1 HAVALANDIRMA SiSTEMLERi -- - -- Jet fonlar çalışırken: yandan görünüş Jet fonlar çalış ırken : üstten görünüş Hava akış hızı profili: yandan görünüş Hava akış hızı profili: üstten göriiniiş 1 Şekil 1-a şekilde çevredeki tüm hava hareketlendirilir ve kanal kullanılmadan 20-40 metre gibi bir mesafeye taşınır. Otoparkın bütünü bir hava kanalı görevi görür. Jet havalandırma sisteminin ardındaki prensip küçük miktarda havanın (yanma ürünleri) roketi yukarı doğru itecek şekilde yüksek hızda atıldığı roketlerde kullanılanla aynıdır. Fan sağlam bir şekilde sabitlendiğinden, tüm enerji atılan havadan çevreye hız şeklinde taşınır. Hava ileri doğru sevk edilirken fan yerinde kalır. Sürüklemenin bir sonucu olarak da hareket halindeki hava miktarı her zaman tandan geçen havanın miktarından oldukça büyük olacaktır. Hareket halindeki havanın miktarı tesisin farklı kesitlerinde aynıdır. Sistem büyüklüğüne bağlı olarak belirli kesitlerde örneğin 1 m/s'lik bir hız elde edilebilir. Jet tanların büyüklüğü ve sayısı otoparkın büyüklüğü ve planına ve sistemin esas olarak CO tahliyesi için mi yoksa duman kontrolü için mi kullanılacağına bağlıdır. Şekil 1-a ve 1-b jet havalandırma sisteminin uygulamada nasıl çalıştığını göstermektedir. Her iki şekil de dikey yöndedir. İtme kuvveti, yani jet tanların yarattığı kuvvet, Newton [N] cinsinden ifade edilir ve kütle akış hızı ile hızda meydana gelen değişimin ürünüdür. Çıkış güçleri m3/s veya Pa cinsinden ölçülen geleneksel fanlardan farklı olarak jet tanlar için kullanılan ölçme birimi budur. Jet tanlar genellikle tavana monte edilirler (Şekil 1-a ve 1-b). Jet tanların harekete geçirecekleri havanın ortasına yerleştirilmeleri önemlidir. IYANGIN ve GÜVENLiK SAYI 96 150 1 1 Şekil 1-b Teoride, çevredeki havanın başlangıç akış hızının sıfır olduğu varsayıldığında, bir jet fanın ürettiği itme kuvveti hacimsel akış hızı x havanın yoğunluğu x çıkış hızına eşittir. Maksimum verimlilik için jet tanların tamamen serbest bir şekilde asılması gerekir. Uygulamada tanların altında maksimum düzeyde açıklık yer sağlama amacına yönelik olarak tavana mümkün olduğunca yakın bir şekilde monte edilirler. Hava düz yüzeylere yapışma eğilimindedir. "Coanda etkisi" olarak bilinen bu fenomen genel verimlilik açısından son derece önemlidir. Belirli markaların jet fanları bunu önlemek için hava akışını yakın yüzeylerden uzaklaştıracak şekilde yönlendiren ızgaralarla donatılmıştır. Genel verimlilik ayrıca giriş ve çıkış koşullarından da etkilenir. Fanların yakınlarında bulunan engeller için önlemler alınmalıdır. Daha önceden de bahsedildiği üzere nominal itme kuvveti kütle hava akışı x çıkış hızına eşittir. Etkin itme kuvveti, nominal itme kuvveti ile bir "sistem etkin1 Şekil 2. 1 lik faktörünün" ürünüdür ve her zaman nominal itme kuvvetinden daha düşüktür. Şekil 2, bir otopark tesisinde yerden tasarruf sağlayan bir havalandırma sistemi için jet tanların nasıl monte edilebileceğini göstermektedir. Mümkün olan en yüksek verim için en yakın kirişle arasındaki mesafe giriş kısmında 0.5 metre çıkış kısmında ise 2.0 metre olmalıdır. Kirişlerin yüksekliği 0.4 metreden daha fazla olmamalıdır. Aksi takdirde kiriş yüksekliği ya tanlar tavandan sarkıtılarak ya da fanın en yakın kirişle arasındaki mesafe arttırılarak telafi edilmelidir. Bu bölümde jet havalandırma sisteminin temel teorisine kısa bir giriş yapılmıştır. Takip eden sayfalarda pratikte kullanımı hakkında bilgiler verilecektir. Otoparklarda jet tanlar, hem CO hem de patlayıcı benzin gazlarının (CH4 ) tahliyesi amacına yönelik olarak hava kanallarının yerine kullanılabilir. Otoparklarda karbon monoksitin var olması, diğer zararlı gazHava kanal ı için yer yok LJ ■i 1 J 1
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=