A-C Pump ~ ITT lnduslriBB IS0 9001:2008 W@®~ ~NORM® ~TEK N IK NORM TEKNiK MALZEME TiCARET iNŞAAT SAN. LTD. ŞTI. Eyüp Sultan Mah. Ulubatlı Hasan Cad. Başkent Sok. No: 6 34885 Sa mandıra - Sancaktepe / ISTANBUL Tel: +90(216) 311 40 41 (pbx) Fax: +90(216) 311 90 91 • www.normteknik.com.tr • norm@normteknik.com.tr Ankara Ofis: A.Öveçler 2.Cadde.(1065 Cadde) No:29/ 1065620Çankaya / Ankara Tel: +90(312) 472 78 88 (pbx) Fax:+90(312) 472 78 89 ' UKAS ..3/&~ 000
~DAPPROVAL • •
SUNUŞ 1 Değerli Okurlar, Ülkemizde son dönemde yoşanan maden kazaları konusunda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı da harekete geçti. Bakanlık, aldığı bir dizi önlemle madencilik konusunda daha zor ve güvenli bir sektör oluşturma çabasında. Yeni mevzuata göre, maden ruhsatı almak için yatırımı devam ettirme şartı ve gerekli mali yeterliliği gösterme zorunluluğu gelirken, üç yıl olan ruhsat süresinde ise artık denetime tabii kademeli geçiş olacak. Böylece sondaj aşamasına geçiş için bir-iki yıl beklenmesi gerekecek. Yeni düzenlemeye göre, yasa değişikliği öncesinde üç yılda tamamlanması beklenen süreç yedi yılda, ancak aşamalı gerçekleşmiş olacak. Mevzuat değişikliği ile, son dönemde ülkemizde a rtan ve üzücü sonuçlara neden olan maden kazalarının engellenmesine yönelikbir dizi önlem de getirildi. Maden Kanunu'na, "İşletme projesine aykırı faaliyette bulunulması ve faaliyetlerin can ve mal güvenliği açısından tehlikeli bir durum oluşturduğunun tespit edilmesi halinde maden üretimine yönelik faaliyetler durdurulur" maddesi eklenerek; maden işletme faaliyetlerinin maden mühendisi nezaretinde yapılması, yer altı üretim yöntemiyle çalışan işletmeler ile en az 15 işçi çalıştrran açık işletmelerin en az bir maden mühendisini çalıştrrrııası zorunluluğu getirildi. Tüm bu düzenlemeler, ülkemiz kaynaklarının doğru kontrolünün yanı sıra, iş sağlığı ve güvenliği anlamında da büyük önem taşımaktadır. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yapılan, gündemdeki bir diğer önemli çalışma da, "Enerji Verimliliği Strateji Belgesi Taslağı" olmuştur. Binalarda Enerji Performansı [BEP) konusuna yeni bir yaklaşım getiren taslak; bugüne kadar enerji verimliliği kapsamında yürütülen faaliyetlerden çıkarılan sonuçlar, karşılaşılan güçlükler ve enerji sektöründeki küresel eğilimler ışığında, Türkiye'nin enerji verimliliği alanındaki yol haritasının hazırlanmasında kamu kesimi, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının işbirliği çerçevesinde hareket etmesini sağlamak, bir politika belirlemek ve uygulamalarda kuruluşların yüklenecekleri sorumlulukları tanımlamak için hazırlanmıştır. Konunun ayrıntıları hakkında dergimizin bu sayısında Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdür Yardımcısı Erdal Çalıkoğlu ile yaptığımız söyleşiyi bulabilirsiniz. 16-l 7 Eylül 20l Otarihleri orasında İstanbul önemli bir etkinliğe daha ev sahipliği yaptı. "Özel Güvenlik Günleri" başlığı altında gerçekleştirilen etki nliklerde, ulusal ve uluslararası kurumlardan gelen birçok yerli ve yabancı temsilci, panellere konuşmacı olarak katılarak, özel güvenlik sektörünün bugününü ve yarınını tartıştı. Bu çerçevede, sektörün sorunları ve dünyadaki yeni trendler tartışılırken, sorunlara çözüm önerileri getirilmeye çalışıldı. Güvenlik sektörünün Türkiye'deki temsilcileri GÜSOD (Güvenlik Servisleri Organizasyonları Derneği), GESİDER (Güvenlik Endüstrisi Sanayici ve İşadamları Derneği) ve ASIS'in desteklediği etkinlik, Türkiye güvenlik sektöründe düzenlenen ilk uluslararası toplantı olması ile de dikkat çekti. Türkiye'de son yıllarda en çok gelişme gösteren 14 sektöründen biri olan ve ülkemizde 300 binin üzerinde kişinin istihdamına olanak sağlayan güvenlik sektörünün; bu tarz etkinliklerle biraraya gelip, ortak paydalarda buluşmaya çalışmasının sektörün geleceği açısından çok önemli olduğu kanaatindeyiz. Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik'in revize edilen son halinin tanıtılması amacıyla Anadolu'nun çeşitli illerinde düzenlenen toplantılar ise yaz oylarında da devam etti. Son olarak 16 Eylül 201 O tarihinde Bursa'da yapılan toplantrya da ilgi her zamanki gibi büyüktü. Yaklaşık 600 kişinin katıldığı toplantryo Bursa Valisi ve Bursa Büyükşehir Belediyesi yetkililerinin yanı sıra Makine Mühendisleri Odası, İnşaat Mühendisleri Odası, Elektrik Mühendisleri Odası ve Mimartar Odası'ndan da üyeler katıldı. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile TÜYAK - Türkiye Yangından Korunma Vakfı ve Derneği işbirliği ile Şubat ayından bu yona çeşitli illerde yapılan toplantrların bir sonraki, 11 Kasım'da Antalya'da gerçekleştirilecek. YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 137 1 3 -• YANGIN (iSi, DUMAN, GAZ, ALEV) ALGILAMA ALTERNATİFLERİ PROTEC-UK Digital adreslendirilebilir interaktif özellikte yangın algılama sistemleri; Her bir dedektör, bulunduğu mahalin özelliğine göre, özel parametrelerde programlanır. lnteraktif algoritmik parametreler (Algo-Tec) her yangın sensöründen gelen bilgiyi değerlendirir ve bu bilgiden öğrenme yeteneğine sahiptir. Gerçek yangın olayı ve olmayan durumları birbirinden çok kolay ayırt edebilmekle birlikte, olası çevresel etkileri filtreler veya sıcaklıktan oluşabilecek değişim etkilerine göre hassasiyeti ni artırab ilir. (LPCB onaylı) Kendinden Motorize ve Reflektörlü Işın (Beam) Duman Dedektörleri; - Devreye alma kabuslarından ve bina esnemelerinde. yanlış alarmlardan kurtaracak tek çözüm. - VdS Onaylı, FIREX 2007 Yüksek Teknoloji 1. Ödüllü - LCD ekranlı düşük seviye monte edilen izleme ve kontrol paneli ile işletim kolaylığı, aynı alıcı- verici ünite için 5-40m, 40-B0m, 80-1 00m reflektör seçenekleri. - Hassasiyet ayarı yapabilme ve ortamın gerçek duman yoğunluğu ve sıcaklık değerini ölçebilme IP65 (su geçirmez) koruma sınıfında, düşük akımla çalışır( 3mA) Uygulama alanları ; Depo, hangar, fabrika vb. Yüksek ve geniş alanlar, Atriumlar vb. Aktif Hava Örneklemeli, çok hassas duman algılama sistemleri - "High Power Led" teknolojisi ile yüksek hassasiyet düşük hatalı alarm ol asılığ ı - Kolay kalibrasyon yapma ve hızlı devreye alma zaman tasarrufu sağlar - Hava örneklemeli, çok hassas duman algılama sistemleri TITANUS PROSENS, SUPERSENS, TOPSENS seçenekleri - Adresli hava örnekleme sistemi MICROSENS - Yangın önleme sistemi OxyReduct ile 02 ile ölçüm ve N2 kontrolü - BUS sistemleri ve TCP/IP protokolları ile network sistemler. VDS onaylı Uygulama alanları ; Server, elektrik, telekem, arşiv, vb. riskli ve değerli malzeme odaları Kamera İle Duman Algılama ve Yangın Alarm Sistemleri VDS: ViDEO SMOKE DETECTION Kamera görüntüsünü birçok zona bölebilen ve programlanabilen alarm sistemi - FM onaylı Uygulama alanları ; Tüm harici ortamlar, yüksek tavanlı mekanlar, arazi ve açık alanlar, tüneller, uçak hangarları, orman alanları, yüksek hava hızları olan mahaller, türbin koruması vb. ~ thefirebeam· W4CNER' • 0216 489 4 999 www.protek.gen.tr PROTEK MÜHENDİSLİK ve TEKNOLOJİK SİSTEMLER SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
