88 1 KAPAK KONUSU Yangına Karşı Güvenli Kablolar Avrupa'daki Güncel Standartlar, Çalışmalar ve Ülkemizde Uygulamada Görülen Problemler Bu yazıda, 2004 yılıııdmı bııgiine kadar konıı ile ilgili Avrupa'daki giiııcel standartlar, bıı koıııılan[{l yapılan çalışmalar ve ülkemizde ııygıılmnada görülen problemler ele alıııacaktır.------------------------ ______________________________________ Sabri Giiııayd111, Bir yapıdaki elektrik tesisatlarında kulla nılan kabloların yangın içindeki performansları gerçek anlamda bir mayın tar lası gibidir. Yapılarda elektrik tesisatlarında kullanılan kabloların yangın yük leri, yapının yangın riski analizlerini yapan uzmanlar ve tasarımcılar tarafından dikkate alınmalıdır. Projeciler, elektrik tesisatı yüklenicileri bu konuda doğru terminolojiyi kullanmalı; kabloların seçiminde ve uygulama sırasında çok dikkatli davranmalıdır. Yapılarda kullanılan yangına karşı güvenli kabloların (yangına dayanıklı kablolar, alevin yayılmasını azaltan, düşük duman yoğunluklu, halojenden arındırılmış kablolar) ülkemizde ve Avrupa'daki ilgili standart ve yönetmelikleri, yangın korunum sistemlerinde kablo kullanımı çok dikkatle incelenmesi gereken konulardır. Yapının yangın ile ilgili tüm tasarımları yönetmeliklere uygun olarak yapılmaz ve standartlara uygun malzemeler kullanıl maz ise öncelikle can güvenliği açısından üzücü sonuçlar doğabilir ve çok bü yük maddi kayıplar olabilir. PVC kablolar da dahil, PVC içerikli yapı malzemeleri nin (içindeki halojen nedeniyle) yanması neticesinde oluşan HCI gaz, CO 2 ga zı, CO gazı ve PVC yanması sonucu oluşan HCI gazın su ile birleşmesinde olu şan hidroklorik asit insanlara, elektronik I YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 94 • il { � � } +Yangın -+ �. C02 + CO c- C ? gaz gaz ı ı H O➔-• . H U PVC Halojensiz cihazlara zarar vermekte ve bir yangında can kayıplarına neden olabilmektedir. Çok küçük yangınlarda bile PVC kablo lardan dolayı oluşan hidroklorik .asit bil gisayarları ve elektronik cihazları tahrip etmektedir. Bir yangında ortalama sıcaklık 500 °C'ye ve çok süratli olarak da 800 °C ile 1200 °C'ye kadar ulaşabilir. Yangın, çıktığı or tamın özelliklerine göre çok kısa bir sürede büyüyerek ortama yayılabilir. Yan gın esnasında en önemli konu binadaki insanların süratle tahliyesidir ve yan gında çelik yapı malzemeleri gereken önlemler alınmazsa 600 °C üzerinde de forme olmaya başlar. Elektrik Mühendisi HB Teknik Ltd. Topluma açık yapılarda yangın esnasın da oluşan ısı, duman, zehirli gazlar nedeniyle öncelikle insan sağlığına sonra da yapıya, yapıdaki elektronik donanıma (bilgisayar vb. cihazlar) zarar gelmemesi minimum gerekliliktir. Topluma açık yapılarda yangın güvenliği açısından elektrik tesisatlarında kullanılan kablolar genel olarak şu özelliklere sahip olmalıdır: t Kablolar alev geciktirici özellikte olma lı, yangın kaynağının uzaklaşması veya yangının kaynağının sönmesi duru munda alevlenmiş kablolar kendi kendine sönmelidir. t Yangın esnasında kabloların halo jenden arındırılmış zararlı/zehirli gaz etkisi olmamalı, oluşacak hidroklorik asit ve zehirli gazlar öncelikle insanlara zarar vermemelidir. t Yangın esnasında kabloların elektrikli cihazlar üzerinde korozif etkisi olmama I ı, oluşacak hidroklorik asit bilgisayarlara ve elektronik cihazlara zarar ver memelidir. t Yangın esnasında kablolar yangının yayılımını arttırmamalı, yangın bir alandan diğerine yayılmamalıdır. t Kablolar düşük duman yoğunluğu özelliğine sahip olmalı, öncelikle insanların binadan tahliyesi ve itfaiyecilerin yangın söndürme çalışmaları için duman yoğunluğu yeterli görüş mesafesi sağlayacak minimum seviyede olmalıdır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=