1 KAPAK KONUSU sistemlerinin tasarım, tesisat, testler, kontrol, bakım ve güvenlik için gerekli koşulların tümünü saptıyor. Ayrıca ISO 14520 çeşitli yangın söndürücü malzemelerin ve etkili oldukları yangın tiplerinin özelliklerini de ayrıntılarıyla aktarıyor. Bu nedenle söz konusu sistem ve tesisatların şartnamelerinin hazırlanması, tasarımı, tesis edilmesi, test edilmesi, kontrolü, onaylanması, denetlenmesi, işletilmesi ve bakımı ile ilgilenecek olan mimar, mühendis, sigortacı, müteahhit ve taşeron firmalara sesleniyor. Yakıtların İçerdiği Tehlikeler Açısından Plastikler ISO 14520'nin ikinci baskısı Uluslararası Standart Son Taslak aşamasına ulaştı ve 2006 yılı içerisinde basılması bekleniyor. 12 bölümden oluşacak olan söz konusu yeni standarttaki 11 bölüm kullanılan maddelere özel içeriğe sahip bulunuyor. Yeni hazırlanan taslakta yangın test prosedürleri ile ilgili bölümlere geniş bir yer verilerek konu ayrıntılandırıldı ve plastik yakıtlarla ilgili tehlikelere (polimetilmetakrilat (PMMA), polipropilen (PP), akrilonitrilbutadiyensitren (ABS) içeren polimerli tabaka yakıt serisi yangın testleri) 2000 yılı baskısında sinyalleri de verildiği gibi daha geniş bir yer ayrıldı. Söz konusu testler bilişim teknolojisi, telekomünikasyon araçları ve üretim süreç kontrol ve kumanda tesisleri gibi plastik yakıt tehlikelerine daha yakından bakmayı amaçlıyor. Ayrıca gruplandırılmış enerji veya veri kablolarına da standart içinde yer verilmiş. Testler ve Ortam Sistem ve tesisatları kuranlar ve kullaPBPK modeli insanların bu tür maddelere maruz kalmaları söz konusu olduğunda var olması gereken güvenlik sınırlarına hem konsantrasyon düzeyi hem de maruz kalınma süresi açısından bilimsel bir şekilde yaklaşmaktadır. testinin yapılabileceğini' belirtmektedir. ıso 14520'in giriş bölümünde kısmen de olsa 'test ve uygulama prosedürleri sırasında yangın söndürücülerinin tahliye edilmesi gereksinimini ortadan kaldırmaya yönelik yeni unsurlar da göz önünde bulundurulmalıdır' ibaresi yer almaktadır. Bu ifade, mekan bütünlük testlerinin (sözde 'kapı fanı testi') dahil edilmesiyle bağlantılıdır. ISO 14520 sadece etkili yangın söndürme konsantrasyonlarının elde edilmesini koşul olarak koymakla kalmaz, aynı zamanda da bu konsantrasyonları n yeterli süre boyunca saklanarak acil durumlarda gerçekleştirilecek eylemlerin etkili olmalarını sağlamaya çalışır. Buna 'saklama süresi' adı verilir ve kapı fanı testi ile belirlenebilir. Havadan daha hafif gazların yerine geçebilmek ve garip şekilli tehlikeye maruz kalabilecek mekanlarda geçerli olmak üzere söz konusu teste yeni baskıda yeniden yapılandırılmış haliyle yer verilmiştir. İnsanların Dayanabilecekleri Güvenlik Sınırları ISO 14520'nin yeni baskısında, insanların halokarbon türdeki maddelere maruz kalabilecekleri güvenli sürelere bir alternatif olabilecek fizyolojiye dayalı farmakinelik bir modelleme (Physiologically Based Pharmacokinetic - PBPK) ile ternatifler söz konusu olduğunda daha önce hiç göz önünde bulundurulmayan bir husus olan zaman boyutunu eklemekte oluşudur. ISO 14520'de yer alan maddeye özel pek çok bölüm yangın söndürmede söz konusu olan maddenin ticarileşmemiş olduğu gerçeğine değinmektedir. Ayrıca standartta yer alan yeni bir maddeye özel bölüm olan 5. bölüm de FK-5-1-12 dode-kafloro-2-metilpentan-3-bir sistemleriyle ilgilidir. Sonuç Son olarak, dikkat edilmesi gereken bir başka husus ise, yeni maddeye özel bölümlerin sadece ISO 14520 test koşullarına uygun olduğu belirlenen ve yangın söndürmede kullanılan konsantrasyon değerleriyle ilgili olduğudur. Heptan, ahşap artıklar, PMMA/PP/ABS ve pek çok diğer yakıt da bu bölümde yer almaktadır. Tüm bölümlere göz atıldığında, tüm dünyada gerçekleştirilen laboratuarlar arası işbirlikçi girişimler sayesinde yeni ISO/FDIS 14520'in muhtemelen yangın söndürme konsantrasyonları arasındaki 'temiz maddeler' ile ilgili olarak bugüne kadar hazırlanmış ve mevcut en kapsamlı verileri içerdiği görülecektir. CEN çalışmalarıyla paralel olarak geliştirilen ISO daha güvenli bir dünyada yaşamamız için kendisine düşeni layıkıyla yerine getirmektedir. nanlara sorulacak olursa, tesisat tasa- personelin bu tür maddelere maruz kalrımı ve işlevlerinin her yönüyle kanıtlanabilmesi için en etkili yöntemin tam ölçekli bir tahliye gerçekleştirilmesi gerektiği konusunda hemfikir oldukları görülecektir. Elbette, yangın söndürmede kullanılan belli bazı maddeler söz konusu olduğunda çevreye ilişkin faktörler bu yaklaşıma karşı çıkacaktır. ISO 14520, tahliye testini pek önermese de 'eğer yetkililerin onayı alınırsa, tahliye 1 YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 96 74 malarıyla ilgili temel kuralları içeren bir de ek bulunmaktadır. PBPK modeli insanların bu tür maddelere maruz kalmaları söz konusu olduğunda var olması gereken güvenlik sınırlarına hem konsantrasyon düzeyi hem de maruz kalınma süresi açısından bilimsel bir şekilde yaklaşmaktadır. Bu yaklaşımın önemli olmasının nedeni, güvenlik ölçütüne gaz haldeki Halan türü al1 Ozon Tabakasını Delen Maddelerle İlgili Montreal Protokolü 1987 yılının Eylül ayında 24 ülke ve o dönemki Avrupa Birliği tarafından tartışılarak imzalanmıştı. imzalanan Protokole göre tarafların; CFC'leri, ha/on gazlarını ve diğer insanlar tarafından üretilen ozon delici maddelerin üretimini durdurması öngörülüyordu. Ayrıca Protokol, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofı An nan 'ın deyimiyle "belki de bugüne kadar imzalanan tek başarılı uluslararası anlaşma" olma özelliğini taşıyor. ■
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=