Yangın ve Güvenlik Dergisi Eylül 2010 Sayı 137 SAHİBİ Teknik Yayıncılık Tanıtım A.Ş. YAYIMLAYAN Avrupa Teknik Medya Basın ve Yayıncılık Tic. A.Ş. YAYIN KURULU BAŞKANI Prof. Dr. Abdurrahman KILIÇ YAYIN DANIŞMA KURULU Al_i KARAHAN, Celal ÇEŞMECİ, Cemal KO~CI, Füsun DEMiREL, Gökhan BERKER, GünerYAVUZ, lsm.~il T!)RANLI, Kazım BECEREN, l5orhan IŞIKEL, _rı,,ustaf~ GULCU, Recep YAMANKARADENIZ, Sebahattin O:?;ÇELIK, Sed,ı_t ALTINDAŞ, SezerASLAN, Tuncay AKDAG, Yıldırım GOK YÖNETİM Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman BULAK (Yazı işleri Md. - Sorumlu Md.) Genel Müdür Eser OĞUZ YAZI İŞLERİ Genel Yayın Yönetmeni Emine BANKOĞLU Yayın Koordinatörü / Editör Çiğdem TİMAR Editör Yardımcısı Evrim SABAK Dergiler Teknik Danışmanı Muhittin TEKMAN REKLAM Reklam Direktörü Emine BANKOĞLU Reklam Yönetmeni Reklam Takip Sorumlusu Dilek MERTER Berna KARAMAN BİLGİ İŞLEM/ WEB SİTELERİ ve E-DERGİ UYGULAMA Bilgi işlem Müdürü Hakan ALBAYRAK ABONE OKUR HİZMETLERİ Abone ve Okur Hizmetleri Sorumlusu/ Rıdvan GÜM ET Da~ıtım Planlama ve Koordinasyon Sorumlusu For lnternational Contacts reklam@teknikyayincilik.com YÖNETİM MERKEZİ TEKNİK YAYINCILIK, TANiTiM A.Ş. Balmumcu, Barbaros Bulvarı Bahar Sok. Karanfil Apt. 2/11-13 34349- Beşiktaş/l stanbul Tel: (0212) 275 83 59 (pbx) (0212) 347 04 25 (pbx) Faks: (0212) 288 2614 www.yanginguvenlik.com.tr mvw.teknikyayincilik.com e-posta: info@teknikyayincilik.com TASARIM HİZMETLERİ Reklamarka Tasarım Hizmetleri www.reklamarka.com e-posta: info@reklamarka.com Tel: (0212) 275 0613-14 Faks: (0212) 275 06 36 BASKI Özgün Ofset 4.Levent (0212) 280 00 09 Baskı tarihi: 20/09/2010 Bu dergi tüm TOrkiye'de daOıtılmaktadır. Basın Kanunu'na göre Yerel Süreli Yayın'dır. Fiyatı: 6 TL Yıllık Abone: 48 TL (Fiyatlara KDV dahildir. Yıllık abonelikte kargo bedeli dahil, tek gönderimlerde dahil de~itdir,) Yurtdışı Abonelik/ Subscription ForAbrosd Singl• copy price: 7 Euro /Worldwide) Annua/ subscription: 60 Euro (Worldwide) (Postage lnc/uded) Sektöre! Yayıncılar Derneği üyesidir. ~~ www.seyad.org 1 4 1 YANGIN ve GÜVENLİK SAY! 137 8 14 24 42 48 • içindekiler Tulumbacı Tulumbacı Külhanbeyleri Prof. Dr. Abdurrahman KILIÇ İTÜ Makina Fakültesi Enerji Verimliliği Strateji Belgesi Taslağı, BEP Konusuna Yeni Bir Yaklaşım Getiriyor Haberler Erdal Çalıkoğlu Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdür Yardımcısı "Standart Dışı Üretim Yapan Üreticiler, Sektörümüze Zarar Veriyor" Francesco Fanciulli Türk Prysmian Kablo ve Sistemleri A.Ş. CEO'su "Yangına Dayanıklı Kabloların Kullanımı İçin Tüm Teknik Kişilere Sorumluluk Düşüyor" Şükrü Kakil/ioğlu Hes Hacılar Elektrik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı cvangın ve Güvenhk Dergısı'nde yayımlanan yazı ve çızımfenn her hakkı mahfuzdur lzın alınmadan, kaynak gosıerıterek de olsa ıktıbas edılemez Yayımlanan tum yazıların sorumluluQu yazarlarına, ılanlann sorum1uluQu ılan sahıptenne aıttır
KAPAK KONUSU 34 Plenum Kabloları Standartlarının Evrimi ve Bu Standartların Malzemelerin Özelliklerine Etkisi 42 Türk Prysmian Kablo ve Sistemleri A.Ş. CEO'su Francesco Fanciulli: "Standart Dışı Üretim Yapan Üreticiler, Sektörümüze Zarar Veriyor" 48 Hes Hacılar Elektrik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı Şükrü Kakillioğlu: "Yangına Dayanıklı Kabloların Kullanımı İçin Tüm Teknik Kişilere Sorum luluk Düşüyor" 52 Güç Kabloları • lnfit Teknolojisi Elektrik Kablolarında Yangın Güvenliğini Artırmaktadır YANGIN 56 Kumaş Kaplı Mobilyalardan Kaynaklanan Yangın Tehditlerinin Değerlendirilmesi 60 Eviniz İçin Duman Alarmları 64 Profesyonel Sorumluluk Sigortasının Potansiyel Olumsuzlukları GÜVENLİK 68 Fotovoltaik Güneş Enerjili Elektrik Santrali Çevreyi Korumak için Termal Görüntü Kameraları Kullanıyor 7 4 Tüm Alanlara Erişin 78 Web-Temelli Teknoloji Artık Lüks Değil 82 İş Sağlığı (Çalışanların Sağlık ve Güvenliği) Eğitimi ve Hizmeti Prof. Dr. H.Hilmi SABUNCU/ Yeni Yüzyıl Üniversitesi 88 Tek Başına Görev Yapan Personel ve Güvenlik Konuları ÜRÜN TANITIMI t Bosch Yeni Divar 700 Serisi H.264 Network ve Hibrid Video Kayıt Cihazlarını Pazara Sundu ............................................................ 91 t Bosch'tan Yeni "Tüm Şartı.ara Uyan Tek Tip" MIC Serisi PTZ Kamera MIC Serisi 500 Klasik Kamera ....................................................... 91 t Bosch AutoDome Easy il H.264 iP Kamerasını Pazara Sundu ....... 92 t Bosch'tan Yeni Cihaz Yazılımı Sürümü Firmware 3.1 Divar XF Hibrid H.264 Kayıt Cihazları için Yeni Geliştirilmiş Fonksiyonlar .............. 93 t Dröger X-am 5600 Kişisel Gaz Algılama Cihazı ............................ 93 t Hassa'dan Güvenli Tutuş, Pratik Kullanımlı Yangın Söndürücü Glorialight- XHP Sıvı Söndürücü ............ ...................... ... ........ ... ... 94 t İST'den Yanıcı Kimyasallar İçin Güvenli Kaplar ve Yangına Güvenli Dolaplar.......................... ...... ........... ... .............. 94 t APC by Schnedier Electric'ten Yeni Back-Ups Pro ......................... 95 t Dremel'in Yeni Ürünü "TRİOTM" ile Kesme, Zımparalama ve Frezeleme Bir Arada................. .. .............. .... ... .... ... ........ ... .... .... ... 95 www.yanginguvenlik.com. tr Reklam İndeksi AKSAY ------------------------------------------------- 27 - 63 ALP POMPA-------------------------------------------------23 A'NAZ. --------------------------------------------------------11 BAREKS------------------------------------------------ 33 - 45 BORUSAN ---------------------------------------------------- 25 BOSCH------------------------------------------------------- l 5 BTS --------------------------------------------------------------7 BURSAN -------------------------------------------------------- l CEBiT --------------------------------------------------------- 79 DRAEGER---------------------------------------------------- 6 l DUPONT ---------------------------------------------- 39 - 73 EEC --------------------------------------------------------- A. K. ELEKS --------------------------------------------------------- 65 F ETAŞ --------------------------------------------------------- 35 FOKUS -------------------------------------------------------- 2 1 GİRGİN------------------------------------------------------- 6 7 HASSA YANGIN--------------------------------------------- 59 1NTERSEC ---------------------------------------------------- 29 IWES ---------------------------------------------------------- 83 İST ------------------------------------------------------------- 5 7 ' KAYA YAPI----------------------------------------------------43 KIVANÇ KİMYA--------------------------------------------- 41 KPAM KILAVUZ----------------------------------------------71 KULELİ --------------------------------------------------50 - 51 KURTARIR ---------------------------------------------------- l 3 MAYA YANGIN ---------------------------------------------- 47 MCS------------------------------------------------------- A.K. İ . NORM TEKNİK ------------------------------------------ Ö.K. İ. O Kİ SAN ------------------------------------------------------53 ÖZ KOR------------------------------------------------------ 69 PANDER--------------------------------------------- --------- 7 7 PERA DANIŞMANLIK --------------------------------------- 81 PROTEK--------------------------------------------------------- 3 REFLEKSYANGIN ------------------------------------------ 75 SCHRACK --------------------------------------------------- 55 SIEMENS ----------------------------------------------------- 19 STANDART POMPA-----------------------------------------31 u LUSYAPI -------------------------------------------------insert TÜY AK------------------------------- ----------------------------2 VALFTEK------------------------------------------------------ 3 7 Y3K------------------------------------------------------------ 17 YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 1371 S 1
