl aa nbsi l ug çi shuanr ui t al al an r ıgn rı un bduent anyi ı değişmektedir. Mesela halkı ve üst makamı bilgilendirme amacıyla valiliğe verilen brifing ile emniyetin kendi birimleri içerisindeki özel suç çalışmalarında kullanm dıkları haritalar birbirinden aokldüuzkeçare fah rakzl ıı rdl ıar . Çünkü her birimin beklentisi ve bilgi ihtiyacı d ğ e iş ğmi şet ki kt çeed i rd. eBt auy nl aerdl ae nblier l ihk at er i thaal ar irt,abti ri pai l da en ddaek i toplam suç miktarının dağılışını, yıllar içindeki gelişmesini göstermek veya bir suç tipinin belirli böizrellikler çerçevesinde (yıl, ay, gün, saat, belirli mahalle, mahalle içinde belirli bir cadde vb) incelemesi am maktadır. istatiasctikıysleal ihsaterintailelanr,dkeatnatyitlaatridf aveyakapnıl titatif olm b i l i r ( 1 4 ) . aSyuaçn hşaerki tlai nl adreı , i ksiagyrıuspa l i çv ienrdi lee rien cdealyeanne dığı için kantitatif haritalar grubunda yer alan tem çimiantdi ke hvaerriit, aal al arnd ı, rçvael ı şbmu at at irpzi hv ae rai tma at icpıi nöinn esme li belirleyici etkendir (5). Eldeki verinin niteliği, temelde önemli bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Suç verilerinde yer ve alansal özellikler bulunmakta; bu durum haritalamada etkili olmaktadır. Veriler suçun işlendiği cadde ve sokak detaylarında ise "yer", m plaanhdaalleyevreayla il bazında ise "alan bilgisi" ön maktadır. Böylece veri detayı harita tipini ile detayını daha baştan farklılaştırm dır. Suç haritalamadaki amaç, suçların dağ a ı k lı t ş a ı, yoğunluğu ve bunları etkileyen, yani artmasına veya azalmasına neden olan f rın tespitidir. Böylece suçları ö a n kt le örml eer ,i na/ az laal ntmla a çalışmalarının yapılm tılması daha da kolay a l s a ı ş mveakotlaadyılrar(ın1 5a).ydınlaSnoukçtavseerilerinde yer bilgisi olduğunda değişik mbollü, alan bilgisinde ise taram plet) haritalar kullanılmaktadır (5). İlkindead(akğorıloış ti kai nbcui sti en rdcei hi saer ay oş tğı urmn lauckı nönı npal ar anşdtaı rdmı r a( 1s4o) n. uEcsuans da verm lik gösteerekbisiltme de ikğtieödzi re. lMl i ğeesbeal ağ lyı eorl abrial gki sdienği ni şbi ki r yaelarnabiblgaisğilı oolladnuğbuirgöçzalöışnünde tutulursa, elinde macı olayı genel bir alan içinde vermek isterse alana bağlı koroplet harita; eğer suçların işlendiği yerleri göstermek isterse nokta sembollü haritalama oluşturabilir. Çalışma alanı, verinin niteliğini ve kapsamını da etkilemektedir. Alanın; ülke, bölge, eyalet, şehir veya mahalle olmasına bağlı olarak veri ö ça z l e ış lliği de değişecektir. Ülke, eyalet veya bölge masında veri miktarının artışı, tem luğu alansal verileri ön plana çıkarma i knt azdoı rr . Şehir veya mahalle ölçeğindeki bir çalışmada ise veri tem leri ön planainçi dıkaahbail mk oel ak tyeod li dr u( 5ğ )u. nBdöaynl eyceer bi l ki l igni de alana ait toplam ların oluştuğu yerlervinerdileerta, yikivnecrisileinrideöniseem s u ka çzanmaktadır. Dolayısıyla ülke, eyalet ve bölge çalışmasında koroplet, şehir çalışmasında ise çoğunlukla nokta sem maktadır. bollü haritalar kullanıl
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=