136 1 DUMAN TAHLiYESi itfaiyenin erişimine yardımcı olmak için tasarlanmış bir ani etkili sistem, araba parkının bir bölümünü dumandan koruyacaktır. Kontrol sistemi yangının nerede olduğunu tespit ederek, o bölgedeki ani etkili tahliye fanlarını çalıştırarak dumanın, tüm araba parkında sirkülasyonuna izin vermeden, en yakın tahliye noktasından çıkmasını sağlar. Bu sayede, itfaiyeciler yangının yerini daha kolay belirleyebilmekte ve rüzgara karşı ilerleyerek, yangına temiz havada 1O metre yaklaşabi lmektedir. Yangın söndürme hızı ve etkinliği, yağmurlama sistemlerine gerek duyulmadan yangının yeterince kontrol altına alınması olarak düşünülmelidir. Bu çözüm sadece çok büyük araba parklarında, örnek olarak kat başına 2000 metrekare civarı ve yangın servisinin ulaşımının oldukça hızlı olduğu yerlerde elverişlidir. İtfaiyeciler için her nerde olursa olsun yangına temiz ulaşım, çok büyük tahliye havalandırma oranı ile beraber incelikli bir tasarım ve sistem kontrolü gerektirir. Tipik bir araba parkında bunu sağlamak için gerekli olanlar aşağıda belirtilmiştir: t Yangın yerinin kesin olarak tespit edilebilmesi t Yangın tespit alanları ile ani etkili havalandırma alanlarının uyumu t Tam havalandırma hızında çalışarak başarılı duman kontrolü sağlayabilecek, en az iki, birbirinden ayrı tahliye noktası t Ani etki ve tahliye fanlarının , kapakların vb. doğru seçimi için komplike kontrol sistemi t Temiz hava girişine destek olmak için duman bulunan bölge dışındaki tahliye fanlarının tersine çalıştırılabilme opsiyonu Tahliye hızı sadece basit bir hava değişim oranına bağlı değildir. Duman bölgesinde yeterli hava akışı sağlayarak dumanın geri akışını engellemek ve duman bölgesi dışında sirkülasyonu sağlamak için tasarlanmalıdır. Araba parkının büyüklüğüyle beraber, tahliye oranının 1 O ACH ile karşılaştırması değişse de tipik bir örnek olarak Colt Fire, yaklaşık 30 ACH sağlamayı gerekli görmektedir. Her IYANGIN ve GÜVENLİK SAYI 96 Ani etkili havalandırma sistemleri inşaat mevzuatlarına ııygıınlıığıın dışında birçok avantaj da sıınaı: iki tahliye noktası da bu akışa ihtiyaç duysa da, asıl fan kapasitesi, basit bir duman kontrol sisteminin gerektirdiğinin altı katı, yani 60 ACH olmalıdır. Bununla beraber, geliştiril miş bir ani etkili havalandırma sisteminin marjinal maliyeti ve ek alan gereksinimi, bir yağmurlama sisteminin maliyeti ve alan gereksinimi ile karşılaştırıldığında cazip bir öneridir. Duman kontrolü için, sistemin onaylanması ve uygulanması bazı tartışmalara konu olabilir. Birçok proje için, Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği (Computational Fluid Dynamics - CFD) ya da elle hesaplama yöntemlerinin kullanımı kabul edilebilir olsa da, gerçek dumanın gerektiği örnekler de mevcuttur. Ne yazık ki, genellikle bir aracı ateşe vererek, basit şekilde biraz sentetik duman çıkışı sağlamak, genel hava hareketinden çok uzak, küçük bir uygulama olarak kalır. Yangının zararı minimumda tutacak bir boyuta indirgenmesi, duman testlerinde kabul gören bir yöntemdir. Fakat gerçekçi bir uygulama için, sadece yangının değil, ani etkili fan hızının ve sistem tahliye hızının da aynı oranda küçültülmesi gerekir. Örnek olarak, fan hızlarını ve performanslarını değiştirmeden, yanma ölçüsünü gerçek bir araç yangınından beklenen ve genellikle tasarımda kullanılan 4-8 MW' den, daha uygun bir ölçü olan 0,5-1 MW' ye düşürmek hatalı sonuç verecektir. Colt Fire son zamanlarda hem bir araba parkında temiz alan sağlama konseptini kanıtlama k, hem de CFD mode;lleme yaklaşımının kullanımınını onaylatmak için İnşaat Araştırma Kurumu (BRE) ile Middlesbrough'da geniş kapsamlı bir test gerçekleştirdi. Belirleyici makamlar ve onay veren otoriteler, duman tahliye ve duman kontrol sistemleri arasındaki tasarım ve performans yönünden farkların bilincinde olmalı ve doğru sistemin kurulduğundan emin olmalıdırlar. Potansiyel olarak her ikisi de binanın korunmasını sağlasa da, tasarım ve kirişleme aşamalarında duman kontrolü ile duman temizleme arasındaki farkı belirlemek zor olabilir. Şimdilik ani etkili havalandırma sistemleri için yayı mlanmış bir standart bulunmamaktadır. Fakat BSI, araba parkları havalandırmasını kapsayan ve sistemler arasındaki farkları netleştirmesi ve yasal olarak tespit etmesi beklenen BS7346-7'nin taslak çalışmasını sürdürmektedir. Bu yayımlanana kadar, ani etkili havalandırmanın tüm faydalarından güvenli şekilde yararlanabilmek için, belirleme aşamasında ekstra özen göstermek ve kiriş bağlantılarında ihtiyatlı davranmak gerekmektedir. ■
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=