Özetler Enerji verimliliği Strateji Belgesi Taslağı, BEP l<onusuna Yeni Bir Yaklaşım Getiriyor 14 Enerji verimliliği Strateji Belgesi Taslağı'na göre binalara azami enerji ihtiyacı ve azami emisyon sınırlaması getirilecek ve standartlara uyulmadığı takdirde yeni bina yapımına izin verilmeyecek. Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdür Yardımcısı Erdal Çalıkoğlu, Enerji verimliliği Strateji Belgesi Taslağı'ndaki amaç, hedef ve eylemler hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Plenum l<abloları Standartlarının Evrimi ve Bu Standartların Malzemelerin Özelliklerine Etkisi 34 Yapı malzemelerinde, mobilyalarda ve iç dekorasyon ürünlerinde yapılan değişiklikler zaman içinde binalarda yangın yükünü ve yangın yükü dağılımını da değiştirmiştir. Ses ve veri iletişim sistemlerinde ve buna bağlı olarak plenumlara (hava boşluklarına) döşenen ses/Veri kablolarında dramatik bir evrim geçirilmiştir. Bu makalede, Plenum Kablo yangın güvenliği uygulamalarının geçirdiği değişiklikler ve bu kabloların standartlarının, malzeme özelliklerine etkisi tartışılmaktadır. Türk Prysmian Kablo ve Sistemleri A.Ş. CEO'su Francesco Fanciulli:"Standart Dışı Üretim Yapan Üreticiler, Seldörümüze Zarar Veriyor" 42 39 ülkede şubeleri, Q4 ülkede 56 fabrikası , Avrupa ile Kuzey ve Güney Amerika'da 7 Ar-Ge Merkezi ve 12 binden fazla çalışanı bulunan Prysmian Grubu'nun Türkiye firması, 46 yıldır ülkemizde kablo ve sistemleri sektöründe faaliyetlerine devam ediyor. Yılda binlerce ton kablo üretiminin yanı sıra birçok "anahtar teslim" projeye de imza atan Türk Prysmian hakkında daha detaylı bilgi edinmek ve yangın güvenlikli kabloları ile ilgili çalışmalarını öğrenmek amacıyla Türk Prysmian Kablo ve Sistemleri A.Ş. CEO'su Francesco Fanciulli ile görüştük. Fanciulli, konu hakkındaki sorularımızı yanıtladı ve Türkiye'deki kablo sektörünü değerlendirdi. Kumaş Kaplı Mobilyalardan Kaynaklanan Yangın Tehditlerinin Değerlendirilmesi . 56 Herhangi bir yangın esnasında kumaş kaplı, döşemeli mobilyalar ve yataklar; çok kısa sürede yanma, ısı yayma ve zehirli gaz üretme potansiyeline sahiptir. Bu makalede, bu tarz mobilyaların özelliklerinden ve yanma esnasındaki durumlarından bahsedilirken, bu mobilyalardan kaynaklanan yangın tehditlerinin değerlendirilmesine yer verilmiştir. Fotovoltaik Güneş Enerjili Elektrik Santrali Çevreyi Korumak için Termal Görüntü l(ameraları l<ullanıyor 68 Son birkaç yılda çevresel farkındalık durumu yoğun bir biçimde arttı. Elektrik üretimi için sadece fosil ve nükleer enerjiye bel bağlamak yerine yenilenebilir enerji kaynakları kullanılmaya başlandı. Elektrik enerjisi artık rüzgar, su, gelgitler, jeotermal ısı ve güneş enerjisi gibi doğal kaynaklardan elde ediliyor. Abertura Solar Park, İspanya'nın önde gelen güneş enerjili elektrik santallerinden biri. 225 milyon avroluk bir yatırımla kurulan bu santralde FLIR Sistemleri, termal görüntülü kameralar, ağ görüntü depolama ve görüntü analizi hizmetlerinden oluşan kapsamlı bir gözetim çözümü sunuyor. 1 6 1 YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 137 Abstracts Energy Efficiency Strategy Document Draft, Brings A New Approach to BEP 14 According to energy efficiency strategy document dratt, limitations on maximum energy requirements and maximum emission will be implied on the new buildings and those who do not comply with these standards won't be given a building permission. Erdal Çalıkoğlu, deputy managing director of the Electricaı Power Resources Survey and Development Administration, has given important explanations on purposes, targets and practices on Energy Efficiency Strategy Document draft. The Evolution Of Plenum Cable Fire Standards and the lmpact Of Those Standards On Material Specification 34 Changes in construction materials, furnishings and interior decorative finishes have made fire ıoadings and fire ıoad distributions within buildings change with time. There has been a dramatic evolution of voice and data communications systems and an increase in the routing of voice/data cable air handling plenums. in this article, evoıution of plenum cable safety applications and the effect of the changes the standards of these cables on characteristics of the cables are discussed. Francesco Fanciulli, CEO of the Turkish Prysmian Cable and Systems ine.: "Manufacturers Producing Sub-Standard Cables, Damage Our Sector". 42 Having branch offices in 39 countries, 56 plants in 24 countries and 7 R&D centers in Europe and the Americas, Turkish affiliate of the Prysmian Group has been active in our country tor the post 46 years, ,n cable and systems sector. We arranged a meeting with Mr. Francesco Fanciulli, CEO of the Turkish Prysmian Cable and Systems ine., which has produced tons of cables, as weıı as realizing numerous "turn-key" projects. Fanciulli answered our questions on this subject and evaluated the wire and cable sector in Turkey. Evaluating the Fire Threat From Upholstered Furniture 56 in case of a fire, upholstered furniture and mattresses have potentials tor burning in a short time, high heat dissipation and producing toxic gasses. in this article, as well as giving information on the characteristics of such furniture during a fire, evaluations on fire threats due to this furniture are also given. Photovoltaic Solar Plant Applies Thermal lmaging Cameras to Protect the Perimeter 68 Over the last few years, environmental awareness has increased drastically. lnstead of relying only on fossil or nucıear energy tor generating electricity, renewable energies have come into play. Power is generated from natural resources such as wind, water, tides, geothermal heat and solar energy. üne of the main solar plants in Spain is the Abertura Solar Park. it represents an investment of over 225 million Euro and FLIR Systems have provided a total surveillance solution consisting of thermal imaging cameras, network video storage and video analytics.
