Ocak Yangınlarının Sonuçları Şu bir gerçek ki, ister kömür madenciliği, ister metal madencil iği olsun birçok ölümlü ve ölümsüz ocak yangı n ları meydana gelmektedir. Ölüm meydana gelen yangınlarda ortaya çıkan maddi ve manevi kaybın kritiği kuşkusuz yapılamaz. Ancak ölüm olaylarının gerçekleşmediği birçok ocak yangınında da maddi zararlar çok büyük olmakta ve birçok işletme bu yükün altından kalkamamaktadır. Bu açıdan yangının olduğu kısımlarda veya yangından etkilen ilme olasılığı olan sahalarda veya o çerçeve içinde çalışanların çok çabuk ve emniyetli bir şekilde tahliyeleri sağlanmalı , bir şekilde tahliyelerinin gerçekleşmediği veya bekleme durumunda kaldıkları sürede ise açığa çıkan zehirli ve boğucu gazlardan çalışanların etkilenmemeleri için, kendilerini korumak amacıyla üzerlerinde bulundurmaları mecburi olan kişisel koruyucu maskelerini kullanmalarının sağlanması gerekmektedir. Bu anlamda; ocak yangınları gibi olaylarda tahliye işlemleri sırasında kullanmak üzere, temiz havada veya temiz havanın bir şekilde sağlandığı, yangından uzak veya yangının kolaylıkla ulaşamayacağı, yangını önleme veya yangının kendine temas ettiği noktada sönmesini sağlayan veya yangının şiddetini ve ısısını düşürme kabiliyeti olan malzemeden dizayn edilmiş olan bir acil çıkış veya kaçış yolunun projelendirilmiş olması da gerekmektedir. Ocak Yangınlarında Riskleri Azaltmak Ocak yangınlarında ; • Yangının önceden tespit edilerek, ocağın diğer yerlerine sıçramas ına ve yayılmasına engel olmak • Yangını uygun cihazlarla, erken ve etkili olarak söndürmek, bastırmak • Açık ocak yangınlarında oluşan, yangında açığa çıkmış olan dumanın ayrı bir kanaldan tahliyesi ile çalışılan kesimlere sirayet etmesini önlemek için gerekli tesisatın yapılması • Açık alevli yangının meydana geldiği yerde önlenmesi, boğulması için uyarıcı sensörler, fiskedeler veya soğutucu sistemler yapılması • Yeraltı ocağında yangın oluşma riski yoksa bile ocakların iyi plan lanması • Dikkatli olmak • Yangına karşı etkili ve emniyetli-güvenlikli malzemeler kullanmak mevcut riskleri çok aşağılara çekecektir. Ocak Yangınlarında Yapılması Gerekenler Ocak yangınları oluştuğunda yapılması gerekenler maddeler şu şekilde sıralanabilir: • Sadece kapalı ortamlar veya yeraltı madenlerinde benzeri işler için özel eğitim almış, kapalı devre suni solunum sağlayan cihaz kuşanan, giysi ve donanımları yangına ve ateşe dayanıklı yapıda olan, yangın ve bu gibi olaylar neticesinde açığa çıkan dumanlı, tozlu ve en önemlisi zehirli ve boğucu gazların içine girerek çeşitli operasyonlar yapma kabiliyeti olan, çok kısa bir zamanda toplanabilen ve olaya el koyabilen, müdahale yeteneği, çevikliği, pratikliği, bilgisi ve cesareti yüksek olan, devamlı hareket halinde bir ekip oluşturmak • Etkin ve etkili bir mücadelede bulunmak • Çal ışılan kesime ulaşıldığında o kısımda çalışanların güvenli olarak kendilerini dışarı çıkartabilecekleri bağımsız kaçış yolları, merdiven, asansör vb. unsurlar inşa etmek ve bu alanlara ça1 ışanları uyaran nitelikte işaret velevhalar koymak Ocak Yangınlarının Sınıflandırılması Bu sınıflandırılmada • Yangının meydana geliş yeri • Yangının meydana geliş şekli • Yangının dış görünüşü bilinmelidir. Fakat meydana geliş şekli, yangının önceden tespit edilmesi (sezilmesi) ve yangına müdahale açısından önemli olduğundan sınıflamayı, Eksojen (Açık) ocak yangınları Endojen (Kapalı) ocak yangınları olarak yapabiliriz. MADEN YANGINLARI 1 EKSOJEN (AÇIK) OCAK YANGINLARI ısının çok yüksek olması neticesinde oluşan yangın türüdür. Kaynak ısı, ortamdışında olup, sürtünme, açık alev, elektrik arkı vb. sebepli alevli yangınlardır. Eksojen (Açık) Ocak Yangınlarının Meydana Gelebileceği Yerler ve Alınması Gereken Önlemler • Nakliyatta kullanılan tesisatın sürtünmesi, bandın tambura sürtünmesi, bandın gevşek olması, üzerine monte edildiği şasesinin ahşap olması, altında kömür tozu birikmesi vb. Önlem: Tahkimatın yanmaz malzemeden olması (demir.çelik vb), tamburların rahat dönmesi, oluşabilecek ısının düşürülmesi, ısı 55 °C dereceye yükseldiğinde tamburların altına, öncesinde yerleştirilmiş olan su fısketeler ile soğutma sağlayan tertibatın harekete geçmesi sağlanmal ıdır ve kömür tozları temizlenmeli, bantların gergilerinin uygun gergide olması gerekmektedir. • Elektrik tesisatı. Önlem: Elektrik tesisatının topraklaması iyi olmalıdır. Kısa devre, yeraltında kullanılan tesisatın bir şekilde hasar görmesi, yanmalarının engellenmesi için statik elektriğe karşı emniyet olmal ıdır. • Kaynak, kesme işleri. Önlem: Kaynak ve kesme işleri yapılırken yaklaşık 10 metre çapında olan yerler ıslatılmalıdır. Açık alevli yangına müdahale için bu alanda su bekletilmeli veya örtü ile kaplanmalı, yangın söndürücü veya taş tozu hazır olmalıdır. • Yeraltı ocaklarında kullanılan ve sıvı yakıtla çalıştırılan motor ve makineler. Önlem: Ocaklarda kullanılan ve sıvı yakıtla çalıştırılan motor ve makinelerin alev sızdırmaz veya yangını önleme tekniğine uygun olması gerekir. Kullanılacak sıvı yakıtların da ateş almasının engellenmesi gerekir. • Lağım atılması. Önlem: Lağım atılması işlemi sonucu, kapsül ve teller çok ısınır. Akkor hale gelen teller kömür tozunu yakabilir. Parçalanan kayaçların kırılma noktalarında birbirlerine ve patlamalar sonucu havaya kalktıktan sonra yere düşmelerinde birbirYANGIN ve GÜVENLiK SAYI 991 165
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=