IKAPAK KONUSU Risk analizi özellikle çalışımı lıayatmda ilgi çekeıı başlıca konıılardaıı birisi lıaliııe gelmiştir. İşyerleriıule bul111uııı çeşitli ortam faktörleri, çalışanlarm sağlığı bakııııımlaıı risk .otııştıırıır ve bu kişileriıı sağlığımıı korııııması içiıı de işyeriııdeki faktörlerin kontrol altımı alııı111ası gerekir. O halde işyerlerinde risk değerleııdirmesi ve risk analizi yapılması, çalışanların sağlığının korıın111ası bakımıııdaıı önem taşımaktadır. ____ --~ Prof. Dr. Naz111i Bilir Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı Enstitüsü Md. Çalışma Hayatı ve Genel Çevre Bakımından Risk Yaklaşımı ve Risk Analizi Giriş İnsanların yaşadıkları ortama çevre denir. Çevre denildiğinde sıklıkla fiziksel çevre algılanır. Fiziksel çevre kavramına günümüzden 2500 yıl önce yaşamış olan Hipokrat tarafından işaret edilmiştir. Tıp biliminin kurucusu olan Hipokrat, insan sağlığının hava, su, toprak gibi çevre faktörleri ile ilişkisine işaret etmiştir. Zaman içinde çevrenin yalnızca fizik öğelerden ibaret olmadığı, yaşadığımız çevrede biyolojik faktörler ile sosyal özelliklerin de bulunduğu fark edilmiştir. Fiziksel çevrede çeşitli kimyasal maddeler, tozlar, radyasyon, gürültü, sıcak-soğuk gibi faktörler bulunurken, biyolojik çevre öğeleri çeşitli canlılardır. Bu canlılar sıklıkla hastalık etkeni olan mini canlı lardır (mikroorganizmalar). Bununla birlikte biyolojik çevre kavramında daha büyük canlılar (insanlar ve hayvanlar) ile bitkiler de bulunur. Sosyal çevre ise daha farklı bir kavramdır. Sosyal çevreden kastedilen, kişilerin eğitimi, sosyal ve ekonomik özellikleri, toplumdaki değer yargıları, kültür, gelenekler vb. özelliklerdir. İnsanların sağlığı bakımından fiziksel ve biyolojik çevre öğelerinin önemli rolü olmakla birlikte, sosyal ve ekonomik faktörler de bu açıdan önem taşır. Hatta fizik ve biyolojik faktörlerin aynı olduğu durumlarda, sosyal faktörlerdeki farklı l ıklar sağlık durumunda farklılıklara yol açabilir. Bugün için insanların sağlığını belirleyen iki temel öğe bireysel özellikler ve çevre faktörleri olarak değerlendirilmektedir. Bireysel özellikler ve çevre faktörleri içinde insan sağlığı bakımından olumsuz olanlar varsa bunların saptanıp olumlu hale getirilmesi, sağlığın korunması bakımından çok temel bir yaklaşımdır. Bireysel özelliklerin bazılarının (yaş, cinsiyet, genetik özellikler vb) değiştirilmesi kolay olmayan faktörler olmasına karşılık, çevresel faktörler üzerine müdahale etmek daha olanaklıdır. O halde yaşadığımız çevrede bulunan faktörleri iyi değerlendirmek sağlığın korunması bakımından önem taşımaktadır. Bu nedenle hem genel çevre hem de işyeri çevresi olarak ele alındığında, bu ortamlarda bulunan faktörlerin incelenmesi gereklidir. Bu tür çalışmalar risk yaklaşımı, risk analizi olarak adlandırılmaktadır. IYANGIN ve GÜVENLiK SAYI 99 52
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=