Binanızdaki elektrik ve mekanik şaftlarda YANGIN'a geçit yok! Şaftlar; • Binanızdaki yangın riski ve yangın yükü en yüksek yerlerdir. • Doğal baca görevi görürler KBS Mortar (Harç) Hafif, sıkıştırılmış harçtır. Kablo kanallarındaki geçiş yollarına uygulanması sırasında genişleyerek, dumanın ve yangın geçişini engeller. Uygulanması ve içinden yeni kablo çekilmesi çok kolaydır.dır KBS Sealbags (Yastık) Özel yastıkları ile şaftların geçiş yollarına kolaylıkla döşenir. Özellikle kablo değişikliği veya ilavesi muhtemel kablo geçiş yolları için idealdir. Sıcaklık ile karşılaştıklarında kabararak ve katılaşarak yangının bir bölgeden diğer bir bölgeye geçişini engeller. KBS Panel Seal (Kaplama) Su bazlı KBS Kaplaması ile mineral yün içeren yangına dayanıklı panellerdir. Mekanik Tesisat geçişleri için ideal koruma sağlar. Elektrik kablosunun akım taşıma kapasitesini etkilemez. Kötü çevre şartları ve korozyona karşı tesisatın dayanıklılığını arttırır. Zararlı madde içermez. Güç Santralleri, Telekomünikasyon ve Bilgi İşlem Merkezleri, Demir Çelik, Çimento, Kimya ve Petrokimya Tesisleri, Otomotiv ve Tekstil Endüstrisi, Çok Katlı Binalar: 26.07.2002 tarihinde yürürlüğe giren Türkiye Yangından Korunma Yönetmeliği gereği; Elektrik ve mekanik şaftların belli disiplinler altında yangına karşı izole edilmesi zorunludur. BTS' nin farklı hizmet anlayışı, Cognis Grünau kalite güvencesi ile Şaftlarınızda yangını durdurmanın tek yolu KBS Yangın Geciktirici Sistemlerin kullanılmasıdır . ... -------~~s Yangına karşı güvenliğiniz için adresiniz...______ YANGIN GÜVENLİK BTS YANGIN GÜVENLİK YAPI TEKNOLOJİLERİ SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. • . Okul Cad. Mutlu Sok. No:55 D:1 Kavacık 3481 O Beykoz / lstanbul YAPI TEKNOLOJiLERi Tel: 0216 680 3311 • Faks: O 216680 33 13 • e-mall: lnfo@btsyangln.com.tr
I TULUMBACI Külhanbeyleri; serseri, dilenci, kopuk, zorba, tulumbacı ve kabadayı gibi farklı tiplerle özdeşleştirilmektedir. Değişik dönemlerde, bu tiplerin her birine eşdeğer özellikleri olan külhanbeylerine rastlanmış, başlangıçta yetimlerin yurdu olan külhanlar, zamanla serserilerin ve dilencilerin yatağı olmuştur. Onsekizinci yüzyılın başlarında yeniçeri ocağı içinde bulunan Tulumbacıların bir kısmı da külhanlarda yatan kopuk tiplere karışmış, Serasker Rıza Paşa tarafından toplanıp külhanlarda barınmanın yasaklandığı l 846 yılından Tulumbacı Külhanbeyleri Prof. Dr. Abdurrahman KILIÇ İTÜ Makina Fakültesi Dergah-, Ali Tulumbacılar Ocağı tulumbac ı larından çok, yangın durumunda yardıma gelen yeniçeri acemi oğlanları içinden çıkmıştır. Tulumbacı başının nezareti altında devlet dairelerinde tulumba ve tulumbacılar bulunduruldu, yangın durumunda yeniçeri acemi oğlanları tulumbacılara yardıma giderdi[3]. Gerçek tulumbacılar, külhanbeylerinden farklıydı. Külhanbeyleri tulumbac ılar, sevmezdi. Hatta tulumbacıları düşman olarak görürlerdi[ 4]. ve ayrıca dışarıdan girişi bulunurdu. Bu bölümde hamamda kullanılacak olan su, büyük bakır tekneler içinde odun ateşiyle kaynatılır, hamamın diğer bölümleri de külhandan gelen sıcak havanın döşemeler altında cehennemlik denilen özel galerilerde dolaştırılmasıyla ısıtılırdı. Külhanların içi kirli olduğundan, burada yatan kişilerin geceyi külhanda geçirdikleri anlaşır ve bunlara alay yollu "külhanbeyi" denilirdi. Tanzimat'tan önce geceleri sokakta fenersiz dolaşan kılıksız ve serseri görüsonra, daha çok tulumba sandıklarına gi- nümlü kişiler, aşırı sarhoşlar zabıta tarafından ren, kabadayılığa heveslenen ve zorbalık İstanbul'un fethinden sonra yapılan ilk alınarak külhanlara götürülür, sabaha değin yapan tiplere dönüşmüştür. hamamlardan olan Gedikpaşa Ha- burada tutulurdu. Külhanlar,zamanlasadeReşat Ekrem Koçu [l ], Onsekizinci yüzyılın başlarındaki Yeniçeri Ocağını anlatan Cabi Said Efendinin eserinde, yeniçeri acemi oğlanı tulumbacıların rezilane ayyaşlıklarından, koğuşlarına, bekar odalarına, uygunsuz kadın ve oğlan kapatmalarından, yollarda rastladıkları ırz ehli kadınları ve tüysüz yakışıklı delikanlıları, bıçak çekerek cebren ve kahren odalarına götürmelerinden, fuhuş yolunda türlü türlü rezaletlerinden bahsettiğini ve onlar hakkında daima, "Kulaklı bıçak ile gezer tulumbacı iti. .. Hamam külhanında yatar, sokakta itleşip çamura batar tulumbacı kopuğu ..." gibi ağır ifadeler kullandığını belirtmektedir. Balıkhane Nazırı Rıza Bey [2], külhanbeylerini ve tulumbacıları kopukların birer kolu olarak tanımlamıştır. mamının külhan kısmında, özellikle kış ce yersiz yurtsuzların değil, aynı zamanda aylarında, yatacak yeri olmayan kimsesiz kişiler yatıp kalkardı. Daha sonraları başka hamamların külhanları da başıboş, yersiz yurtsuz kişilere barınak olmuştur. Külhan; hamamın içinin ve hamam suyunun ısıtılmasını sağlayan ateş yakılan bölmesinin adıdır. Külhan, sıcaklık kısmına bitişik olur işsiz güçsüz, serseri ve kopukların yatıp kalktıkları mekan haline dönüşmüştür. Külhanbeylerinin özel bir giyinme biçimleri ve kendilerine özgü gizli anlaşma aracı olan argolarını mevcuttu. Ebüzziya Tevfik[5], Rodos hapishanesinde tanıdığı külhanbeyi Sami'nin yaşam öyküsünü anlatır. Ondan aldığı bilgilere dayanarak, külhanbeyleri hakkında önemli bilgiler aktardığı önemli kaynak eserinde, külhanbeyi topluluğunun törelerini, tavırlarını ve hiyerarşik düzenlerini anlatmaktadır. Külhanbeylerinin Piri Belirtilen bu tipler, ı 720 yılında oluşturulan _Ku_.. lh_a_n_b_e_yl_e_ri _[9_] _ _ _ _ _ _ _ __ Külhanbeylerinin piri, manevi önderleri Afganlı bir kalender olan Layhar'dır. Layhar; bir hamam külhanında oturan, çul çaput içinde yari çıplak, saçı sakalına 1 S I YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 137
