IYANGIN GÜVENLiĞi Eğer ikinci bir müdahaleye ihtiyaç duyulursa bu sistemin normale döndürülmesini daha da geciktirir. Madenlerde yaşanan sorunlarda sistemi normale döndürmek için gereken süre çok uzundur - birkaç haftadan birkaç aya ve birkaç yıla kadar uzanabilir. Şekil 1 ve 2 yangın acil durumunda zamanın hayati ölçüt olduğunu gösteriyor. Sistem tekrar normale döndürülene kadar, yani kimsenin tehlikede olmadığından ve yangının ya söndürüldüğünden ya da kontrol altına alındığından emin olunana kadar zaman hayati bir önem taşımaya devam eder. Yeni başlamış bir maden yangınını güvenle söndürmede başarılı olmak, çeşitli faktörlere bağlıdır: Yangının verdiği zararın farkında olunması, erken ve doğru tespit, etkili yangınla müdahale gereçlerinin bulunması, çabuk müdahale ve yetenekli müdahaleciler... Eğer bir maden yangını tespit edilmesinden sonra kısa bir süre içersinde doğrudan yangınla mücadele yöntemleriyle kontrol altına alınamıyorsa, yangını kuşatmaksızın başarılı bir şekilde söndürme ve sistemi normale döndürme olasılığı büyük ölçüde azalır. 162 Bugüne kadar yapılan yangın araştırmaları ve gerçekleşen yeraltı yangınları maden yangınlarının çok çabuk yayılabildiğini göstermektedir. Örneğin , büyük ölçekli yangın galerisi deneyleri [Lazarra ve Perzak 1990) aktarım kayışı yangınlarının 20 fpm'den daha büyük oranlarla katlanabildiğini göstermiştir. Yangına dayanıklı kayışların yanmayacağı düşünüldüğünden bu, yeraltı işçileri için şaşırtıcı olabilir. Maden yangınları genellikle yetersiz planlama, etkisiz ya da yavaş müdahale ve tespit sistemleri, yetersiz su kaynakları, uygunsuz yangınla mücadele gereçleri, kırık su kanalları, başarısız bastırma sistemleri, personeldeki koruma gereçlerinin uygunsuz olması ve zayıf iletişim, uygunsuz kararlar ve eylemler nedeniyle müdahalede yaşanan gecikmelerden ötürü kontrolden çıkıyor. Dolayısıyla en iyi araç ve gereçler bile yetersiz hazırlığı asla telafi edemiyor. Becerikli müdahaleciler ise en iyi müdahale teknolojisinin bulunmamasını gelYANGIN ve GÜVENLiK SAYI 97 Bölgeyi ya da madeni tahli e edin izleme odasını arayın Karar verin Tahliye edin Yangın söndürüldü Tahliye edin Şekil 3. Yeraltı maden yangını tespit edildiğinde yapılacak ilk müdahale nellikle telafi edebiliyor. Ayrıca, becerikli işçilerin elindeki test edilmiş teknolojiler yangın acil durumunda fazlasıyla zaman kazandırıcı olabilir. Yangın durumunda yangınla mücadele etme ya da bölgeyi tahliye etme seçenekleri arasında genellikle çabucak bir karar verilir. Şekil 3 bu kritik kararları ve akla yatkın eylemleri gösteriyor. Maden yangını hazırlığının büyük bir kısmı yönetim ve işçi kapasitesi, deneyimi, motivasyonu ve eğitiminden oluşur. Ulusal İş Güvenliği ve Sağlığı Kurumu - UİGSK (National lnstitute for Occupational Safety and Health) amaçlarından biri de yangın ve patlamaların yol açtığı felaketleri önleyerek maden işçilerinin güvenliğini arttırmaktır. Bu rapor müdahalecilerin yeraltı maden yangınlarına hazırlığına ilişkindir ve maden endüstrisine acil durum müdahalecilerinin çeşitli rollerini ve onların beceri düzeylerini arttırmak için kullanılan eğitim tekniklerini kavramasında yardımcı olma amacı taşımaktadır. Yangına hazırlık ve müdahale teknoloji ve insan öğelerinden oluşur. Bu öğeler sistemi tekrar dengeli duruma döndürmek için harcanan zamanın azaltılması için işbirliği içersinde çalışabilirler. 2. YANGINA MÜDAHALE HAZIRLIĞI 2.1. Acil Eylem Planı Yangının tespit edilmesinden sonraki ilk birkaç dakika hayati önem taş ı r. En önemli şey müdahaleyi başlatma süresinin asgariye indirilmesidir. Çoğu maden yangını benzersiz olduğu için her durum için tek bir acil eylem planı oluşturmak imkansızdır. Ancak bütün acil eylem planlarında ortak olan bazı öğeler vardır ve yazılı bir plan hazırlamak acil durumun gerektirdiği meşakkati azaltabilir. Acil eylem planının en önemli öğelerinden biri de kilit önemdeki görevlilere -ve özellikle de müdahalecilere- acil durum tespitinin hemen ardından bilgi verilmesini içeren bir iletişim protokolüdür. Bölgede yetkin bir görevlinin bulunması çok önemlidir. Yetkinlik hem eğitim hem de deneyim gerektirir. iletişim protokolü ve liderlik becerileri öğretil ebilir ve bu becerilerin değerlendirilmesi simülasyon alıştırmaları ya da gerçek olaylar aracılığıyla yapılabilir. İyi düzenlenmiş maden acil eylem planları ; yer üstü organi-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=