TULUMBACI 1 ---- karışmış, eğlence ve zevke düşkün, awaş bir filozof olarak tanımlanmaktadır. "Ley" Farsça çamur demektir; "har" da yine Farsça "yiyici" anlamına gelmektedir. Meyhaneciler şarap küplerinin dibinde birikmiş çamur halindeki tortuyu bu kalendere getirir verirlermiş. Tek gıdası, yediği bu keyif verici çamur olduğu için gerçek adı unutularak Layhar yani "çamur yiyici" lakabıyla anılmıştır. töreni yapılırdı. Sınav bildiğimiz sınavlardan değildi. Külhanbeylerinin en eskisi olan destebaşının düzenlediği bu sınavda, adayın eline bir torba verilir, adayın verilen torbayı en kısa zamanda pirinç, yağ, un ve şekerle doldurması istenird i[5]. Torbayı doldurarak külhana dönen aday, sınavı kazanmış sayılırdı. Tören için helva ve pilav yapmak gelenek olduğundan, külhan meydancısı tarafından toplanmış Yemek sırasında ayakta hizmet eden aday, duadan sonra kendisi için ayrılmış pilav ve helvayı yer ve bir maşrapa şarap içerdi. Şarabı ağzına götürürken külhandakiler "Layhar sultan aşkına şifa olsun" derlerdi. Aday, destebaşı ve külhancı babanın elini öper, böylece külhanbeyliğe kabulün birinci aşaması tamamlanmış olurdu. Bundan sonraki aşama kardeşlik töreniydi. malzemelerle pilav ve helva hazırlanırdı. Kardeş olacak iki çocuk ortaya alınıp Efsaneye göre, dokuzuncu yüzyılın son- giysileri çıkarılır, ikisine birlikte Layhar kefeni larında, Sultan Gazneli Mahmud'un Senai Bey adında çok yakın bir arkadaşı varmış. Senai Bey, her gün sabahın erken saatinde atına biner, saraya gidermiş. Onu daima karşısında görmek isteyen Gazneli Mahmud, devlet işlerinde hemen bütün emirlerini akıl ve zekasına ve bilgisine son derece güvendiği Senai Bey'e danışarak verirmiş. Bir gün, Senai Bey evinden saraya giderken, bir hamamın külhanının önünden geçtiği sırada, atının ayakları çamura gömülmüş. Tam bu sırada, üzüm tortusu için Layhar külhancıya, "Bir tas daha doldur da Senai Bey'in şerefine içelim!" demiş. Külhancı, "İçkini iç, Senai Beyin adını ağzına alma, eğer biri işitirse, başına bela açarsın. Bunu bilmiyor musun ey baba Layhar?" deyince Layhar ise bir kahkaha atarak, "Hem ona, hem de ayakları çamura gömülmüş atının şerefine içelim!" demiş. Hayvanını çamurdan çıkarmaya çalışan Senai Bey, duvarın arkasında konuşan bu kişilerin konuşmalarını duymuş. Kendisini göremediği halde çamura gömüldüğünü söyleyen bu kişiyi görmek için içeriye girmiş, külhancının şarap bardağını almış, Layhar'ın önünde diz çökerek elini öpüp bardağı ona vermiş. Layhar da ona hayır duası etmiş. Sultan Gazneli Mahmut da o günden sonra Baba Layhar'ı himayesine almış, hatta onu yanında Senai Beyle Hindistan'a kadar götürmüş[4] . Yemek vakti ortaya çıkarılan üç lengerden ikisine pilav, üçüncüye helva konur, herkes diz çöküp bunların etrafına dizilir ve hep birlikte yenirdi. Adayların yiyecekleri ayrı bir tahta kaba konur, isteyenlere su getirmek ve hizmet görmek için ayakta bekletirdi. Yemek yenildikten sonra, külhancı ve öteki külhanbeyleri bir lokma ekmeği tuza batırarak üç parmakları arasında tutar, destebaşı külhan duasını okurdu [4]. Bu ocağın adı hakiki külhandır, Yersize, yurtsuza mekandır. Nice erler yetişmiştir külhandan, Kimbilir kim bugün nerede pinhan[gizli)dır. Ana baba kucağına sığmayan, Yavrucaklar bu ocakta mihman[konuk)dır. Pirimizdir bizim koca Layhar, Hak budur kim eşi gelmez sultandır. Nice yıllar üryan [çıplak) yatıp külhanda Köçeği de üryan taze fidandır. Maşuk olan aşık kadri bilmese, Misli melek olsa dahi nadandır. Aramıza geldi bir can paresi, Ol çerağı husne(güzellik) gönül şamdandır. İşte üryan olmuş Layhar aşkına, Bugün gonca yarın gülü handan (neşeli) dır. Hu çekelim Layhar'ın ruhuna,hCıu .. Onun için bay-ü geda [zengin-fakir) yeksan (eşit) dır. Külhancı baba tarafından söylenen her Külhana kabul edilmenin bazı koşulları mısra külhandakilertarafından koro halinvardı. Bir külhana girebilmek için öncelikle de tekrar edilirdi. Külhanbeyleri bu duanın kimsesiz olmak ve bir sınavdan geçmek tamamını ezberlemek zorundaydı. Dua gerekıyordu. Külhana anne ya da babası bittikten sonra tuzlu ekmekler yenirve buhayatta olan hiçbir çocuk alınmazdı. Sı- roda barınanlar birlikte yedikleri tuz ekmek denilen, iki yakası iki kolu olan büyük bir gömlek giydirilirdi. Destebaşı, çocuklardan daha önce kabul edilmiş olanın sağ kolunu, yeni adayın sol kolunu gömlekten çıkarır, böylece gömleğin dışında iki baş ve iki kol görünürdü. Külhancı ocağa doğru iki dizi üzerine oturarak şöyle derdi: "Ey Layhar'ın evlatları! Burası baba yurdudur. Burada senin benim diye bir şey yoktur. Burada herkes kardeştir. Bir anadan bir babadan olanlar belki birbirini boğazlar, fakat Layhar'ın evlatları birbirlerini tek vücut bilirler. Kardeşlerine biri iğne batırsa, öteki acısını kendi vücudunda duyar. Bu kefene sağlığında girenler ölünceye değin birbirlerini ayrı görmezler. Bu, ikilikte birliktir. Vücudunuz birdir, başlarınız ikidir. Bu senin sağ elindir, sen de bunun sol elisin. Biriniz sağınızı görürsünüz, biriniz solunuzu görürsünüz. Ömrünüzün sonuna değin birbirinizi görür gözetirsiniz. Her gün kazancınızı buraya getirirsiniz. Sizi birleştiren bu külhandır. Burada bu senindir, bu benimdir yoktur. Az çoğu artırır, çok hepimizi besler. Kazan birdir, hepimizi doyurur." Bu konuşmadan sonra "Layhar horoz oldu, uçtu gitti, ruhlar piri sultanımıza Fatiha" der navda başarılı olduğu takdirde kardeşlik hakkı için kardeş sayılırlardı. _K_op_u_k_ıa_r _[ı_oı __________ YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 137 1 9 1
I TULUMBACI ve Layhar'ın ruhuna bir Fatiha okunurdu. Böylece aday külhanbeylerinin kardeşliğine kabul edilmiş olurdu. Külhandakiler teker teker yanaklarında öper ve "hoş geldin yeni kardeş" derlerdi. Yalnız o kabul gecesine mahsus olarak yeni bey ile aynı gömlek içindeki kardeşi külhanda ayrı bir köşede, bir pösteki üstünde yatıp uyurlardı. Külhan Kuralları Külhanda yaşamak için, uyması gereken birkaç önemli kural vardı. Yaşları l O ila 14 arası olan külhanbeyleri dışarıya hep ikişer ikişer çıkmalıydı ve Yahudilere saldırmaları yasaktı. Güç durumdaki küçük çocukları ve güçsüz kadınları savunmaları gerekirdi. Gezginci satıcılardan hiçbir şey isteyemezlerdi. Özellikle lalalarıyla dolaşan ekabir takımı, istedikleri parayı vermezlerse sataşabilirlerdi. Hamallar mola verdikten sonra, yüklerini yeniden sırtlarına yerleştirirken yardım etmek zorundaydılar. Tulumbacılara bulaşmak, işi tıkırında dükkanlara musallat olmak aralarında marifetten sayılırdı. Akşama doğru, ateşin hiç sönmediği külhanın yarı aralık kapısının önünde oturan külhancı, çubuğunu yakılmaya hazır şekilde elinde tutarak çocuklarının dönüşünü beklerdi. Külhanbeyleri gündüz topladıkları yiyeceklerle ocağa dönerler ve yemek hazırlamaya başlarlardı. Külhan sakinlerinin sayısı tam olarak bilindiğinden, ocağın son sakini dönene kadar yemeğe el sürülmezdi. Herkes döndüğü zaman kapı kapatılır, sofraya oturulup o günün rızkı yenirdi. Ama külhancı yemeğe katılmazdı; yeni birinin gelişinin kutlandığı gecelerin dışında sofraya oturmazdı. Yemekten sonra külhanbeyleri gruplara kıyafet [değiştirilmiş kıyafetle) dolaşırken Gedikpaşa Hamamı'ndan gür bir sesle, makamına uygun okunan bir şarkı işitir. Bu güzel sesin, hamamın külhanındaki, Topkapılı Mehmet diye bir külhanbeyine ait olduğunu öğrenir ve üç gün sonra saraya getirterek, sarayın müezzini ve fasıl heyetinin hanendeni yapar. Külhanda, on kişiden oluşan grubu bir destebaşı yönetilirdi ve hepsinin başında da bir koca destebaşı bulunurdu. Koca destebaşı, külhan adetlerine uymayı sağlamakla, geleneği korumakla, yani kısacası külhanın düzenini sürdürmekle yükümlüydü. Külhan üyelerine her akşam, yemekten sonra dışarıda nasıl davranacakları hakkında yol gösterir, öğütler verirdi[6]. Külhanbeylerinin Yaptıkları İşler Külhanbeyleri işsiz olan ama güçsüz olmayan, asalak geçinen bir dilenciler topluluğuydu ve daha çok; Çırçır, Veliefendi, Bahariye, Kağıthane gibi mesire İstanbul'un o zamanki dar sokaklarının çamurunu süpürürlerdi. Eski İstanbul sokakları ortası çukurumsu yapılırdı, bir dere yatağını andırırdı. Kışın yağmur sularıyla taşınan çamur, arabaların, hayvanların ve yolcuların geçişini engelleyecek kadar büyük öbekler oluştururdu. 17 ila 20 yaşlarındaki külhanbeyleri, ellerinde koca sokak süpürgeleri, bu çamuru toplamaya başlamışlardı. O zamanlar yolların kenarında kanallar yoktu, yol döşemesi de balık sırtı tarzında kabarıkça yapılmazdı; bu yüzden yollar, yağmur yağdığında su ve çamur akan küçük bir dere halini alırdı. Külhanbeyleri süpürdükleri çamuru tepecikler halinde sokakların ortasına yığarlar, yolun iki kenarında yayalara ayak basacak yer açarlar, bu hizmetlerinin karşılığı olarak da o sokak üstünde ki evlerden para toplarlardı. Karlı kışlarda da kar kürümeye çıkarlardı. O yıllarda İstanbul'da, sadece, sadrazam gibi yüksek devlet görevlilerinin arabası yerlerinde görülürlerdi. Külhanbeylerinin vardı; diğerleri ata binerlerdi. Akşam asalak yaşantılarının dışında birtakım işler de yaptıklarını anlatır. Bunlardan biri kar kürümek ve çamur süpürmekti. Üstünde çırılçıplak yatılan kül döşekten sabaha karşı alaca aydınlıkta, Layhar'ın hatırasıyla mukaddes bildikleri horozlar öterken kalkarlardı. Bunun için de hem Layhar'ı temsil ederek hem saat yerinde, külhan avlusunda cins bir horoz beslerlerdi. Külden çıkınca yıkanmazlar, palasparelerini şöyle bir silkinip giyerlerdi. Çarşılardan, bazen de saray ve konak kapılarından sırnaşık dilencilik yoluyla erzak toplamaya 11-15 yaş arasındaki küçük beyler çıkardı. 16-23 yaş arasındakiler ise avare dolaşırlar, evlerine dönerlerken bu çamur yığınının yanından geçerlerdi. Külhanbeyleri, "Tüfek omza!" komutuyla süpürgelerini omuza koyarlardı. Efendi geçerken, ondan, "helva parası" dedikleri bahşişi isterlerdi. Eğer efendi, uşağına bahşiş vermesini söylemezse, destebaşının "İleri!" emriyle süpürgeler birdenbire çamur yığınlarına dalar ve efendi tepeden tırnağa, sıçrayan çamura bulanırdı. Külhanbeyi argosunda bunun adı "kaftan giydirmekti". İşte bu yüzden onların özel dilinde, "çamur" ziyafet anlamına gelirdi. Hiç kuşkusuz, bir kez bu kaftanı giyen devlet görevlisi, süpürgelerle donanmış külhanbeylerinin daha önünden geçmeden bahşişi hazırlardı[6]. ayrılırlar, uyku saatine kadar oyun oynayıp bahar ve yaz mevsimlerinde, yolları üstünşarkı söylerlerdi. Güzel sesliler şarkı ve türkü söyler, gazel okur, çığırtma, bağlama, tef, darbuka, çifte nakkare gibi sazlar çalınır; peçiç, aşık, lavla, üçtaş, dokuztaş gibi oyunlar oynanırdı. Aynı külhanda barınan beyler kendi aralarında kumar oynamazlardı[4]. Kış geceleri kestane pişirilir, kebap edilir, mısır patlatılır; kış sabahları da külhancı, beylere salep pişirirdi. Sultan il. Mahmut, bir gün tebdil-i - 1YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 137 ■ 10 deki dükkanlardan bilinen yöntemleriyle günlük nafakalarını toplayarak çayırlara, bağlara, bostanlara yayılırlar, yatıp uyurlar veya başka bir hamamın külhanbeyleriyle kumar oynarlardı[4]. İstanbul'da modern belediye hizmetlerinin sağlanmasından önce, kış mevsiminde külhanbeyleri, meydan süpürgesi denilen kocaman çalı süpürgeleriyle Külhanbeyi Gelenekleri Külhana kabul olan çocuklara külhana özgü bir dil öğretilirdi. Kendi aralarında şifreli konuşabilmeleri ve başkaları anlamaması için "külhanbeyi ağzı" veya "tulumbacı ağzı" denilen argo kelimeleri bilmesi gerekirdi. Gedikpaşa Hamamı külhanının, öteki külhanlara oranla bir üstünlüğü vardı. Bu hamamdan sonra sırasıyla, Mahmutpaşa, Bayezid, İbrahimpaşa, Ayasofya,
NIBC□• VIS/ON ~ Jivalco , :f!!-; GLOBAL VISION ■ LiDERLER AYVAZ'DA BULUŞTU! Ayvaz'dan sektöre bir katkı daha! Yangın ürünleri konusunda dünya devi olan markalar Türkiye'de, dünyanın en kaliteli yangın ürünleri artık Ayvaz güvencesiyle sizlerle! info@ayvaz.com I www.ayvaz.com <EJAYVAZ gücü kazandırır
-• I TULUMBACI Çinili, Haseki ve Tophane hamamlarının külhanları gelirdi. Külhan mensupları orasında bir anlaşmazlık bir çatışma çıktığı takdirde daima Gedikpaşa külhanından gelen bir Destebaşı olaya el koyardı. Onun gelmesiyle birlikte kavga bıçakla kesilmiş gibi bir anda sona ererdi. Destebaşının vereceği hüküm kesindi, herkes uymak zorundaydı. Cakalı boyun kırmak, omuz vurm ak, dirsek çarpmak, çoluk çocuğa laf atmak, kadınlara sarkıntılık etmek, kabara kabara gezmek, bazen de dayak yemek külhanbeyleri için sıradan davranışlardı. Hepsinin gençlikleri serserilerin olduğu birçevre içinde geçtiğinden birbirleri ile buluştukları zaman ewelce tanışmamış olsalar bile hemen tanışır ve ahbap olurlardı. Birbirlerine saygı ve sevgi gösterirlerdi [2]. Birbirlerine hitap ederken "İmanım, eyvallah, yakarım, yandan gel, araba mısın tekerlek" gibi kalıplaşmış sözleri kullanırlardı. Külhanbeylerinin muhakkak bir lakabı bulunurdu, birbirlerine bu lakaplarla hitap ederlerdi. Kavanoz Mehmet, Kampana Ahmet, Seyrekbasan Osman, İskete Hakkı, Yumurta Hüseyin, Çiroz izzet, Kırık Salih, Palabıyık Serkis, Dertli Şevket Raconcu Cafer, Çıplak İstirati, Parmaksız Yorgi, Kılefteci İlya, Kabakoz Dim~ri vs. gibi. Külhanbeylerin çoğunluğu polise eyvallah deyip hizmet ederler, çıkarları gereği, kendi gibileriyle dalaşırlardı. Bunların arasında bir de 'sulu' denilen zümre vardı. Sulular daha aşağı seviyedeydi. Dayaktan göz açamazlar, ya birinden dayak yerler, yahut da birbirlerini döverlerdi[?]. Külhanbeyleri ve Kabadayılar Kabadayılık ile külhanbeylik birbirinden farklıdır. Kabadayılık geleneksel şehir kültürüyle daha uyumlu ve kurallarının daha belirli olmasına rağmen, külhanbeylik yozlaşmış şehir kültürüyle uyumludur. Külhanbeylik kültürünün hatları kabadayılığa göre kaypak ve belirsizdir (8]. Balıkhane Nazırı Ali Rıza Bey [2], külhanbeyleri için çoğunun adiliği, ahlaksızlığı sebebiyle mekteplerden atılmış, ailesinden şunu bunu çaldığı için evden kovulmuş kimseler olduğunu belirtmekte 1 YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 137 12 ve külhanbeyleri ile kopukları aynı grupta değerlendirmektedir. Oysa, külhanbeyleri kopuk olduklarını kabul etmezler, ecdattan külhanbeyi olduklarını kopuk olmadıklarını savunurlar. Fesimiz kaş üstünde püskülü saçak, Ceketim omuzda belimde kuşak, Bir yanda tabanca bir yanda bıçak, Yan bakma babalık yakarım seni. Yemenim küt burun yumurta topuk, Ecdattan külhanbeyim, değilim kopuk, Şaşırıp sataşma sakın ha moruk, Kulaklarından duvara çakarım seni. Bazı ları da kibar çocukları veya servet sahibi mirasyedilerden oldukları halde sefahat uğruna bu yola düşmüşlerdir. İçlerinde aşırı derecede zekôya ve üstün bir iş adamı olacak kadar akıl ve istidada sahip olanları da vardı[2]. Külhanbeylerinin Dağıtılması Bir dilenciler topluluğu olmayı sürdüren külhanbeyleri, zaman içinde değişmeye, dilenmekle yetinmek yerine zor kullanmaya başladılar. Zamanla, esnaf malını yağma ederek, haraç toplayarak, bazıları gece sokakta adam soyarak, yoldan geçenlerin önünü keserek zıvanadan çıktılar, toplumun huzurunu bozan it kopuk takımlarını oluşturdular. Külhanbeyi kelimesinin taşıdığı anlam genişledi toplum içinde asalak olarak kendi başına yaşayan ve serserilik yapan, ipsiz sapsız kimseler için de kullanılmaya başlandı. Serasker Rıza Paşa, toplumun huzurunu bozan bu tiplerden l 846 yılında bir gece, külhanlar basıldı ve bütün külhanbeyleri toplandı. Sayıları, 700'ü aşan bu kişilerin on altı yaşından büyük olanları askere alındılar, on altı yaşından küçük olanlar Gülhane'deki orduya ayakkabı üreten atölyeye yerleştirildiler[ 6]. Asker yapılanların çoğunluğu daha sonra Kırım Savaşı'na (l 853-1856) gönderildiler. Birçoğu çok zeki insanlar olan bu gençlerin büyük kısmı orduya alınmış olmaktan hoşnutluk duydular ve bunlardan bazıları önemli başarılar kazandı. Bu gençlerden biri olan Rıza, general rütbesine kadar yükseldi ve "Külhan Rıza" lakabını korudu[6]. l 846 yılından sonra hamam külhanlarında bir daha kimse barındırılmadı, ama külhanbeyleri yine oldu, kendi başına yaşayan ve serserilik yapan, ipsiz sapsız kimseler için külhanbeyi denilmesine devam edildi. Külhanların yasaklandığı için bir kısmı tulumbacı ocaklarında yatmaya başladılar. Böylece, tulumbacılar arasındaki külhanbeyleri arttı. Külhanbeyliği, kabadayılık ve tulumbacı sıfatıyla birlikte anılmaya başlandı. Kabadayılar ve Tulumbacılar başlangıçta mahallenin namusunu, şerefini koruyan babayiğitlerken, zamanla yozlaşarak halkı rahatsız eden zorbalara dönüştüler. Cumhuriyetin ilanından sonra toplumsal düzenlemeler gündeme geldi ve külhanbeyleri ortadan kalktı. Kaynaklar 1) Koçu, Reşad Ekrem; '1stanbul Tulumbacı/arı''. Ana Yayınevi, İstanbul, 1981. 2) Ali Rıza Bey, Balıkhane Nazırı; "Bir Zamanlar İstanbul", Hazırlayan N.A.Banoğlu, Tercüman 1001 Temel Eser, No.11 3) Uzunçarşılı, İsmail Hakkı;"Osmanlı Devleti Teşkilatından Kapıku/u Ocakları: Acemi Ocağı ve Yeniçeri Ocağı", Cilt 2, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1989. 4) Koçu, Reşad Ekrem; "Patrona Halil", Doğan Kitap, 3.Baskı, İstanbul, 2003. 5) Ebüzziya Tevfik; "Yeni Osmanlılar Tarihi", Pegasus Yayınları, 1. Baskı, ıstanbul, 2006. 6) Dumont, P. ve F.Georgeon, "Osmanlı İmparatorluğunda Yaşamak" , Server Tanil/i, "Geçen Yüzyılda /stanbu/'da Kabadayılar ve Külhanbeyleri, Toplumsal Biçimleri ve Cemaat İlişkileri", Çeviri: Maide Selen,ıietişim Yayınları, 3.Baskı, 2000. 7) Birinci, İhsan; "Eski İstanbul'da Kabadayılar", Hayat Tarih Mecmuası, Sayı: 9, Ekim 1965. 8) Yücel, Ebru; "Güç İlişkileri Açısından Delikanlılık Kavramsallaştırması", Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 2006. 9) Işın, Ekrem; "İstanbu/'da Gündelik Hayar·, İletişim Yayınları, 1995. 10) Öztuncay, Bahattin; "Dersaadetin Fotoğrçıları", 2. Cilt , Aygaz Yayınları, 2003.■
[◄~~t~T~Şlt~® Ankara Cd. Manolya Sk. No: 1Yayalar 34906 Pendik / ISTANBUL Tel: +90 216 3071414 (pbx) - 307 21 33 / 3hat - Fax: +90 216 307 28 26 www.kurtarir.com
' GÜNCEL Enerji Verimliliği Strateji Belgesi Taslağı, BEP Konusuna Veni Bir Yaklaşım Getiriyor Enerji Verimliliği Strateji Belgesi Taslağı'na göre binalara azami enerji ihtiyacı ve azami emisyon sınırlaması getirilecek ve standartlara uyulmadığı taktirde yeni bina yapımına izin verilmeyecek. Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdür Yardımcısı Erdal Çalıkoğlu, Enerji Verimliliği Strateji Belgesi Taslağı'ndaki amaç, hedef ve eylemler hakkında önemli açıklamalarda bulundu. t Enerji Verimliliği Strateji Belgesi'nin amacı nedir? Bilindiği üzere, enerji verimliliği; enerjide arz güvenliğinin sağlanması, dışa bağıml ı lıktan kaynaklanan risklerin azaltılması, enerji maliyetlerinin sürdürülebilir kılınması, iklim değişikliği ile mücadelenin etkinliğinin artırılması ve çevrenin korunması gibi ulusal stratejik hedefleri tamamlayan ve bunları yatay kesen bir kavramdır. Sürdürülebilir kalkınmanın öneminin gittikçe daha çok anlaşıldığı günümüzde, enerji Erdal Çalıkoğlu Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdür Yardımcısı katılımcı bir yaklaşımla ve işbirliği çerçeveverimliliğine yönelik çabaların değeri de sinde hareket etmesini sağlamak, sonuç aynı oranda artmaktadır. Bu çerçevede; odaklı ve somut hedeflerle desteklenmiş enerji üretimi ve iletiminde nihaitüketime bir politika seti belirlemek, bu hedefkadarki bütün aşamalarda enerji verimli- ıere ulaşmak için yapılması liğinin geliştirilmesi, bilinçsiz kullanımın ve israfın önlenmesi, enerji yoğunluğunun azaltılması ulusal enerji politikamızın öncelikli ve önemli bileşenlerindendir. Bugüne kadar enerji verimliliği kapsamında yürütülegelmiş faaliyetlerin değerlendirmesi sonucunda çıkarılan dersler, çeşitli uygulama noktalarında karşılaşılan güçlükler ve enerji sektöründeki küresel eğilimler ışığında, Türkiye'nin enerji verimliliği alanındaki yol haritasının stratejik ve dinamik bir bakış açısıyla hazırlanmasını kaçınılmaz hale getirmiştir. Kamu kesimi, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının zorunlu eylemleri tespit etmek, ayrıca süreç içinde kuruluşların yüklenecekleri sorumlulukları tanımlamak için böyle bir strateji belgesinin hazırlanmasına ihtiyaç vardır. Bu belgede tanımlanan faaliyetlerin gerçekleştirilmesinden, tedbirlerin uygulanmasından, sonuçların değerlendirilmesinden sorumlu olan kamu ve sivil toplum kuruluşları arasında yakın bir işbirliği kurulması amaçlanmakta olup, söz konusu koordinasyonu Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile bu bakanlığın bağlı kurulu EİE Genel Müdürlüğü sağlayacaktır. Özetle, kişi başına enerji kullanımı yüksek, aynı zamanda da birim yurt içi hasıla başına az enerji kullanan ülkeler arasında yer almak temel amaçtır. - 1 YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 137 • 14
Bos Kola ı etişim Bosch'tan Easy Line: Güvenlik ve iletişimde en iyiye ulaşmanın kolay yolu. Küçük ve orta ölçekli uygulamalarda kalite ve güvenilirlik standardını oluşturuyoruz. ister video gözetim ya da hırsız alarm, ister genel seslendirme ya da toplantı sistemi olsun, size en geniş tercih seçeneğini sunuyoruz: Tam olarak ihtiyacınız olan şeyi tasarlamak bizim için çok kolay. İhtiyacınız olan özelli klere, kullanımı kolay ve anlaşılır bir işletimle sahip olabilirsiniz. Artık herşey çok daha kolay. Daha fazla bilgi için, lütfen en yakın Bosch temsilcisi ile iletişime geçiniz ya da websitemizi ziyaret ediniz. www.tr.boschsecurity.com @) BOSCH Yaşam için teknoloji
I GÜNCEL t Enerji Verimliliği Strateji Belgesi'nin temel hedefi nedir? Temel amaç doğrultusunda; 2023 yılında, 2000 yılı ABD doları değeriyle ve 1998 GSYH serisiyle 1.000 dolarlık GSYH başına birincil enerji kullanımının 2008 yılı değeri olan 282 litreden en az 225 litreye, l dolarlık GSYH başına elektrik kullanımının ise 2008 yılı değeri olan 0,53 kWh'den en az 0,42 kWh'e indirilmesi temel hedefler olarak kabul edilmiştir. t Enerji Verimliliği Strateji Belgesi'nin hazırlanma süreci hakkında biraz bilgi verir misiniz? Katılımcı bir anlayışla mı hazırlanıyor? Öncelikle şunu belirtmek isterim ki; enerji verimlil iği konusunda Genel Müdürlüğümüzün yürüttüğü bütün çalışmalar katılımcı ve şeffaf bir anlayışla yürütülmektedir. Özellikle mevzuat ve politikaların geliştirilmesinde buna çok dikkat edilmektedir. Enerji verimliliği sadece Genel Müdürlüğümüzün veya bakanlığımızın işi değil, hepimizin işidir. Dolayısıyla paydaşların ortak hareketi ve katılımı enerji verimliliğinde başarının sırrıdır ve olmazsa olmazlardandır. Bilindiği üzere, Türkiye enerji verimliliği alanında ilk strateji belgesini 2004 yılında hazırlamıştır. Avrupa Birliği desteğinde yürütülen söz konusu çalışmada Türkiye için bir mevcut durum analizi yapılmış ve buna bağlı olarak genel anlamda bütün sektörlerde enerji verimliliğinin iyileştirilmesini amaçlayan bir "Enerji Verimliliği Stratejisi" hazırlanmıştı. Söz konusu Strateji 24 Haziran 2004 tarihli Bakan onayı ile Bakanlığımız tarafından uygulanmak üzere benimsenmiş ve süreç içinde özellikle mevzuat altyapısının geliştirilmesinde dikkate al ınmıştır. Aradan geçen süreç ve gelişmeler, Enerji Verimliliği Stratejisinin geliştirilmesi ihtiyacını ortaya koymuştur. 18/4/2007 tarihli ve 5627 sayı lı Enerji Verimliliği Kanunu ile - 1YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 137 ■ 16 enerji verimliliği çalışmalarının ülke genelinde tüm ilgili kuruluşlar nezdinde etkin olarak yürütülmesi, sonuçlarının izlenmesi ve koordinasyonu amacıyla Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu oluşturulmuş ve ulusal düzeyde enerji verimliliği stra tejileri, planları ve programlarını hazırlamak, bunların etkinliğini değerlendirmek, gerektiğinde revize edilmelerini, yeni önlemlerin alınmasını ve uygulanmasını koordine etmek söz konusu Kurulun görevleri arasında sayılmıştır. Aynı Kanun uyarınca, Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğümüz de bu Kurulun sekreterya görevini yürütmektedir. Dolayısıyla yeni bir Enerji Verimliliği Strateji Belgesi hazırlanması doğrultusunda 2009 yılında başlatılan çalışmalar Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğümüzün koordinatörlüğünde yürütülmektedir. Öncelikle, böyle bir belgenin hangi konulara odaklanması gerektiğine dair 2009 yılında bir kılavuz hazırlanmış ve tartışmaya açılmıştır. 2009 yılının son çeyreğinde, kamu, özel sektör, üniversite ve sivil toplum temsilcilerinin katılımı ile TÜBİTAK'ın Gebze yerleşkesinde bulunan Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü (TÜSSİDE) tesislerinde 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu uyarınca d üzenlenen Danışma Kurulu toplantısı Ortak Akıl Arama Plôtformuna dönüştürülmüş ve bu toplantıda hazırlanacak belgenin çerçevesi oluşturulmaya çalışılmıştır. Söz konusu toplantıyı müteakip hazırlanan Enerji Verimliliği Strateji Belgesi Taslağı'nın ilk sürümü Şubat 201 O ayı itibarıyla görüşleri alınmak üzere 80'in üzerinde ilgili kamu ve özel sektör kuruluşlarına, derneklere, birliklere, üniversitelere ve sivil toplum örgütlerine gönderilmiştir. Aynı zamanda EİE'nin internet sayfası üzerinden elektronik ortamda da görüşe açılmıştır. 50'nin üzerinde kurum ve kuruluştan gelen görüşler çerçevesinde ikinci sürüm hazırlanmış ve Temmuz 201 O ayı itibarıyla taslak Belgenin ikinci sürümü görüşlere açılmıştır. Halô görüşler gelmeye devam etmektedir. Gelen bu görüşlerle nihai hale getirilecek olan söz konusu belgenin bu yılın son çeyreğinde Bakanlığımız üzerinden Yüksek Planlama Kurulu'nun onayına sunulması planlanmaktadır. t Şimdi biraz da Taslak Belgede yer alan stratejik amaç, hedef ve eylemlere hakkında görüşelim istiyoruz. Taslakta yer alan önemli stratejik amaçlardan biri "Enerji verimliliği yüksek ve yenilenebilir
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=